Wikipedia

Thomas Howard (3. książę Norfolk)

angielski arystokrata, polityk, książę Norfolk

Thomas Howard (ur. 1473, zm. 1554[1]) angielski arystokrata, książę Norfolk od 1524 r., pierworodny syn Thomasa Howarda i Elizabeth Tilney, wuj dwóch królowych Anglii: Anny Boleyn i Katarzyny Howard, jeden z najbardziej prominentnych polityków za czasów dynastii Tudorów[2].

Thomas Howard
Ilustracja
ilustracja herbu
hrabia Surrey
Okres

od 1514
do 1524

Poprzednik

Thomas Howard, 2. książę Norfolk

Następca

Henry Howard (3. hrabia Surrey)

książę Norfolk
Okres

od 1524
do 1554

Poprzednik

Thomas Howard 2. książę Norfolk

Następca

Thomas Howard (4. książę Norfolk)

Dane biograficzne
Dynastia

Howardowie

Data urodzenia

1473

Data śmierci

1554

Miejsce spoczynku

Kościół św. Michała we Framlingham w Suffolk

Ojciec

Thomas Howard, 2. książę Norfolk

Matka

Elizabeth Tilney

Rodzeństwo

m.in. Elżbieta, Edmund

Małżeństwo

Anna York
od 1495
do 1511

Małżeństwo

Elizabeth Stafford
od 1512 lub 1513
do 1554

Dzieci

Henry Howard (3. hrabia Surrey), Mary, Catherine, Thomas

Pochodzenie

edytuj

Urodził się w 1473 r. jako najstarszy syn Thomasa Howarda, hrabiego Surrey i jego pierwszej żony Elizabeth Tilney[2]. Jego ojciec był dziedzicem Johna Howarda, 1. księcia Norfolk[3] a także potomkiem króla Edwarda I i jego drugiej żony Małgorzaty Francuskiej[4]. Matka Thomasa była dwórką królowych Elżbiety Woodville i Elżbiety York. Ojciec Thomasa po śmierci żony w 1497 r. ożenił się ponownie z Agnes Tilney[3]. Thomas miał kilkanaścioro rodzeństwa m.in. Elizabeth i Edmunda[3]. Rodzina Howardów w bitwie pod Bosworth w 1485 r. walczyła po stronie Ryszarda III, w związku z tym na jakiś czas utraciła wpływy i przywileje[3]. Pod koniec XV w. ojciec Thomasa rozpoczął wykup ziem, które jego rodzina utraciła[3].

Małżeństwa

edytuj

W 1484 r. został zaręczony z królewną Anną York, córką Edwarda IV i Elżbiety Woodville[5]. W 1495 r. odbył się ich ślub[5]. Żadne z dzieci z tego związku nie przeżyło dzieciństwa[5]. W 1511 r. Anna zmarła.

W 1512 r. lub 1513 r. poślubił Elizabeth Stafford, córkę Edwarda Stafforda 3. księcia Buckingham (kuzyna jego pierwszej żony)[5]. Miał z nią 4 dzieci, które dożyły wieku dojrzałego[6]:

  • Henry Howard (ur. 1517, zm. 1547), stracony za zdradę,
  • Thomas Howard (ur. 1520 – zm. 1582)
  • Mary Howard (ur. 1519, zm. 1557), księżna Richmond i Somerset jako żona Henryka Fitzroy'a,
  • Catherine Howard (zm. 1530), poślubiła Edwarda Stanley'a[6].

Około 1527 r. Thomas rozpoczął romans z Elizabeth Holland, córką sekretarza[7][8].

Na dworze Henryka VIII

edytuj

W 1514 r. Thomas otrzymał tytuł hrabiego Surrey a jego ojciec został 2. księciem Norfolk[3]. To było wyróżnienie za ich dobrą postawę podczas bitwy pod Flodden[9]. W 1521 r. za zdradę został stracony jego teść[10]. 3 lata później, po śmierci ojca, Thomas został 3. księciem Norfolk[3]. Był pracowitym administratorem oraz doskonałym zawodnikiem podczas turniejów[2].

