Wikipedia

Premier-liha

1. poziom rozgrywek ligowych w piłce nożnej na Ukrainie
(Przekierowano z Ukraińska Wyszcza Liha)

Ukraińska Premier-liha (ukr. Прем'єр-ліга) – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich na Ukrainie, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1992 roku i zarządzana przez Ukraińską Piłkarską Premier-lihę (UFPL), a wcześniej Ukraiński Związek Piłki Nożnej (FFU). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 16 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Ukrainy, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Perszej lihi (II ligi ukraińskiej).

Premier-liha
Прем’єр-ліга
Ilustracja
2023/2024
Państwo

 Ukraina

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

Ukraińska Piłkarska Premier-liha

Data założenia

1992

Założyciel

Ukraiński Związek Piłki Nożnej

Poprzednia nazwa

Wyszcza Liha (1992–2008)

Rozgrywki
Liczba drużyn

16

Zwycięzca

Mistrz Ukrainy

Niższy poziom ligowy

Persza liha

Puchary

Puchar Ukrainy,
Superpuchar Ukrainy

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Tawrija Symferopol
(1992)

Obecny zwycięzca

Szachtar Donieck (2023/2024)

Najwięcej zwycięstw

Dynamo Kijów (16)

Strona internetowa

Historia

edytuj

Po uzyskaniu niepodległości w 1991 roku Ukraina zaczęła organizować własne rozgrywki piłkarskie (wcześniej zespoły ukraińskie występowały w mistrzostwach ZSRR). Pierwszy niepełny sezon ukraińskiej ekstraklasy rozegrano wiosną 1992 roku, kiedy to 20 zespołów podzielono na dwie grupy, w których walczono systemem dwurundowym. Zwycięzcy obydwu grup spotkali się w meczu finałowym o pierwsze, po odzyskaniu niepodległości, mistrzostwo Ukrainy. Dość niespodziewanie wygrał zwycięzca grupy A Tawrija Symferopol, która pokonała utytułowane Dynamo Kijów 1:0. W meczu o 3. miejsce Dnipro Dniepropetrowsk wygrał z Szachtarem Donieck 3:2. Od sezonu 1992/93 liga gra systemem jesień – wiosna, od sezonu 1996/97 w lidze dominują dwa zespoły Dynamo Kijów i Szachtar Donieck, które na przemian zdobywają mistrzostwo i wicemistrzostwo kraju. Do 2008 roku liga nazywała się Wyższa Liga (ukr. Вища ліга). W 2009 została założona Ukraińska Premier-liha. 6 lipca 2009 roku Premier-liha została zlikwidowana. Zdecydował o tym sąd administracyjny w Kijowie. Powodem była niezgodność organizacyjno-prawna rozgrywek z ukraińskim prawem[1]. Rozwiązaniem problemu było „przerejestrowanie” rozgrywek już według norm ukraińskiego prawa.

Od sezonu 2014/2015 liga liczyła 14 zespołów. Od sezonu 2016/17 liczy 12 zespołów. W sezonie 2020/2021 liga wróciła do 14 zespołów, a w 2021/2022 do 16 uczestników.

Sezon 2021/2022 został zakończony na nadzwyczajnym walnym zgromadzeniu Premier-lihi 26 kwietnia 2022 z powodu rosyjskiej inwazji na Ukrainę[2]. Liga zdecydowała, że nie przyzna tytułu mistrzowskiego, ponieważ sezon zakończył się przedwcześnie, ale ligowa pozycja klubu zostanie wykorzystana do określenia kwalifikacji do europejskich pucharów.

System rozgrywek

edytuj

Obecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1992/93.

Rozgrywki składają się z 26 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Po dwóch rundach rozgrywek zespoły z miejsc 1-6 przystąpiły do walki w trzeciej rundzie o mistrzostwo i europejskie puchary. Zespoły z miejsc 7-12 walczyły w trzeciej rundzie o utrzymanie. Pierwsza szóstka rozgrywa ze sobą mecze – u siebie oraz na wyjeździe. Dolna szóstka również rozgrywa ze sobą mecze – u siebie oraz na wyjeździe. Od sezonu 2020/2021 w lidze występuje 16 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 12 do 20. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1993/94 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Ukrainy w piłce nożnej. Mistrz Ukrainy zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Druga drużyna zdobywa prawo uczestniczenia w eliminacjach do Ligi Mistrzów. Trzecia oraz czwarta drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Ukrainy startuje w fazie grupowej Lidze Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie miejsce w pierwszej dwójce – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Europy otrzymuje również piąta drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Pierwszej ligi.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności, w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych oraz w ostateczności za pomocą losowania.

