Tryskawiec sprężysty

Tryskawiec sprężysty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dyniowce
Rodzina	dyniowate
Rodzaj	tryskawiec
Gatunek	tryskawiec sprężysty
	Nazwa systematyczna
	Ecballium elaterium (L.) A. Rich.; Bory, Dict. class. hist. nat. 6:19. 1824
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tryskawiec sprężysty, tryskacz, ośli ogórek (Ecballium elaterium (L.) A. Rich.) – gatunek byliny z rodziny dyniowatych z monotypowego rodzaju tryskawiec Ecballium A. Richard, Bory de St.-Vincent, Dict. Class. Hist. Nat. 6: 19. 9 Oct 1824 (nom. cons.)^[4]. Pochodzi z obszaru śródziemnomorskiego i Azji Mniejszej. Rośnie na skalistych i piaszczystych wybrzeżach, rozprzestrzenia się, zasiedlając nieużytki i siedliska ruderalne – spotykany jest jako zdziczały w południowej Europie^[5]. W Polsce gatunek uprawiany^[6].

Morfologia

Kwiat

Owoc

Pokrój: Bylina o pokładających się pędach o długości do 3 m (pozbawionych wąsów czepnych). Korzenie bulwiaste^[5].
Liście: Długoogonkowe, szorstko owłosione, szarawozielone, nieregularnie trójkątne o sercowatej nasadzie, czasem słabo klapowane^[5].
Kwiaty: Roślina jednopienna. Kwiaty żeńskie umieszczone pojedynczo, męskie zebrane w grona. Kwiaty są 5-krotne. Korona kwiatu szerokodzwonkowata, żółta^[5].
Owoce: Jagoda podobna do małych ogórków, o długości do 5 cm. Gdy dojrzeje, w jej wnętrzu panuje wysokie ciśnienie – najlżejsze poruszenie powoduje odpadnięcie owocu, który wyrzuca nasiona z sokiem (autochoria)^[5].

Zastosowanie

Roślina ozdobna sadzona w parkach i ogrodach botanicznych.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).
↑ Ecballium elaterium. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).
↑ Ecballium. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 149. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 73, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-03] (ang.).

[grin-3] Ecballium elaterium. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).

[4] Ecballium. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2010-01-03]. (ang.).

[philips-5] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 149. ISBN 0-333-74890-5.

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 73, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]