Wikipedia

Tomka (roślina)

Tomka (Anthoxanthum L.) – rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych. Należy do niego ok. 50 gatunków występujących w chłodnym i umiarkowanym klimacie obu półkul oraz na terenach górskich w strefie międzyzwrotnikowej. Dawniej na podstawie kryterium różnic w budowie morfologicznej kwiatostanu niektóre rośliny klasyfikowane były do odrębnego rodzaju turówka (Hierochloë). Ze względu na ścisłe pokrewieństwo i istnienie gatunków o pośredniej budowie kwiatostanu – w niektórych ujęciach systematycznych kwestionowane jest rozdzielanie tych rodzajów i wszystkie te rośliny włączane są do rodzaju Anthoxanthum[5][6]. Wszystkie gatunki rodzaju cechują się zawartością i zapachem kumaryny[5][7].

Tomka
Ilustracja
Tomka wonna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

wiechlinowate

Rodzaj

tomka

Nazwa systematyczna
Anthoxanthum L.
Sp. Pl. 28. 1 Mai 1753
Typ nomenklatoryczny

Anthoxanthum odoratum L.[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Tomka oścista

Trawy cenione jako paszowe (zwłaszcza tomka wonna A. odoratum i Anthoxanthum horsfieldii). Wykorzystywane także do aromatyzowania wnętrz (np. kościołów) i odzieży. Wykorzystywane były także jako lecznicze[7].

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj

Rodzaj rozprzestrzeniony szeroko na wszystkich kontynentach (poza Antarktydą). W strefie równikowej rośliny te związane są z obszarami górskimi[4]. Najbardziej zróżnicowane są w Eurazji. W Europie obecnych jest 13 gatunków[7], z czego w Polsce rosną dwa jako rodzime i jeden jako gatunek introdukowany[8].

Gatunki flory Polski[8]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[8], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]

W ujęciu bazy taksonomicznej Plants of the World online należą tu także:[4]

  • turówka leśna Hierochloë australis (Schrad.) Roem. & Schult. ≡ Anthoxanthum australe (Schrad.) Veldkamp
  • turówka rozłogowa Hierochloë repens (Host) P. Beauv. ≡ Anthoxanthum repens (Host) Veldkamp
  • turówka wonna Hierochloë odorata (L.) P. Beauv. ≡ Anthoxanthum nitens (Weber) Y.Schouten & Veldkamp

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Rodzaj należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae). W obrębie rodziny należy do podrodziny wiechlinowych (Pooideae), plemienia Poeae, podplemienia Phalaridinae[9].

Wykaz gatunków[4][10]:

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-02] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-20].
  4. ↑ a b c d e Anthoxanthum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-13].
  5. ↑ a b Zhen-lan Wu, Sylvia M. Phillips: Anthoxanthum. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-01-02]. (ang.).
  6. ↑ Species Records of Hierochloe. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-01-02]. (ang.).
  7. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 56, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  8. ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 33, ISBN 978-83-62975-45-7.
  9. ↑ Poaceae (grass family). [w:] Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-01-02]. (ang.).
  10. ↑ Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 26. ISBN 978-83-925110-5-2.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Tomka_(roślina)&oldid=70134126”