USS Roanoke (1855)
USS Roanoke – amerykański okręt z okresu wojny secesyjnej. Wszedł w skład United States Navy w 1857 roku, jako fregata żaglowa z pomocniczym napędem parowym typu Merrimack. Po przebudowie wszedł ponownie do służby w 1863 roku jako monitor. Wycofany ze służby w 1875 roku. Okręt nazwano imieniem rzeki ze wschodu Stanów Zjednoczonych. Był to pierwszy w historii okręt, mający więcej niż dwie wieże artyleryjskie.
| |
| Klasa |
monitor |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Wodowanie |
13 grudnia 1855 |
 US Navy
| |
| Nazwa |
Roanoke |
| Wejście do służby |
4 maja 1857 |
| Los okrętu |
sprzedany na złom 1883 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
4395 t (1863) |
| Długość |
80,77 m |
| Szerokość |
16,15 m |
| Zanurzenie |
6,7 m |
| Materiał kadłuba |
drewno |
| Napęd | |
| dwie maszyny parowe o mocy 950 KM, cztery kotły, śruba napędowa | |
| Prędkość |
8,8 węzła |
| Uzbrojenie | |
| 6 dział w 3 wieżach, w tym 2 działa Dahlgrena 279 mm | |
| Opancerzenie | |
| 114 mm burty, 37 mm pokład, 280 mm wieże artyleryjskie | |
| Załoga |
350 |
Projekt i budowa
edytujWodowanie jednej z sześciu fregat typu Merrimack, USS „Roanoke”, miało miejsce 13 grudnia 1855 roku w stoczni Norfolk Navy Yard. Podczas nieudanego wodowania jednostka zatonęła w pobliżu pochylni. Po wydobyciu z dna dokończono budowę[1]. Okręt miał drewniany kadłub i żagle jako główny rodzaj napędu. Jako napęd pomocniczy wykorzystywano dwa tłokowe silniki parowe, dla których parę wytwarzały cztery kotły[2]. Okręt wszedł do służby 4 maja 1857 roku[1].
25 marca 1862 roku okręt wycofano ze służby i skierowano do stoczni Novelty Iron Works, gdzie przeprowadzono jego gruntowną przebudowę na monitor. Prace polegały głównie na częściowym usunięciu znajdującej się ponad powierzchnią wody części kadłuba. Usunięto maszty ożaglowania, a na pokładzie zamontowano trzy obrotowe wieże artyleryjskie. Do burt i pokładu przymocowano płyty pancerne[2].
Okręt ponownie wszedł do służby 29 czerwca 1863 roku[3].
Dane taktyczno-techniczne
edytujKadłub
edytuj
USS „Roanoke” został zbudowany w 1857 roku jako fregata żaglowa z pomocniczym napędem parowym o drewnianym kadłubie. Kadłub miał długość 80,77 m, szerokość 16,15 m. W 1862 roku rozpoczęła się przebudowa na monitor. W celu zamontowania na okręcie trzech wież artyleryjskich usunięto górne pokłady i obniżono burty. Do pozostałego pokładu przymocowano płyty pancerne, opancerzono także burty. Na dziobie okrętu z połączonych płyt pancernych stworzono rodzaj taranu[2]. Całość opancerzenia i metalowych wzmocnień miała masę około 1000 ton. Dodatkowe obciążenie drewnianego kadłuba było przyczyną zwiększonego kołysania na morzu. Niewystarczająca stabilność kadłuba na morzu, a także obawy dotyczące wytrzymałości strukturalnej drewnianej konstrukcji, spowodowały że okręt mógł operować jedynie w pobliżu brzegu[4].
Napęd
edytujGłówny napęd okrętu po zbudowaniu stanowiły żagle. Jako napęd pomocniczy wykorzystano dwa tłokowe silniki parowe, dla których para była wytwarzana w czterech kotłach wodnorurkowych typu Martin. Siłownia generowała moc 950 KM[2], która przez wał była przekazywana na śrubę napędową. Po przebudowie na monitor, wraz z likwidacją ożaglowania, siłownia stała się jedynym źródłem napędu, nie ulegając jednak większym zmianom. Dodano jedynie piąty kocioł parowy, który produkował parę na rzecz silników pomocniczych napędzających wieże, ster i urządzenia wentylacyjne[2]. Niewielka prędkość maksymalna, która wynosiła 8,8 węzła, a także mała dzielność morska, powodowały że okręt wykorzystywano głównie jako pływającą baterię do ochrony portu[4].
Uzbrojenie
edytuj„Roanoke” jako fregata żaglowa był uzbrojony w 44 działa Dahlgrena, trzech różnych kalibrów: 203 mm, 229 mm i 254 mm [1]. Po przebudowie na monitor planowano instalację na okrecie czterech wież zaprojektowanych przez Johna Ericssona, identycznych do tej z „Monitora”. Ostatecznie liczbę wież ograniczono do trzech, jednak z grubszym pancerzem odpowiadającym temu z monitorów typu Passaic[2]. Zastosowano działa Dahlgrena w dwóch kalibrach 279 mm i 381 mm, używanych też, odpowiednio, na monitorach rzecznych typu Neosho[5] i przybrzeżnych typu Canonicus[6].
