Tumult cmentarny
Tumult cmentarny – wydarzenia w Krakowie w 1575 r. wywołane przez katolików, głównie studentów Akademii Krakowskiej oraz plebs krakowski, wymierzone w ludność ewangelicką.
Geneza
edytujPo odbudowaniu zdewastowanej w dniach 10–12 października 1574 r. ewangelickiej świątyni w Krakowie w następnym roku studenci oraz plebs miejski planowali kolejną napaść. Do próby tumultu antydysydenckiego doszło w Krakowie 12 maja 1575 r., została ona jednakże zażegnana. Przez cztery następne tygodnie wokół odnowionego już kościoła ewangelickiego stała straż zamkowa uniemożliwiając napaść.
Przebieg
edytujW dniu 24 czerwca 1575 r. doszło do próby kolejnego napadu na kościół i szkołę ewangelicką w Krakowie na ulicy św. Jana. Został on odparty, ale sfanatyzowany tłum skierował się na położony na przedmieściu Wesoła cmentarz protestancki. Uczestnicy zajść, jak podaje kronikarz:
(…) złość swoje wywarli na ogród pogrzebowy i na umarłych tamże w Panu odpoczywających, gdzie grobu jmp. Stanisława Myszkowskiego, wojewody krakowskiego, przed kilką lat pochowanego dobyli, inszych zacnych ludzi ciała z grobów wywłóczyli, nogami wzgórę stawiali, rozlicznie lżyli i sromoczyli
Napastnicy nie tylko porozwalali groby, ale również zniszczyli ogrodzenie cmentarza. Relację z zajść przekazują: list Krzysztofa Trecego do Jozjasza Simlera z 15 lipca 1575 r. oraz siedemnastowieczne przekazy Andrzeja Węgierskiego i Wojciecha Węgierskiego (te ostatnie mylnie podają datę wydarzenia 16 czerwca). Tumult cmentarny w 1575 r. stanowił pierwszy z całego szeregu napadów młodzieży katolickiej i plebsu Krakowa na cmentarze i kondukty pogrzebowe ewangelików, połączone nierzadko z profanacją zwłok. Był wyrazem nietolerancji religijnej w epoce kontrreformacji.
Bibliografia
edytuj- Materiały do dziejów reformacji w Krakowie. Zaburzenia wyznaniowe w latach 1551–1598, oprac. R. Żelewski, Kraków 1962, s.70-71.