Torkat
Torkat – sztuczne lodowisko, które mieściło się przy ul. Bankowej w Katowicach[1]. Było pierwszym sztucznym lodowiskiem w Polsce (a 12 w Europie). 29 sierpnia 1973 uległo całkowitemu zniszczeniu.
2.jpg)
Torkat został zbudowany w czasie 4 miesięcy przez Pierwszą Brneńską Fabrykę Maszyn. Posiadał chłodzoną taflę, odkryte trybuny i budynek klubowo-techniczny w centrum jednej z trybun. Zarówno projektant obiektu (inż. Kolda) jak i urządzenia zamrażające pochodziły z Czechosłowacji. Wybudowanie Torkatu było warunkiem przyznania Polsce organizacji Mistrzostw Świata w hokeju na lodzie w 1931 r. jako zabezpieczenie, gdyby warunki pogodowe nie pozwoliły rozegrać turnieju na lodowisku naturalnym w Krynicy.
Otwarcie lodowiska miało miejsce 7 grudnia 1930 r. Rozgrywano na nim mecze hokejowe i zawody w łyżwiarstwie figurowym. Bramki strzelali tu bracia Warwick z Kanady, a piruety kręciła m.in. norweska łyżwiarka Sonja Henie. Latem organizowano na tafli płytki basen kąpielowy.
Po II wojnie światowej uroczyste otwarcie Torkatu nastąpiło 18 grudnia 1949[2][3]. Na Torkacie przeprowadzono turnieje finałowe mistrzostw Polski edycji 1950, 1951, 1952, 1953. 18 października 1952 na Torkacie otwarto czwarty powojenny sezon zimowy[4]. W latach 1952–1953 montaż Torkatu wykonywali Czesi[5]. W latach przemianowania nazwy miasta Katowice na Stalinogród (1953-1956) obiekt nosił nazwę Torstal[6][7]. W grudniu 1956 anonsowano nazwę Torkat[8].
W okresie Polski Ludowej odnowiono betonową płytę lodowiska o wymiarach 60 x 30 metrów, pod którą zainstalowane było 12 km rurek wypełnionych solanką. Zbudowano nowe trybuny obliczone na 15 000 miejsc. Nad maszynownią, po zlikwidowaniu starego budynku, wzniesiono nowy, w którym znalazły pomieszczenia szatnie, umywalnie z natryskami, punkt sanitarny i hotelik z pokojami dla 65 osób. Funkcjonowały też ogólnodostępne, działające codziennie restauracja i kawiarnia.
Na lodowisku odbywały się ogólnokrajowe imprezy sportowe, jak mistrzostwa Polski w jeździe figurowej i w hokeju na lodzie. Sportowe imprezy gromadziły na trybunach tysiące kibiców, jak np. hokejowe spotkania Górnika Katowice z Legią Warszawa, których stawką było mistrzostwo Polski. W sezonie łyżwiarze figurowi i hokeiści katowickich klubów oraz licznych drużyn przyjezdnych trenowali tu od godz. 6 rano do północy. Trzy razy w tygodniu po południu funkcjonowała ogólnodostępna ślizgawka łyżwiarska. Tafla działała z reguły od 10 października do końca marca.
Latem obiekt zamieniał się w boisko lub salę koncertową. Katowiczanie oglądali wtedy m.in. występy amerykańskich koszykarzy z Harlem Globetrotters albo słuchali amerykańskiej wokalistki jazzowej Elli Fitzgerald. Wieczorami od maja do końca września na panoramicznym ekranie o szerokości 18,5 m wyświetlało filmy kino letnie z widownią na 6 000 miejsc.
Obiekt dwa razy był niszczony przez pożar – po raz pierwszy w latach 50. Drugi pożar wybuchł w nocy 29 sierpnia 1973, w wyniku czego spłonęła drewniana konstrukcja trybun oraz dach, lecz obiekt uległ prawie całkowitemu zniszczeniu (aczkolwiek uratowano aparaturę kinową oraz kombajn chłodniczy do mrożenia tafli lodowiska)[9]. Po drugim pożarze zapadła decyzja o odbudowie lodowiska, jednak nigdy do tego nie doszło (duża kwota z ubezpieczenia zasiliła katowicką piłkę nożną). Przez długi czas na terenie dawnej tafli mieścił się parking. W 2010 r. w tym miejscu rozpoczęto budowę Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej (CINiBA - wspólna inwestycja dwóch uczelni: Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach).
Przypisy
edytuj- ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 10, ISBN 978-83-7729-502-1.
- ↑ W niedzielę otwarcie Torkatu. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 6, Nr 93 z 16 grudnia 1949.
- ↑ Torkat otwarty!. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 6, Nr 96 z 19 grudnia 1949.
- ↑ Torkat. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 1, Nr 32 z 20 października 1952.
- ↑ Artur Bata. Jeden spośród społeczników. „Podkarpacie”. Nr 51/52, s. 4, 18 grudnia 1975.
- ↑ Ze sportu. Wiedeń – Stalinogród 7:4. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 6, Nr 308 z 30 grudnia 1954.
- ↑ Międzynarodowy turniej hokejowy na Torstalu. „Nowiny Rzeszowskie-Nowiny Sportowe”, s. 1, Nr 16 z 14 lutego 1955.
- ↑ Hokeiści drużyny mistrza świata przyjechali do Polski. „Nowiny Rzeszowskie-Nowiny Sportowe”, s. 6, Nr 288 z 3 grudnia 1956.
- ↑ Sport. Katowicki „Torkat” padł pastwą płomieni. „Nowiny”. Nr 239, s. 2, 31 sierpnia 1973.
Bibliografia
edytuj- Wojciech Todur: Co jest warte więcej niż kielichy i Spodek? Torkat. w: „Gazeta Katowice”, 2010-08-19;
- Przewodnik po Katowicach, wyd. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, Zarząd Okręgu Katowice, wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1962.