Tkaczew (gmina)
Tkaczew – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku w Łódzkiem. Siedzibą władz gminy był Tkaczew[2].
| gmina wiejska | |||
| 1919–1954[1] | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1919–39: łódzkie (II RP) | ||
| Powiat | |||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1952) | |||
| |||
Początki gmin na ziemiach polskich wiążą się z ustawami Księstwa Warszawskiego. W 1809 r. pojawił się na czele gminy urzędnik zwany wójtem, który skupiał władzę administracyjną na danym terenie. Kolejne zmiany zostały wprowadzone przez władze Królestwa Polskiego. Postanowienie Namiestnika Królestwa z 1818 r. dotyczyło urządzenia gmin wiejskich w tzw. kongresówce. Najprawdopodobniej w tym właśnie roku doszło do utworzenia gminy w Tkaczewie. Jej siedzibą był wydzielony budynek (oficyna??) znajdująca się w obrębie majątku Tkaczew. Urząd Gminy w Tkaczewie zawsze wchodził w skład powiatu łęczyckiego i istniał przez cały okres trwania Królestwa Polskiego.
Również w okresie międzywojennym istniała gmina Tkaczew wchodząca w skład powiatu łęczyckiego w woj. łódzkim[3]. W okresie okupacji, kiedy to tereny gminy wchodzące w skład tzw. Kraju Warty zostały wcielone bezpośrednio do III Rzeszy w Tkaczewie istniał jeden z obwodów (Amtsbezirke), który był najniższym szczeblem władzy terenowej. Utworzony na bazie przedwojennej gminy obwód Tkaczew kierowany był przez specjalnego komisarza (Amtskommissaren) powołanego na wniosek łęczyckiego landrata. Funkcję komisarza a zarazem urzędnika stanu cywilnego (Standesbeamter) praktycznie przez cały okres okupacji sprawował niejaki Kiepling. Podstawą do tworzenia gmin po II wojnie światowej stał się dekret PKWN z 1944 r. oraz ustawa z 1946 r. Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.
W nocy z 5 na 6 sierpnia 1947 r. grupa 6–7 osób należąca do Narodowych Sił Zbrojnych uzbrojona w broń krótką i granaty napadła na Urząd Gminy w Tkaczewie. Obok zniszczenia całej gminnej dokumentacji dokonano kradzieży 220000 zł z kasy wraz z maszyną do pisania.
Uchwałą Rady Państwa z 1950 r. zniesione zostały zarządy gminne, a ich kompetencje przejęły gminne rady narodowe. Te z kolei zlikwidowano w 1954 r., a od początku 1955 r. wprowadzono gromadzkie rady narodowe. Podobny los spotkał gminę Tkaczew.
Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 21 gromad: Borek, Borów, Borszyn, Bronno, Grzymałów, Janków, Krzepocin, Leszcze, Leźnica Mała, Lubień, Parądzice, Różyce, Skromnica, Solca Mała, Solca Wielka, Topola Kątowa, Trojany, Wąkczew, Wichrów, Wilczkowice i Zduny[4].
Jednostka została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[5]. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Tkaczew nie przywrócono, a jej dawny obszar wszedł głównie w skład gmin Łęczyca, Parzęczew i Ozorków[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. łódzkiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Akta gminy Tkaczew - Archiwum Państwowe w Płocku Oddział w Łęczycy. [dostęp 2008-11-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312