Topnik

Ten artykuł od 2012-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Topnik (odtleniacz) – substancja ułatwiająca lutowanie (miękkie i twarde) poprzez chemiczne oczyszczanie łączonych metali. Powszechnie stosowane topniki to chlorek amonu lub kalafonia do lutowania lutem cynowo-ołowiowym, kwas solny lub chlorek cynku do lutowania powłok ocynkowanych, boraks do lutowania twardego metali żelaznych.

Topnik spełnia cztery funkcje:

usuwa tlenki i inne zanieczyszczenia z lutowanych powierzchni;
zapobiega powstawaniu nowych tlenków podczas lutowania poprzez odcięcie kontaktu z powietrzem;
ułatwia topnienie i zwiększa płynność lutowania;
zwiększa zwilżalność lutu na materiale lutowanym.

Pierwszą funkcję można zapisać ogólnym wzorem:

tlenek metalu + kwas → sól + woda

Osad i resztki topnika pozostałe po lutowaniu należy usunąć, gdyż mogą powodować korozję. Wyjątkiem od tej reguły jest kalafonia, używana w lutowaniu miękkim. Jej naturalnym składnikiem aktywnym jest kwas abietynowy, który po lutowaniu zostaje „uwiązany” w kalafonii, przez co nie ma bezpośredniego kontaktu z lutem i nie powoduje korozji.