Wielka królewska sprawa

edytuj

W 1526 r. król Henryk VIII zainteresował się siostrzenicą Thomasa, Anną Boleyn. Rok później zwrócił się do papieża z prośbą o dyspensę na zawarcie kolejnego związku małżeńskiego. Książę upatrzył w tym szansę na zwiększenie swoich wpływów poprzez m.in. odsunięcie kardynała Wolseya od króla[11]. W tej sprawie był wspierany przez ojca Anny Thomasa Boleyna oraz szwagra króla księcia Suffolk[12]. W listopadzie 1529 r. Thomas Wolsey został aresztowany pod zarzutem zdrady i wkrótce zmarł[13]. Po jego śmierci Thomas został jednym z głównych doradców króla Henryka VIII. Książę wspierał jego działania mające na celu unieważnienie małżeństwa z Katarzyną Aragońską, jednak nie zgadzał się z radykalnym podejściem Boleynów[14].

Żona księcia, Elizabeth, która czuła się coraz bardziej upokorzona z powodu romansu męża, zaczęła publicznie popierać królową Katarzynę, co stawiało ją w opozycji do interesów męża i Anny Boleyn[15]. W 1530 r.[16] lub maju 1531 r.[7] po kłótni Elizabeth z Anną Boleyn Thomas zmusił żonę do opuszczenia dworu królewskiego[16][7].

9 kwietnia 1533 r. Thomas stał na czele delegacji, która poinformowała Katarzynę Aragońską o ślubie Henryka VIII z Anną oraz o odebraniu jej tytułu królowej[17]. 1 czerwca 1533 r. odbyła się koronacja Anny Boleyn, jednak książę nie brał w niej udziału[18]. W tym czasie przebywał we Francji, gdzie odbyło się spotkanie papieża z królem Franciszkiem I[19].

W listopadzie 1533 r. odbył się ślub jego jedynej żyjącej córki, Mary, z nieślubnym synem króla, księciem Richmond i Somerset Henrykiem Fitzroyem[20]. Inicjatorką jego mariażu była króla Anna, która w ten sposób chciała okazać wdzięczność wobec wuja za okazywane jej wsparcie w dążeniu do korony[20]. Na jej prośbę król zrezygnował z żądania wysokiego posagu[20]. Dodatkowo królowa uczyniła kochankę księcia swoją dwórką, jednak Thomas w kryzysowych sytuacjach nie odpowiadał się po stronie Boleynów[20]. Mimo to Norfolk był zachowawczy i powściągliwy w popieraniu Anny, jako że był teściem jedynego żyjącego syna Henryka VIII[20]. Zdarzało się, że książę krytykował siostrzenicę z powodu jej nadmiernej pewności siebie i skłonności do kłótni z królem[19]. Obawiał się, że takie zachowanie doprowadzi do upadku jego rodziny[14][19].

W grudniu 1533 r. król wysłał Norfolka do Marii, córki, którą urodziła mu Katarzyna Aragońska[21]. Książę przekazał jej żądania króla, aby dołączyła do służby na dworze swojej przyrodniej siostry Elżbiety[22]. Urażona takimi rozkazami Maria wdała się w kłótnię z Thomasem[22]. Nadzór nad dumną córką króla sprawowała Anne Shelton[23], krytykowana przez Norfolka i swego bratanka wicehrabiego Rochford za zbyt pobłażliwy stosunek do Marii[22].

W kwietniu 1536 r. rozpoczął się upadek Anny Boleyn. Książę Norfolk był przewodniczącym składu sędziowskiego, który skazał królową, jej brata oraz 4 innych mężczyzn za zdradę[21]. Książę osobiście ogłaszał wyrok. Annę stracono 19 maja 1536 r. Niedługo potem zmarł zięć Thomasa, Henryk Fitzroy.

