Układ nagrody
Układ nagrody, ośrodek nagrody, ośrodek przyjemności – zbiór struktur mózgowych związanych z motywacją i kontrolą zachowania. Ewolucyjnie, mechanizm ten wykształcił się, aby zwiększać prawdopodobieństwo zachowań potencjalnie korzystnych dla organizmu. U naczelnych (a być może też u filogenetycznie niższych zwierząt) subiektywne odczuwanie przyjemności wynika z jego pobudzenia. Układ nagrody aktywowany jest w sytuacjach zaspokajania popędów (pożywienie, zachowania seksualne), a także w trakcie wykonywania innych (niepopędowych) czynności ocenianych jako przyjemne[1]. Wiele substancji psychoaktywnych (alkohol, opiaty, amfetamina) – mogących powodować uzależnienia – wiąże się z jego aktywacją. Szczury laboratoryjne mogące kontrolować elektryczną stymulację tego ośrodka (na przykład przez naciśnięcie dźwigni w swojej klatce) koncentrują się na tej czynności, całkowicie zaniedbując odżywianie.
Anatomia
edytujUkład nagrody jest częścią układu limbicznego. Tworzą go brzuszne pole nakrywki, w którym znajdują się ciała komórkowe neuronów dopaminergicznych, oraz jądro półleżące, do którego neurony te wysyłają swoje wypustki (aferentny szlak mezolimbiczny)[2]. Otrzymuje on również sygnały z ciała migdałowatego[3].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Stephen M. Stahl: Podstawy psychofarmakologii : teoria i praktyk. Gdańsk: Via Medica, 2010, s. 181-192. ISBN 978-83-7599-073-7.
- ↑ Stephen M. Stahl: Podstawy psychofarmakologii : teoria i praktyk. Gdańsk: Via Medica, 2010, s. 186. ISBN 978-83-7599-073-7.
- ↑ Bardo MT, Neuropharmacological mechanisms of drug reward: beyond dopamine in the nucleus accumbens. Crit Rev Neurobiol. 12:37–67 (1998).
Linki zewnętrzne
edytuj- James Olds, Peter Milner, Positive reinforcement produced by electrical stimulation of septal area and other regions of the rat brain, Article in Journal of Comparative and Physiological Psychology 47(6):419-27, January 1955 ; Citations (1874) ; References (5)
- Krzysztof Turlejski (Uniwersytet kardynała Stefana Wyszyńskiego, Instytut Biologii Doświadczalnej PAN(: Psychoneurologia. wykład 10: Fizjologia i patologia układu nagrody. Uzależnienia. [w:] Prezentacja wykładowa [on-line]. [dostęp 2018-09-14].
- Jerzy Vetulani. Neurobiologia behawioru seksualnego. „Wszechświat”. 113 (1–3), s. 21–27, 2012.
