Trichlorofluorometan, CFC-11, freon-11 – organiczny związek chemiczny z grupy freonów. Jest to związek złożony z atomu węgla połączonego z trzema atomami chloru i jednym atomem fluoru. Budową przypomina metan, lecz jego atomy wodoru są podstawione atomami halogenów.
Trichlorofluorometan
|
|
| Nazewnictwo
|
|
|
| Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
|
trichlorofluorometan
|
| Inne nazwy i oznaczenia
|
| R-11, freon-11, CFC-11
|
|
| Ogólne informacje
|
| Wzór sumaryczny
|
CCl3F
|
| Masa molowa
|
137,36 g/mol
|
| Wygląd
|
bezbarwna ciecz
|
| Identyfikacja
|
| Numer CAS
|
75-69-4
|
| PubChem
|
6389
|
|
|
| InChI
|
InChI=1S/CCl3F/c2-1(3,4)5
|
| InChIKey
|
CYRMSUTZVYGINF-UHFFFAOYSA-N
|
|
| Właściwości
|
|
|
| Gęstość
|
| 1,4879 g/cm³ (20 °C)[2]; ciecz
|
|
|
| Rozpuszczalność w wodzie
|
| 1,1 g/kg (20 °C)[2]
|
|
|
| Temperatura topnienia
|
−110,44 °C[2]
|
| Temperatura wrzenia
|
23,7 °C (1013 hPa)[2]
|
| Punkt krytyczny
|
198 °C[3]; 4,40 MPa[3]; 248,0 cm³/mol ≈ 0,554 g/cm³[3]
|
| logP
|
2,53[1]
|
| Lepkość
|
0,740 mPa·s (−25 °C, 1013 hPa)[4]
0,539 mPa·s (0 °C, 1013 hPa)[4]
0,421 mPa·s (25 °C, 1013 hPa)[4]
|
|
|
|
|
|
| Podobne związki
|
| Podobne związki
|
metan, CFC-12, chloroform, tetrachlorometan
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
|
|
|
Był pierwszym szeroko stosowanym czynnikiem chłodzącym. Z powodu względnie wysokiej temperatury wrzenia może być stosowany w systemach o niskim ciśnieniu operacyjnym co umożliwiło projektowanie mniej skomplikowanych systemów chłodzących niż dla czynników R-12 lub R-22.
Ze względu na dużą zawartość chloru i łatwość, z jaką atom chloru może zostać oderwany pod wpływem działania promieni UV, R-11 ma wysoki współczynnik ODP, czyli potencjał niszczenia warstwy ozonowej. Związek ten posłużył jako wzorzec skali ODP (o wartości 1.0). Produkcja R-11 w Stanach Zjednoczonych zakończyła się w 1995 roku[potrzebny przypis]. Od 1 stycznia 1996 roku w Polsce obowiązuje zakaz wprowadzania do obrotu R-11 i towarów zawierających ten czynnik[6].