Okręt otrzymał 6 dział umieszczonych w trzech wieżach. Pierwsza wieża od strony dziobu otrzymała działo 381 mm Dahlgrena i działo 203 mm typu Parrotta. Środkowa wieża posiadała działa 381 mm i 279 mm Dahlgrena. Trzecia wieża, położona bliżej rufy, posiadała działo 279 mm i 203 mm[3]. Wieże zbudowano z 11 warstw płyt pancernych, których łączna grubość dochodziła do 275 mm. Każda wieża ważyła 125 ton. Pełen obrót tylnej wieży trwał około pięciu minut[2]. „Roanoke” był pierwszym w historii okrętem wyposażonym w więcej niż dwie wieże usytuowane w osi symetrii kadłuba[1].
Służba
edytujFregata żaglowa
edytujUSS „Roanoke” wszedł do służby 4 maja 1857 roku, jego pierwszym dowódcą został John B. Montgomery. Okręt został jednostką flagowa Home Squadron, gdzie jego pierwszą misją było deportowanie z Aspinwall do Stanów Zjednoczonych najemnika Williama Walkera i jego współtowarzyszy. Po udanej akcji okręt skierowano do stoczni marynarki wojennej w Bostonie, gdzie wycofano go ze służby 24 września 1857 roku[7]. Ponowne wejście do służby nastąpiło 18 sierpnia 1858 roku. Okręt jako jednostka flagowa Home Squadron stacjonował w rejonie Karaibów, gdzie jego najważniejszą misją był transport japońskiej misji dyplomatycznej z Aspinwall do Waszyngtonu, gdzie miała ratyfikować traktat handlowy pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Japonią. Po zakończonej sukcesem misji okręt wycofano ze służby 12 maja 1860 roku w Hampton Roads[7].
Po wybuchu wojny secesyjnej okręt ponownie wszedł do służby 20 czerwca 1861 roku. Działając w ramach Eskadry Północnego Atlantyku 13 lipca 1861 roku zniszczył szkuner „Mary”. 15 października 1861 roku wziął udział w zajęciu dwóch szkunerów „Albion” i „Alert” i pomógł w przejęciu statku „Thomas Watson”. 8 marca 1862 roku „Roanoke” przebywał w rejonie Hampton Roads podczas toczonej tam bitwy morskiej, jednak z powodu dużego zanurzenia nie był w stanie wziąć aktywnego udziału w walkach i ograniczył się jedynie do ratowania rozbitków z zatopionych okrętów. Okręt wycofano ze służby 25 marca 1862 roku[7].
Monitor
edytujPo przebudowie „Roanoke” wszedł do służby jako monitor 29 czerwca 1863 roku. Ze względu na niedostateczną stateczność na morzu i obawy o wytrzymałość strukturalną kadłuba okręt stacjonował w rejonie Hampton Roads, gdzie do końca wojny secesyjnej ochraniał lokalne porty. Okręt wycofano ze służby 20 czerwca 1865 roku. Ponowne wejście do służby w niepełnym zakresie nastąpiło 13 stycznia 1874 roku. Ostatecznie okręt wycofano ze służby 12 czerwca 1875 roku i sprzedano na złom 27 września 1883 roku[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Silverstone 2001 ↓, s. 17.
- ↑ a b c d e f g Canney 1993 ↓, s. 61.
- ↑ a b Silverstone 2001 ↓, s. 4.
- ↑ a b Canney 1993 ↓, s. 62.
- ↑ Konstam 2002 ↓, s. 12.
- ↑ Mooney 1991 ↓, s. 100.
- ↑ a b c d Roanoke II (Screw Frigate) [online], history.navy.mil [dostęp 2024-11-07] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Donald Canney: The Old Steam Navy. Volume two. The ironclads 1842-1885. Annapolis: Naval Institute Press, 1993. ISBN 0-87021-586-8.
- James Mooney: Dictionary of American naval fighting ships. Washington: Naval Historical Center, Dept. of the Navy, 1991. ISBN 0-16002-055-7.
- Paul Silverstone: Civil War Navies 1855–1883. Annapolis: Institute Press, 2001. ISBN 1-55750-894-1.
- Robert Gardiner: Conway's All the World's Fighting Ships, 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 0-85177-130-0.
- Roanoke II (Screw Frigate). history.navy.mil. [dostęp 2024-11-07]. (ang.).
- Angus Konstam: Union River Ironclad 1861-65. Oxford: Osprey Publishing, 2002. ISBN 1-84176-444-2.