Trzmielojad czubaty

Trzmielojad czubaty
	Pernis ptilorhynchus
	(Temminck, 1821)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	orłosępy
Plemię	Pernini
Rodzaj	Pernis
Gatunek	trzmielojad czubaty
Synonimy
	Falco ptilorhyncus Temminck, 1821; Pernis ptilorhyncus (Temminck, 1821);
	Falco ptilorhyncus Temminck, 1821; Pernis ptilorhyncus (Temminck, 1821);
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trzmielojad czubaty^[4] (Pernis ptilorhynchus) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Azji, w pasie od środkowej Syberii do Japonii oraz w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Południowe populacje są osiadłe, podczas gdy północne (podgatunek P. p. orientalis) lato spędzają na północy, a zimują w Azji Południowo-Wschodniej.

Morfologia

Długość ciała 52–68 cm, rozpiętość skrzydeł 115–155 cm; masa ciała: samce 750–1280 g, samice 950–1490 g^[2].

Posiada długą szyję, stosunkowo niewielką głowę, długi ogon oraz płaskie skrzydła. W przeciwieństwie do większości innych gatunków drapieżnych ptaków, występują różnice pomiędzy wyglądem samicy i samca. Samiec posiada bowiem szaro-niebieską głowę, podczas gdy głowa samicy ma odcień brązowy. Pozostała część ciała ma barwę brązową u przedstawicieli obu płci^[5].

Podgatunki

Wyróżniono następujące podgatunki P. ptilorhynchus^[2]^[4]^[6]:

trzmielojad wielki (P. p. orientalis) Taczanowski, 1891 – południowa Syberia do północno-wschodnich Chin, Japonia. Zimuje w Azji Południowo-Wschodniej na południe po Wielkie i Małe Wyspy Sundajskie, Filipiny i Wyspy Sangihe, w niewielkiej liczbie także dalej na zachód.
trzmielojad rdzawogrzbiety (P. p. ruficollis) Lesson, 1830 – Indie i Sri Lanka do Mjanmy, Wietnamu i południowo-zachodnich Chin
trzmielojad obrożny (P. p. torquatus) Lesson, 1830 – Półwysep Malajski, Sumatra, Borneo
trzmielojad czubaty (P. p. ptilorhynchus) (Temminck, 1821) – Jawa
trzmielojad brunatny P. p. palawanensis) Stresemann, 1940 – Palawan, Calauit (zachodnie Filipiny)
trzmielojad wielkodzioby (P. p. philippensis) Mayr, 1939 – północne i wschodnie Filipiny

Ekologia i zachowanie

Preferuje środowisko leśne. Żywi się głównie owadami, w szczególności larwami^[5]. Zjada też miód pszczół i os^[7].

Gniazdo z patyków umieszcza na wysokim drzewie. W zniesieniu 1–2 jaja, które są białe z jaskrawym czerwono-brązowym plamkowaniem^[7].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trzmielojada czubatego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Pernis ptilorhynchus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Orta, J., Marks, J.S. & Kirwan, G.M.: Oriental Honey-buzzard (Pernis ptilorhynchus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-19].
↑ ^a ^b Pernis ptilorhynchus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pernini Blyth, 1851 (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-19].
↑ ^a ^b James Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the world. Houghton Mifflin Harcourt, 2001. ISBN 978-0-618-12762-7.
↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-19]. (ang.).
↑ ^a ^b Species account: Crested Honey Buzzard Pernis ptilorhyncus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Pernis ptilorhynchus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Orta, J., Marks, J.S. & Kirwan, G.M.: Oriental Honey-buzzard (Pernis ptilorhynchus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-19].

[iucn-3] Pernis ptilorhynchus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pernini Blyth, 1851 (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-19].

[Ferguson-5] James Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the world. Houghton Mifflin Harcourt, 2001. ISBN 978-0-618-12762-7.

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-19]. (ang.).

[gr-7] Species account: Crested Honey Buzzard Pernis ptilorhyncus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-16]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]