Skład ligi w sezonie 2022/2023

edytuj
Uczestnicy poprzedniej edycji
SZA Szachtar Donieck Donieck 1
DKV Dynamo Kijów Kijów 2
DN1 SK Dnipro-1 Dniepr 3
ZOR Zoria Ługańsk Ługańsk 4
WOR Worskła Połtawa Połtawa 5
OLE FK Ołeksandrija Aleksandria 6
KOL Kołos Kowaliwka Kowaliwka 8
WER Weres Równe 9
M25 Metalist 1925 Charków Charków 10
RUX Ruch Lwów Lwów 11
LWÓ FK Lwów Lwów 12
CZO Czornomoreć Odessa Odessa 13
INH Inhułeć Petrowe Petrowe 14
MYN FK Mynaj Mynaj 15
   Spadek z Premier-lihi 2021/22
DES Desna Czernihów Czernihów 7
MAR FK Mariupol Mariupol 16
  Awans z Perszej lihi 2021/22
MET Metalist Charków Charków 1
KRY Krywbas Krzywy Róg Krzywy Róg 2

Oznaczenia:

  • kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn,
  • kolumna trzecia – siedziba klubu,
  • kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

edytuj
Osobny artykuł: Mistrzostwa Ukrainy w piłce nożnej mężczyzn.

Statystyka

edytuj

Tabela medalowa

edytuj

Mistrzostwo Ukrainy zostało do tej pory zdobyte przez 3 różne drużyny. Stan na 11 maja 2024.

Lp. Klub Miejsca na podium Zwycięskie sezony
     
1. Dynamo Kijów 16 12 1 1992/93, 1993/94, 1994/95, 1995/96, 1996/97, 1997/98, 1998/99, 1999/00, 2000/01, 2002/03, 2003/04, 2006/07, 2008/09, 2014/15, 2015/16, 2020/21
2. Szachtar Donieck 15 13 0 2001/02, 2004/05, 2005/06, 2007/08, 2009/10, 2010/11, 2011/12, 2012/13, 2013/14, 2016/17, 2017/18, 2018/19, 2019/20, 2022/23, 2023/24
3. Tawrija Symferopol 1 0 0 1992
4. Dnipro Dniepropetrowsk 0 2 7
5. Czornomoreć Odessa 0 2 3
6. Metalist Charków 0 1 6
7. SK Dnipro-1 0 1 0
8. Zoria Ługańsk 0 0 4
9. Metałurh Donieck 0 0 3
10. Krywbas Krzywy Róg 0 0 2
Worskła Połtawa 0 0 2
12. FK Ołeksandrija 0 0 1
Karpaty Lwów 0 0 1

Piłkarze z największą liczbą zdobytych goli w Premier lidze

edytuj

Stan na 10 maja 2021[3]

Poz. Imię i nazwisko piłkarza Liczba goli Liczba gier Bramkostrzelność
1  /  Maksim Shatskix 124 341 0,38
2   Serhij Rebrow 123 261 0,47
3   Jewhen Sełezniow 116 240 0,48
4   Andrij Worobiej 105 315 0,33
5  /  Júnior Moraes 102 187 0,55
6   Andrij Jarmołenko 99 207 0,43
7   Ołeksandr Hajdasz 95 258 0,37
8   Ołeksandr Hładky 93 317 0,29
9  /  Marko Dević 90 219 0,41
10   Serhij Mizin 90 342 0,26

Dla piłkarzy, którzy strzelili w lidze ponad 100 bramek został założony Klub 100 (Klub Serhija Rebrowa). Liczbę ponad 100 jako pierwszy przekroczył Serhij Rebrow. Oprócz Klubu Serhija Rebrowa istnieje również Klub Tymerłana Husejnowa[4] – dla piłkarzy, którzy strzelili minimum 100 goli w rozgrywkach Mistrzostw i Pucharu Ukrainy, europejskich Pucharów oraz oficjalnych i towarzyskich meczach narodowej reprezentacji[5].

