Tytus Trzecieski
Tytus Trzecieski, herbu Strzemię (ur. 1 stycznia 1811 w Bażanówce, zm. 24 grudnia 1878 w Polance) – polski szlachcic, filozof, rolnik, górnik z wykształcenia, właściciel kopalń rud, ropy naftowej i majątku ziemskiego, dziedzic Miejsca Piastowego, Polanki, współorganizator ruchów niepodległościowych.
.jpg)
| |
 Strzemię | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Jan Trzecieski |
| Matka |
Magdalena Wiktor |
| Żona |
Anna Węgleńska |
| Dzieci | |
Inicjator wykorzystania ropy naftowej w przemyśle. Współzałożyciel kopalni ropy naftowej w Bóbrce.
Życiorys
edytujPochodzenie
edytujUrodził się w rodzinie Jana Trzecieskiego z Polanki (1772–1842) i Magdaleny Wiktor h. Brochwicz II (zm. 1842 r.). Jego bratem był Franciszek Trzecieski (1805–1875), oficer, powstaniec listopadowy i styczniowy, więzień polityczny w 1863 r., poseł do parlamentu Austrii.
Żoną Tytusa była Anna Węgleńska – h. Śreniawa, (8 VIII 1821 — 23 IV 1857), z którą miał syna Jana Wojciecha Trzecieskiego z Polanki (1855–1909), ożenionego z Anną Łętowską z Łętowa h. Ogończyk (1865–1945)[1].
Córką Tytusa była Maria Trzecieska z Trzecieszy h. Strzemię (1853-1932); jej mężem został Władysław Marian Walenty Kraiński z Krainki h. Jelita (1841–1926).
Kariera
edytujUkończył studia filozoficzne na Uniwersytecie we Lwowie. W 1834 r. wyjechał za granicę do Niemiec, gdzie studiował rolnictwo. Po powrocie do kraju prowadził działalność przemysłową i gospodarstwo rolne w Polance.
Został członkiem pierwszej rady nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie od 1860 do 1864[2] od 1860.
Działalność patriotyczna
edytujW czasie rzezi galicyjskiej Jakuba Szeli 1846 schronił w swoim dworze w Polance (obecnie dzielnica Krosna) powstańców krakowskich, m.in. Wincentego Pola, i został pobity. W pożarze dworu spłonął także cały dotychczasowy dorobek piśmienniczy Wincentego Pola. Podczas napadu na dwór Tytus Trzecieski został ranny i porwany przez chłopów podburzonych przez zaborcę. Pobili oni również Teofila Trzecieskiego. W czasie odstawienia do cyrkułu w Jaśle został rozpoznany przez znajomych konwojentów i uwolniony. W 1863 wspomagał materialnie powstańców styczniowych.
Działalność w kolebce przemysłu naftowego
edytujZ pomyślnym skutkiem stosował do leczenia owiec ropę, zbieraną w bobrzeckim lesie i dostarczaną mu przez tzw. dziegciarzy.
Wspólnie z Ignacym Łukasiewiczem zawiązali spółkę z właścicielem Bóbrki, Karolem Klobassą i stworzyli pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej, gdzie obecne mieści się Skansen Kopalnictwa Naftowego.
Zmarł 24 grudnia 1878 w Polance[3]. Został pochowany na cmentarzu w Jedliczu.
Przypisy
edytuj- ↑ Kazimierz Piliński: R. 1892–1917. Dwudziestopięciolecie działalności Sodalicyi Maryańskiej panów Ziemi Sanockiej. Miejsce Piastowe: Sodalicja Mariańska, 1917, s. 21.
- ↑ 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Pierwszy Zarząd. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 3, Nr 11 (568) z 1 czerwca 1911.
- ↑ Kronika. „San”, s. 3, Nr 2 z 12 stycznia 1879.
Bibliografia
edytuj- Marian Wolski: Trzeciescy. Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno 2003, s. 60;
- Boniecki, „Herbarz polski” - 12.229.175
- Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.11581
- Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.4229 "Czas" 28.04.1878 N 298
- Polski Słownik Biograficzny t. 15 str. 98: psb.13451.5
- Ziemianie Polscy XX w. t. 6 - zi.6.137.o
- Józef Szujski; Wspomnienie pośmiertne o Tytusie Trzecieskim w "Przeglądzie Polskim". (1879 s. 319, Kraków).