Ślub króla z Katarzyną Howard

edytuj

W 1540 r. król ożenił się po raz piąty z Katarzyną Howard, bratanicą Thomasa, która wychowywała się pod okiem jego macochy Agnes Tilney. Istnieje kilka teorii na temat początków tej znajomości. Według jednej z nich Thomas widząc problemy w małżeństwie króla z Anną Kliwijską umieścił około 15-letnią Katarzynę wśród dwórek królowej, aby zwróciła na siebie uwagę Henryka[24].

Niecały rok po ślubie królową oskarżono o zdradę z dwoma mężczyznami i uwięziono. 6 listopada 1541 r. Thomas rozmawiał ze swoją macochą, która wyrażała nadzieję, że nikt związany z tą sprawą nie umrze, ponieważ cokolwiek się działo pod jej dachem, miało to miejsce przed ślubem Katarzyny i króla[25]. Księżna-wdowa myliła się[26]. Upadek Katarzyny pociągnął za sobą jej rodzinę: aresztowano Agnes Tilney oraz rodzeństwo Thomasa wraz z ich współmałżonkami[25]. Norfolk obawiając się, że podzieli los najbliższych, 12 grudnia 1541 r. wystosował do króla list, w którym odciął się od działań swojej macochy i rodzeństwa a także jednoznacznie potępił Katarzynę Howard[26]. Książę przypomniał królowi, że jego stosunki Katarzyną a także wcześniej z Anną Boleyn były chłodne oraz to on wskazał Agnes Tilney jako jedną z potencjalnych winnych zachowania królowej[26]. Henryk VIII uwierzył Howardowi i ten szybko wrócił do królewskich łask[26]. Jego krewni wkrótce zostali uwolnieni, jednak samą Katarzynę Howard ścięto w lutym 1542 r.[26]

Uwięzienie

edytuj

2 grudnia 1546 r. Thomas i starszy z jego synów, hrabia Surrey Henry zostali wtrąceni do Tower pod zarzutem zdrady[27]. Surrey popadł w konflikt z Edwardem Seymourem, wujem następcy tronu Edwarda[27]. W oczach Howardów rodzina Seymourów była mało znaczącym rodem[27]. Dodatkowo syn Thomasa posługiwał się herbem Edwarda Wyznawcy, który to był zastrzeżony tylko i wyłącznie dla panującego monarchy[27]. Howardowie, mimo wpływu na anulowanie małżeństwa Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej i rozłamu Anglii z kościołem katolickim, byli zwolennikami starych porządków w kwestiach religijnych, w przeciwieństwie do Seymourów, którzy popierali reformy[27][28]. Tym razem książę nie zdołał uniknąć aresztowania, gdyż przeciwko niemu zeznała nawet jego córka, według której ojciec miał ją namawiać na romans z królem Henrykiem, który był jej byłym teściem[27]. Żona Thomasa z racji wieloletniego konfliktu nie stanęła w obronie męża[27]. Król niemalże na łożu śmierci zajmował się aktami sprawy, na podstawie których uznano księcia i hrabiego winnymi[28]. 19 stycznia 1547 r. Henry został stracony[27]. Termin egzekucji księcia wyznaczono na 29 stycznia 1547 r. jednak nigdy nie została wykonana z uwagi na śmierć króla Henryka VIII dzień wcześniej[27].

Służba u Marii I

edytuj

Podczas panowania następcy Henryka VIII książę przebywał w Tower. 19 lipca 1553 r. po bezpotomnej śmierci Edwarda VI i 9-dniowym panowaniu synowej księcia Northumbaland Jane Grey królową Anglii została Maria, córka Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej. 3 sierpnia 1553 r. królowa przybyła do Tower, aby skorzystać ze starodawnej tradycji i uwolnić więźniów[29]. Thomas klęknął przed Marią, która mimo wydarzeń z przeszłości, zdecydowała się zwrócić mu wolność, zapewne z powodu jego wiary katolickiej[1].

