Tish Daija
Tish Daija właśc. Matish Daija (ur. 30 stycznia 1926 w Szkodrze, zm. 3 października 2004 w Tiranie[1]) – albański muzyk i kompozytor.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny rzemieślniczej. Jego ojciec i wuj grali w zespole muzycznym założonym przy towarzystwie patriotycznym Rozafat w Szkodrze. Tish zaczął śpiewać mając zaledwie 6 lat w chórze franciszkańskim kierowanym przez Martina Gjokę i Filipa Mazreku[2]. Potem grał na klarnecie i saksofonie w zespole założonym przez Prenka Jakovę[2]. Mając zaledwie trzynaście lat, komponował już pierwsze utwory, w tym bardzo popularne w rejonie Szkodry pieśni Cik, o mori cik czy Ndal bre vashe.
W czasie II wojny światowej uczył się w gimnazjum prowadzonym przez franciszkanów w Szkodrze. Po ukończeniu szkoły w 1946 rozpoczął pracę nauczyciela muzyki we Vlorze. W mieście tym zakładał zespoły muzyczne, ale także poświęcał sporo czasu drugiej swojej pasji życiowej – piłce nożnej. Przez 4 sezony występował w zespole Flamurtari na pozycji napastnika.
W 1951 Daija wyjechał do Moskwy, gdzie kształcił się w konserwatorium im. Piotra Czajkowskiego w klasie kompozycji. Tam też został kapitanem drużyny piłkarskiej złożonej ze studentów konserwatorium i wystąpił w kilku meczach przeciwko drużynom uniwersyteckim. Studia ukończył w 1956, po czym wrócił do Albanii[2]. W tym samym roku rozpoczął pracę w ministerstwie kultury i sztuki, organizując życie muzyczne w kraju. W 1962 został mianowany dyrektorem Zespołu Pieśni i Tańca, przez kolejne osiemnaście lat pełnienia przez niego tej funkcji zespół stał się jednym z najbardziej znanych w Albanii, występując wielokrotnie poza granicami kraju. Pracował także jako pedagog w Instytucie Sztuk w Tiranie.
W 1994 wyjechał do USA, gdzie przygotowywał wraz z Marie Dushaj edycję płytową pieśni albańskich. W 1998 organizował w Tiranie Międzynarodowy Festiwal Piosenki Dziecięcej.
Twórczość kompozytorska Daiji obejmuje kilkadziesiąt dzieł, w tym dwie opery, trzy operetki, dwa balety, a także symfonie, utwory wokalne, piosenki i utwory dla dzieci.
W 1999 został przyjęty w poczet członków Akademii Nauk Albanii. Za swoją działalność otrzymał w 1980 tytuł Artysty Ludu (alb. Artist i Popullit).
Był żonaty (żona Adelaida).
Twórczość
edytujOpery
edytuj- 1960: Pranvera (Wiosna)
- 1980: Vjosa
Operetki
edytuj- 1957: Leljaja
- 1967: Vjeshta e arte (Jesień sztuki)
- 1990: Lulet e Cajupit (Kwiaty Cajupiego)
Balety
edytuj- 1963: Halili dhe Hajrija (Halil i Hajrija)
- 1972: Bijte e peshakatarit (Synowie rybaka)
Inne utwory
edytuj- 1954: Kwartet na harfy
- 1955: Suita symfoniczna Nje dite pikniku (Dzień na pikniku)
- 1974: Fantazja na skrzypce i orkiestrę
- 1982: Koncert na fortepian i orkiestrę
- 1996: Mendim ne levizje (Myśl w ruchu) na wiolonczelę i fortepian
- 1977: Ngulmim fatal (Fatalny upór) na kontrabas i fortepian
Muzyka filmowa
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Informacja o śmierci kompozytora
- ↑ a b c Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 1. Tirana: 2008, s. 408. (alb.).
Bibliografia
edytuj- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 94. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999.
- Sokol Shupo: Enciklopedia e muzikes shqiptare. Tirana: 2008.