Turzyca piaskowa

Turzyca piaskowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	turzyca
Gatunek	turzyca piaskowa
	Nazwa systematyczna
	Carex arenaria L.; Sp. Pl.: 973 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Turzyca piaskowa (Carex arenaria L.) – gatunek byliny należący do rodziny ciborowatych. Pochodzi z Europy, zawleczona do Ameryki Północnej i Australii. W Polsce objęta ochroną.

Rozmieszczenie geograficzne

Naturalny zasięg gatunku obejmuje zachodnią, północną i środkową Europę. Został zawleczony i naturalizował się w Ameryce Północnej (USA: Oregon, Delaware, Maryland, Karolina Północna, Wirginia) i Australii (Nowa Południowa Walia)^[3].

W Polsce jest rośliną pospolitą wzdłuż brzegu morskiego, im dalej w głąb lądu w kierunku południowo-wschodnim – tym rzadsza. Stanowiska skupione są na wybrzeżu Bałtyku oraz nad dolną Wisłą i Odrą. Na rozproszonych stanowiskach rośnie w Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku, w Puszczy Kampinoskiej, na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej i w rejonie Puław^[4].

Morfologia

Kłosy

Pokrój: Roślina zielna z czołgającym się kłączem, z którego wyrastają nowe pędy.
Łodyga: Wzniesiona na 15–60 cm, podczas owocowania zwieszona, na przekroju ostro trójkanciasta, w górnej części ostra.
Liście: Podobnej długości jak łodyga. Pochwy liściowe brązowe. Blaszki liściowe sztywne, rynienkowate o 2-4 mm szerokości.
Kwiaty: Kwiaty rozdzielnopłciowe zebrane w 4-16 jajowatych kłosach, długości do 1 cm. W górnej części kwiatostanu znajdują się kwiaty męskie (zawierają po 3 pręciki), w dolnej żeńskie (słupki z 3 znamionami). Przysadki żółtawe i wąskie.
Owoce: Orzeszek wewnątrz spłaszczonego, stożkowatego pęcherzyka o długości 4-5 mm, oskrzydlonego na brzegach, z dzióbkiem, żółtobrązowy.

Biologia i ekologia

Rozrasta się w charakterystyczny, liniowy sposób za pomocą prosto rosnących, podziemnych rozłogów wydających w regularnych odstępach pęd nadziemny. Rozłogi mogą osiągać do 2 m długości. Kwitnie od maja do października (do czerwca^[4]). Kwiaty są zapylane przez wiatr (anemogamia)^[4].

Rośnie w miejscach piaszczystych i niezarośniętych, charakterystyczna dla muraw piaskowych. Występuje na nadmorskich i śródlądowych wydmach, w borach sosnowych i wrzosowiskach. Na wydmach nadmorskich jest ważną rośliną pionierską uczestniczącą w utrwalaniu wydm^[4].

Zagrożenia i ochrona

Turzyca piaskowa jest objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową nieprzerwanie od 1957 roku^[5]. Nie jest obecnie gatunkiem zagrożonym, ale status ochronny został utrzymany w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin^[6]^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
↑ Carex arenaria. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2014-11-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006, s. 51. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lutego 1957 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1957 r. nr 15, poz. 78).
↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

Bibliografia

Grau, Kremer, Moseler, Rambold, Triebel: Trawy. Jadwiga Kozłowska (tł.). Warszawa: Świat Książki, 1998, seria: Leksykon Przyrodniczy. ISBN 83-7129-701-7.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).

[grin-3] Carex arenaria. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2014-11-01].

[mirkowa-4] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006, s. 51. ISBN 978-83-7073-444-2.

[rozp1957-5] Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lutego 1957 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1957 r. nr 15, poz. 78).

[rozp2014-6] Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]