Thymbra
rodzaj roślin
Thymbra – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Obejmuje 7 gatunków[3]. Występują one w basenie Morza Śródziemnego – w południowej Europie, północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji, sięgając na wschodzie po Iran[3]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne. Thymbra capitata wykorzystywana jest w tradycyjnej medycynie ludowej na Krecie jako roślina lecznicza[5]. Ceniona jest też jako roślina miododajna i dostarczająca olejku eterycznego wykorzystywanego w lecznictwie i przemyśle perfumeryjnym[6].
 Thymbra capitata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Thymbra | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Thymbra L. Sp. Pl.: 569 (1753)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
T. spicata Linnaeus[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Aromatyczne krzewinki[7].
- Liście
- Naprzemianległe, całobrzegie, często złożone wzdłuż wiązki środkowej. Młode liście skupione w pęczkach w kątach starszych liści[7].
- Kwiaty
- Zebrane na szczytach pędów w gęstych okółkach, zwykle zagęszczonych w postaci główki lub kłosa. Podsadki pod okółkami lancetowate lub jajowato-lancetowate, odmienne od liści, czasem barwne. przysadki eliptyczne do lancetowatych. Kielich zrosłodziałkowy, walcowaty, z 12–23 wiązkami przewodzącymi, dwuwargowy, z 5 ząbkami, z czego trzy dolne są krótkie i trójkątne, a dwa górne lancetowate i wzniesione do góry. Korona dwuwargowa, z czterema łatkami, z czego trzy są dolne i jedna górna. Korona jest kremowa do purpurowej. Górna łatka jest zaokrąglona, prosta. Dolne łatki także są zaokrąglone, środkowa skierowana jest w dół. Cztery pręciki wyrastają ze środkowej części rurki korony. Nitki ich są wygięte i wystają z rurki. Pylniki są rozchylone. Zalążnia zwieńczona szyjką słupka z dwudzielnym znamieniem o równych lub niemal równych ramionach[7].
- Owoce
- Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery pojedyncze rozłupki, które są jajowate i gładkie[7].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna
Gatunek i rodzaj z podplemienia Menthinae, plemienia Mentheae, podrodziny Nepetoideae z rodziny jasnotowatych Lamiaceae[8].
- Wykaz gatunków[3]
- Thymbra calostachya (Rech.f.) Rech.f.
- Thymbra capitata (L.) Cav.
- Thymbra linearifolia (Brullo & Furnari) Bräuchler
- Thymbra nabateorum (Danin & Hedge) Bräuchler
- Thymbra sintenisii Bornm. & Azn.
- Thymbra spicata L.
- Thymbra thymbrifolia (Hedge & Feinbrun) Bräuchler
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-12-04] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-12-04] (ang.).
- ↑ a b c d e Thymbra L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-04].
- ↑ Thymbra Linnaeus, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-12-04].
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 922, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Anthony Huxley, Wiliam Taylor, Flowers of Greece and the Aegean, London: Chatto & Windus, 1977, s. 126, ISBN 0-7011-2228-5.
- ↑ a b c d K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 238. ISBN 978-3-642-62200-7.
- ↑ Genus Thymbra L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-12-04].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):