Tramwaje w Tallinnie
Tramwaje w Tallinnie – system tramwajowy działający w stolicy Estonii, Tallinnie.
| tramwaj | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Operator |
Tallinna Linnatranspordi AS |
| Liczba linii |
5 |
| Lata funkcjonowania |
od 1888 |
| Infrastruktura | |
| Długość sieci |
16,5 km[1] |
| Rozstaw szyn |
1067 mm[1] |
| Liczba przystanków |
61 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
72 |
| Strona internetowa | |
System składa się z 16,5 km torowisk obsługiwanych przez 5 linii[2]. Sieć jest obsługiwana przez wagony CAF Urbos, Tatra KT4[1] i Tatra KT6 (te ostatnie powstały w wyniku przebudowy modelu KT4). Wszystkie linie zatrzymują się na wspólnym przystanku Hobujaama w centrum miasta.
Historia
edytujPierwsza linia tramwaju konnego w Tallinnie została uruchomiona w 1888 r. Sieć obsługiwana belgijskimi wagonami przebiegała ulicami Narva maantee, Pärnu maantee i Tartu maantee. Całkowita długość sieci tramwajowej wynosiła w 1902 roku 7,24 km, a w 1915 została wydłużona o nową linię, zbudowaną przez miejscowe fabryki, w celu zapewnienia dojazdu pracownikom. Było to jednotorowe połączenie centrum miasta z dzielnicą Kopli. Początkowo wagony z Sankt Petersburga były wyposażone w silniki parowe, później zaś zastąpiono je silnikami spalinowymi. Linia miała prześwit toru 1524 mm, gdyż była wykorzystywana także jako połączenie towarowe między koleją a portem. W czasie I wojny światowej funkcjonowała jedynie ta linia, tramwaje konne były nieczynne. Ponowne ich uruchomienie miało miejsce 13 maja 1921 roku – na ulice wyjechały wagony wyposażone w silniki spalinowe, przebudowane z dawnych konnych.
28 października 1925 r. na ulicę Narva maantee wyruszył pierwszy tramwaj elektryczny. Zelektryfikowaną linię o napięciu 600 V obsługiwały wozy zbudowane w fabrykach w Tallinnie, przy pomocy części z Niemiec i Szwecji. W 1931 r. linię do Kopli przebudowano na rozstaw szyn 1067 mm i obsługiwały ją odtąd wyłącznie wozy z silnikami spalinowymi.
Do 1940 r. całkowita długość linii wynosiła 13,4 km, a liczba wozów – 54 (w tym 20 elektrycznych, 9 spalinowych i 28 przyczep). W 1951 r. linia do Kopli została rozbudowana o drugi tor i zelektryfikowana, a dwa lata później połączono ją z pozostałymi liniami w mieście. W 1954 r. ukończono trwającą od trzech lat budowę zajezdni przy ulicy Vana-Lõuna. Rok później wydłużono trasę przebiegającą ulicą Tartu maantee.
Rozbudowa sieci miała miejsce w 1990 roku. Po wstąpieniu do UE Tallinn zrealizował duży projekt modernizacji sieci tramwajowej, niezbędny do włączenia do eksploatacji nowych tramwajów CAF Urbos (20 szt.)[1]. Od 2017 tramwaje dojeżdżają do portu lotniczego[3].
Od 2013 roku komunikacja miejska w Tallinnie jest bezpłatna dla mieszkańców miasta[1].
Tabor
edytuj
W latach 1955–1964 zakupiono w niemieckiej fabryce w Gocie 50 elektrycznych wagonów silnikowych i 50 doczep, zaś w latach 1965–1967 dokupiono 50 przegubowych tramwajów Gotha G4. Od 1973 r. tabor sprowadzano z czeskiej fabryki ČKD – do 1990 kupiono 60 wagonów typu Tatra T4 i 73 Tatra KT4. Do 1998 r. sprowadzono jeszcze 9 używanych KT4 i tym samym w Tallinnie kursowały 132 tramwaje: 52 typu T4 i 80 typu KT4. W latach 2001–2007 przebudowano 12 wagonów KT4. Główną modernizacją było wstawienie niskopodłogowego członu, co ułatwiło korzystanie z komunikacji miejskiej osobom o ograniczonej mobilności. Do 2005 roku wycofano wszystkie wagony Tatra T4. 15 grudnia 2014 roku dostarczono pierwszy z siedemnastu zamówionych wagonów CAF Urbos 3. Pojazdy posiadają 3 człony i mierzą niecałe 31 metrów (30 900mm).
| Typ | Liczba |
|---|---|
| Tatra KT4 w tym: | 45
24 1 2 6 12 |
| CAF Urbos AXL | 20 |
Linie
edytujSieć składa się z pięciu linii[2]:
- 1. Kopli – Kadriorg (łączy Kopli w Tallinnie Północnym z Kadriorgiem w Śródmieściu)
- 2. Kopli – Suur-Paala (łączy Kopli z Ülemiste w Lasnamäe)
- 3. Tondi – Kadriorg (łączy Tondi na pograniczu Śródmieścia i Kristiine z Kadriorgiem)
- 4. Tondi – Lennujaam (łączy Tondi z portem lotniczym)
- 5. Kopli – Vana-Lõuna (łączy Kopli z Veerenni w Śródmieściu)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Witold Urbanowicz: Tallin wybuduje tramwaj na lotnisko i do dworca przyszłej Rail Baltiki. [w:] Transport Publiczny [on-line]. ZDG TOR Sp. z o.o, 2016-03-19. [dostęp 2016-03-27]. (pol.).
- ↑ a b Sõiduplaanid – Tramm [online], Tallinna Transpordiamet [dostęp 2023-12-13] (est.).
- ↑ Witold Urbanowicz: Pierwszy tramwaj dojechał do lotniska w Tallinnie. rynek-lotniczy.pl, 2017-08-30. [dostęp 2019-05-16].
Bibliografia
edytuj- 110 lat tramwajów w Tallinnie – fragment książki Tallinna tramm 110 aastat. hot.ee. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (ang.)
Linki zewnętrzne
edytuj- Aktsiaselts Tallinna Linnatransport (TLT) – operator transportu publicznego w Tallinnie (est.), (ang.), (ros.)
- Rozkłady jazdy (est.), (ang.), (ros.), (fiń.), (niem.), (łot.), (lit.)
- Tramwaje w Tallinnie na stronie Urbanrail.net (ang.)
- transphoto.ru (ros.)