Tomaszowice (województwo małopolskie)
Tomaszowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś[3].
| wieś | |
 Dwór | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
1306 |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-085[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KRA |
| SIMC |
0342120 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś  | |
 50°08′03″N 19°50′31″E/50,134167 19,841944[1]
| |
W roku 2021 we wsi mieszkało 1306 mieszkańców, z czego 50,1% stanowiły kobiety, a 49,9% mężczyźni[4].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krakowskim.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0342137 | Podbrzezie | część wsi |
| 0342143 | Podskalany | część wsi |
Historia
edytujWieś powstała prawdopodobnie w I poł. XIII w. Właścicielami byli m.in.: od roku 1444 Minoccy (przez pięć pokoleń), Kucharscy (przez pięć pokoleń), rajca krakowski Franciszek Toryani. W II poł. XVIII wieku Tomaszowicami władali starostowie wolbromscy Dębińscy. Ponoć starościna wolbromska wystawiła wielopokojowy, bogato urządzony dwór drewniany, w nim „odrzwia orzechowe, piece z kafli turkusowych”, i gościła w nim szlachtę i magnaterię krakowską, urządzała bale i przyjęcia. Następnie wieś nabył Franciszek Piekarski autor książek ekonomicznych. W roku 1830 Tadeusz Konopka kupił Tomaszowice dla swego syna Romana, wznosząc nowy dwór i zabudowania istniejące do dziś. Ostatnim właścicielem był Bogusz. Po wojnie zespół dworski przejął skarb państwa i urządził w zabytkowym miejscu chlewnię dewastując znacznie budynki i ogród. Zlokalizowaną w dworze tuczarnią kierował m.in. Bogdan Pęk[7]. Obecnie dwór znajduje się w rękach prywatnych.
Wieś posiada bogatą tradycję, kultywowaną przez mieszkańców. Zachowały się piękne podania wyjaśniające m.in. nazwy dzielnic: Fijakrówka, Pod Dziewką oraz Skotnica. Legendy mówią też o karczmie, co się zapadła pod ziemię, czy o mnichu pokutującym pod skałą za sprzedaż dzwonów modlnickiego kościoła. Tomaszowice słyną z umiłowania tradycji, pracy społecznej i zaangażowania. Od 1892 roku działa tu drużyna OSP, od 1980 zespół regionalny „Wesołe Kumoszki” noszący obecnie nazwę „Tomaszowianie”. W ramach zespołu regionalnego utrzymuje i odtwarza się tradycje lokalne, np. „Pucheroki z Tomaszowic”, „Herody z Tomaszowic, „Wesele z Tomaszowic”, dożynki, święcenie wiana dożynkowego.
Zabytki
edytujObiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].
- Zespół dworski: dwór, park, dawny sad.
XIX-wieczny zespół dworsko-parkowy obejmuje klasycystyczny dwór i zabudowania folwarczne. W latach 1997–2000 obiekt został przekształcony na hotel o trzygwiazdkowym standardzie. W ośrodku znajdują się również sale konferencyjne i seminaryjne, restauracja oraz pomieszczenia wystawowe. Zespół obiektów jest miejscem licznych szkoleń, imprez okolicznościowych, konferencji, bankietów i wystaw.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 139839
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1292 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-03-10].
- ↑ Wieś Tomaszowice w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-09-08] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Monika Rogozińska: Były wieprze, a jest perła. rp.pl, 2009-03-10. [dostęp 2013-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-03].