Piłkarze z największą liczbą występów w Premier lidze

edytuj
Osobny artykuł: Klub 300 (Ukraina).

Stan na 27 listopada 2016[3]

Poz. Imię i nazwisko piłkarza Liczba gier Pozycja
1   Ołeksandr Szowkowski 426 bramkarz
2   Ołeh Szełajew 412 pomocnik
3   Ołeksandr Czyżewski 401 obrońca
4   Ołeksandr Horiainow 391 bramkarz
5   Wiaczesław Czeczer 378 obrońca
6   Serhij Nazarenko 373 pomocnik
7   Serhij Szyszczenko 363 napastnik/pomocnik
8   Rusłan Kostyszyn 359 napastnik/pomocnik
9   Rusłan Rotań 357 pomocnik
10   Serhij Zakarluka 356 pomocnik

Dla piłkarzy, którzy rozegrali w lidze ponad 300 gier został założony Klub 300 (Klub Ołeksandra Czyżewskiego). Liczbę ponad 300 jako pierwszy przekroczył Ołeksandr Czyżewski.

Trenerzy z największą liczbą tytułów w Premier lidze

edytuj

Stan na 16 maja 2016

Poz. Imię i nazwisko trenera Klub(y)      
1   Mircea Lucescu Szachtar 8 4 –
2   Walery Łobanowski† Dynamo 5 1 –
3   Jożef Sabo Dynamo 2 1 –
4   Ołeksij Mychajłyczenko Dynamo 2 – –
  Serhij Rebrow Dynamo 2 – –
6   Jurij Siomin Dynamo 1 3 –
7   Mykoła Pawłow Dynamo(1)
Dnipro 		1 1 1
8   Anatolij Demjanenko Dynamo 1 1 –
9   Anatolij Zajajew† Tawrija 1 – –
  Mychajło Fomenko Dynamo 1 – –
  Nevio Scala Szachtar 1 – –

Trenerzy z największą liczbą meczów w Premier lidze

edytuj

Stan na 16 maja 2016[6]

Poz. Imię i nazwisko trenera Liczba gier
1   Myron Markewycz 620
2   Mykoła Pawłow 546
3   Mircea Lucescu 355
4   Witalij Kwarciany 308
5   Wałerij Jaremczenko 297
6   Mychajło Fomenko 294
7   Ołeh Taran 273
8   Semen Altman 249
9   Wjaczesław Hrozny 214
10   Ołeksandr Iszczenko 204

Arbitrzy z największą liczbą sędziowanych meczów w Premier lidze

edytuj

Stan na 29 listopada 2016[7]

Poz. Imię i nazwisko arbitra Miasto Liczba gier
1 Serhij Szebek Kijów 226
2 Witalij Hodulan Odessa 202
3 Wasyl Melnyczuk Symferopol 190
4 Ihor Iszczenko Chmielnicki / Kijów 187
5 Ihor Jarmenczuk Kijów 176
6 Andrij Szandor Lwów 150
7 Wałerij Onufer Użhorod 141
8 Serhij Tatulan Kijów 137
9 Serhij Dziuba Kijów 136
10 Anatolij Żosan Chersoń 134
Ihor Chiblin Chmielnicki

Plebiscyt Premier-lihi

edytuj

Plebiscyt Premier-lihi – coroczny plebiscyt organizowany od 2009 przez Ukraińską Piłkarską Premier-lihę oraz witrynę UA-Football. Początkowo plebiscyt przeprowadzano w pięciu kategoriach: Najlepszy Piłkarz, Najlepszy Strzelec, Najlepszy Trener, Najlepszy Arbiter i Drużyna Fair Play[8], w 2010 pojawiła się kategoria Najlepszy Bramkarz[9], w 2011 Najlepszy Młody Piłkarz[10].

