Trolejbusy w Aberdare
Trolejbusy w Aberdare – zlikwidowany system trolejbusowy w mieście Aberdare w Rhondda Cynon Taf, w Walii, w Wielkiej Brytanii. Został otwarty 9 października 1913 r. wraz z systemem tramwajowym jako jego uzupełnienie i w związku z tym był unikalny w skali kraju. Trolejbusy pobierały prąd z sieci za pomocą austro-węgierskich odbieraków systemu Cedes-Stoll, co stało się przyczyną problemów z ich kursowaniem. Na początku lat 20. XX w. część linii zastąpiono tramwajami, a pozostałe zamknięto w 1925 r., kiedy uszkodzeniu uległy ostatnie sprawne trolejbusy[1].
| trolejbus | |
| Państwo | |
|---|---|
| Księstwo | |
| Lokalizacja | |
| Operator |
Aberdare Urban District Council Tramways |
| Liczba linii |
4 |
| Lata funkcjonowania |
1913–1925 |
| Infrastruktura | |
| Liczba zajezdni |
1 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
8 (maksimum) |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Historia
edytujBudowa systemu
edytujW 1910 r. w Aberdare sporządzono plany systemu trolejbusowego, który miał wspomagać system tramwajowy, a zezwolenie na budowę systemu zostało wydane na mocy tej samej uchwały, co w przypadku systemu tramwajowego. Zaplanowano budowę czterech tras, które poprowadzono w terenie górzystym, nieodpowiednim dla linii tramwajowych. Pierwsza trasa łączyła Cwmdare z północną krańcówką tramwaju Abercynon, długość: 0,8 km; druga trasa o długości 1,6 km łączyła Abernant z Commercial Street w centrum Aberdare; trzecia i czwarta trasa rozpoczynały się z południowej krańcówki tramwaju Aberaman, skąd jedna biegła do Cwmaman (2,0 km) a druga do Capooch (1,2 km). Aberdare planowało jednoczesne otwarcie dwóch systemów, co byłoby unikatowym wydarzeniem w skali Wielkiej Brytanii, gdyż żadne inne miasto nie zbudowało zintegrowanego systemu tramwajowo-trolejbusowego[2][3].
Lata 1913–1921
edytujUroczyste uruchomienie obu systemów nastąpiło 9 października 1913 r., ale mimo że tramwaje rozpoczęły kursowanie w tym dniu, trolejbusy wyruszyły na swoje trasy dopiero 15 stycznia 1914 r., choć pierwsze przejazdy próbne odbyły się 22 września 1913 r.[3] W firmie Christopher Dodson zakupiono osiem jednopiętrowych trolejbusów z 27 miejscami każdy. Nietypową cechą trolejbusów był odbierak prądu w formie czterokołowego wózeczka, który jeździł po parze przewodów trakcyjnych. Jednak tylko trasa do Cwmaman miała dwie pary przewodów umożliwiające minięcie się trolejbusów jadących w przeciwnych kierunkach. Na pozostałych trasach konieczna była wymiana odbieraków między trolejbusami[4].
Zajezdnia współdzielona z tramwajami zbudowana została w Gadlys. Ponieważ poszczególne linie trolejbusowe nie miały połączenia z zajezdnią, trolejbusy wyposażono w pałąk umożliwiający podłączenie się do tramwajowej sieci trakcyjnej i łyżwę, która ślizgała się po szynie zamykającej obwód elektryczny. Szybko jednak zrezygnowano z tego rozwiązania na rzecz holowania trolejbusów przez tramwaje na początek i koniec ich służby[5].
W 1914 r. pojawiły się trudności z utrzymaniem systemu trolejbusowego. Nietypowe odbieraki prądu Cedes-Stoll były produkcji austro-węgierskiej, a wybuch I wojny światowej uniemożliwił pozyskanie części zamiennych. Trasy rozpoczynające się przy krańcówce tramwajowej Aberaman wyłączono z eksploatacji 31 marca 1919 r.[5] Pozostały tylko cztery trolejbusy zdolne do wyjazdu na linie. W 1922 r. nieczynne trasy z Aberaman zastąpiono nowo zbudowanymi trasami tramwajowymi[2]. W 1921 r. pozostały trzy sprawne trolejbusy, trzy lata później już tylko dwa[6].
Likwidacja
edytuj8 sierpnia 1925 r. doszło do awarii ostatniego z trolejbusów i rada miasta zaczęła rozważać zakupienie trolejbusów z nietypowymi odbierakami w mieście Keighley[5]. Keighley eksploatowało trolejbusy z systemem Cedesa-Stolla do 1924 r., kiedy rozpoczęto przebudowę sieci trakcyjnej w celu dostosowania jej do standardowych odbieraków[7]. We wrześniu dyrektor systemu tramwajowo-trolejbusowego w Aberdare, W. T. Hilder, wystąpił o sporządzenie raportu, który miał rozstrzygnąć, czy powinno się zakupić używane trolejbusy, czy fabrycznie nowe[8], ale nie otrzymał żadnych odpowiedzi. Trolejbusów już nie uruchomiono, a w 1935 r. z powodu kryzysu gospodarczego i spadku liczby mieszkańców z ulic miasta zniknęły także tramwaje[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Charles Klapper: The Golden Age of Tramways. David & Charles, 1974, s. 72. ISBN 978-0-7153-6458-1. (ang.).
- ↑ a b c Keith Turner: The Directory of British Tramways. Patrick Stephens, 1996, s. 169. ISBN 978-1-85260-549-0. (ang.).
- ↑ a b J Joyce, J S King, G Newman: British Trolleybus Systems. Ian Allan, 1986, s. 18. ISBN 978-0-7110-1647-7. (ang.).
- ↑ Joyce, s. 18–19
- ↑ a b c Joyce, s. 19
- ↑ British Trolleybus Systems - Aberdare, „Busses Illustrated”, 139, Ian Allan, 1966, s. 401 (ang.).
- ↑ Joyce, s. 76
- ↑ Buses and Trolley-buses for Aberdare. | 8th September 1925 | The Commercial Motor Archive [online], archive.commercialmotor.com [dostęp 2024-05-25].
Bibliografia
edytuj- J Joyce, J S King, G Newman: British Trolleybus Systems. Ian Allan, 1986. ISBN 978-0-7110-1647-7. (ang.).
- Charles Klapper: The Golden Age of Tramways. David & Charles, 1974. ISBN 978-0-7153-6458-1. (ang.).
- Keith Turner: The Directory of British Tramways. Patrick Stephens, 1996. ISBN 978-1-85260-549-0. (ang.).