Najlepszy piłkarz

edytuj

Król strzelców

edytuj

Najlepszy trener

edytuj
  • 2005/06:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2007/08:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2008/09:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2009/10:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2010/11:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2011/12:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2012/13:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2013/14:   Mircea Lucescu (Szachtar Donieck)
  • 2016/17:   Paulo Fonseca (Szachtar Donieck)
  • 2017/18:   Paulo Fonseca (Szachtar Donieck)

Najlepszy arbiter

edytuj

Drużyna Fair Play

edytuj

Najlepszy bramkarz

edytuj

Najlepszy młody piłkarz

edytuj

Jubileuszowe bramki

edytuj

Frekwencja na stadionach

edytuj

Początkowo nie była zbyt wysoka. W latach 1992–1998 wynosiła 5500-6000 widzów na mecz. Spowodowane to było przede wszystkim opustoszeniem trybun Dynama Kijów, na które w latach 80. chodziło przeciętnie 50–60 tys. widzów, a po 1992 r. ok. 4000-5000. Od 1998 r. liczba widzów powoli rośnie i od 7500 w sezonie 1998/1999 skoczyła do 9700 w sezonie 2002/2003. Obecnie średnia widzów w lidze ukraińskiej waha się pomiędzy 7500 a 9500 na mecz. Najwięcej fanów ogląda Szachtara Donieck – ok. 20 tys. i Karpaty Lwów. Dużo widzów odwiedza też stadiony Metalista Charków i Zorii Ługańsk. Mecze Dynama Kijów nadal ogląda mało, jak na tak wielki klub, widzów (ok. 7000-10 000), czego głównym powodem była do 2007 r. bardzo liczna obecność pododdziałów ukraińskiego MSW, które infiltrowało kibiców i często ich atakowało.

Polacy w najwyższej lidze ukraińskiej

edytuj
Imię i nazwisko piłkarza Lata gry w Premier Lidze Kluby, w których grał Uwagi
Mariusz Lewandowski 2001–2013 Szachtar Donieck, PFK Sewastopol (reprezentant Polski)
Maciej Nalepa 2001–2009 Karpaty Lwów, FK Charków sezony 2003/04 i 2004/05 w 2 lidze
Maciej Kowalczyk 2002–2006 Arsenał Kijów
Wojciech Kowalewski 2002–2003 Szachtar Donieck (reprezentant Polski)
Radosław Cierzniak 2002 (jesień) Wołyń Łuck, Karpaty Lwów w żadnym meczu nie wychodził na boisko
Seweryn Gancarczyk 2003–2009 Arsenał Kijów, Wołyń Łuck, Metalist Charków (reprezentant Polski)
Piotr Cetnarowicz 2003 (jesień) Krywbas Krzywy Róg
Marcin Nowak 2004–2005 Wołyń Łuck
Paweł Hajduczek 2008-2011 Tawrija Symferopol, Metałurh Zaporoże
Marcin Burkhardt 2009–2010 Metalist Charków (reprezentant Polski)
Piotr Klepczarek 2011 Tawrija Symferopol
Marcin Kowalczyk 2011–... Metałurh Donieck (reprezentant Polski)

Inne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Liga na Ukrainie zlikwidowana! „Co z Euro 2012?” - Onet.pl Sport - 07.07.2009 [online] [dostęp 2017-11-26].
  2. ↑ ОФИЦИАЛЬНО. Без призеров. Чемпионат Украины 2021/22 доигран не будет [online], Sport.ua [dostęp 2022-04-26] (ros.).
  3. ↑ a b Андрій Ярмоленко обійшов Шевченка в топ-10 бомбардирів чемпіонату України – UA-Футбол.
  4. ↑ Клуб Тимерлана Гусейнова или Клуб Сергея Реброва, кто первый!?
  5. ↑ Lista najlepszych strzelców Ukraińskiej Premier Lihi (ukr.) Stan na 2009.
  6. ↑ All coaches.
  7. ↑ All referees.
  8. ↑ Клуби ПЛ визначили лауреатів сезону.
  9. ↑ Підсумки конкурсу вболівальників. fpl.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-02)]..
  10. ↑ Названо лауреатів сезону 2010/2011 рр.!. [dostęp 2011-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  11. ↑ UA-Футбол. Carpe diem. Луис Адриано стал автором 12000-го гола элитного дивизиона.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Premier-liha&oldid=74480184”