Thomas otrzymał tytuł Wielkiego Stewarda i został marszałkiem dworu królewskiego[29]. 18 sierpnia 1553 r. uczestniczył w procesie przeciwko Johnowi Dudleyowi, który został uznany winnym i stracony kilka dni później[29].

Książę wraz z żoną Elizabeth wziął udział w koronacji królowej Marii I, jednak ich relacje nie uległy poprawie[1].

Thomas zmarł w 1554 r.[1] Wdowa po nim, zgodnie z jego życzeniem, nie otrzymała żadnego spadku[1]. Elizabeth przeżyła swego męża o 4 lata[1].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 291, ISBN 978-83-89981-57-2.
  2. ↑ a b c David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 147, 371, ISBN 978-83-7301-478-7.
  3. ↑ a b c d e f g Eric Ives, Życie i śmierć Anny Boleyn, 2012, s. 3-4, ISBN 978-83-89981-51-3.
  4. ↑ Antonia Fraser i inni, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 137-138, ISBN 83-7129-961-3.
  5. ↑ a b c d Edwin Joseph Goerdt, Thomas Howard II, Third Duke of Norfolk, and the English Schism, Loyola University Chicago, 1943, s. 4,6.
  6. ↑ a b Catherine M. Helm-Clark, Five Women of the Howard Family During the Reign of Henry VIII, 1509-1547, 2013, s. 318.
  7. ↑ a b c Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza, 72., Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2012, s. 72, ISBN 978-83-89981-57-2.
  8. ↑ Eric Ives, Życie i śmierć Anny Boleyn, 165., Życie i śmierć Anny Boleyn, s. 165, ISBN 978-83-89981-51-3.
  9. ↑ David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 184, ISBN 978-83-7301-478-7.
  10. ↑ Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 114, ISBN 83-7129-961-3.
  11. ↑ Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 319, ISBN 978-83-7301-478-7.
  12. ↑ Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 193, ISBN 83-7129-961-3.
  13. ↑ David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 441, ISBN 978-83-7301-478-7.
  14. ↑ a b Eric Ives, Życie i śmierć Anny Boleyn, 2012, s. 167,177, ISBN 9788389981513.
  15. ↑ Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2012, s. 72, ISBN 9788389981572.
  16. ↑ a b Eric Ives, Życie i śmierć Anny Boleyn, 2012, s. 165, ISBN 978-83-89981-51-3.
  17. ↑ David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 493, ISBN 978-83-7301-478-7.
  18. ↑ Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 224, ISBN 83-7129-961-3.
  19. ↑ a b c Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 199, ISBN 83-7129-961-3.
  20. ↑ a b c d e Eric Ives, Życie i śmierć Anny Boleyn, 2012, s. 234, ISBN 83-7129-961-3.
  21. ↑ a b Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 290, ISBN 83-7129-961-3.
  22. ↑ a b c David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 521-522, ISBN 978-83-7301-478-7.
  23. ↑ Anne Boleyn (po mężu Shelton) była rodzoną siostrą Thomasa Boleyna, więc ciotką królowej Anny.
  24. ↑ Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2012, s. 156, ISBN 978-83-89981-57-2.
  25. ↑ a b David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 677, ISBN 978-83-7301-478-7.
  26. ↑ a b c d e David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 684-685, ISBN 978-83-7301-478-7.
  27. ↑ a b c d e f g h i Antonia Fraser, Sześć żon Henryka VIII, 1996, s. 441, 456, ISBN 83-7129-961-3.
  28. ↑ a b David Starkey, Królowe. Sześć żon Henryka VIII, 2010, s. 764, ISBN 978-83-7301-478-7.
  29. ↑ a b c Linda Porter, Maria Tudor. Pierwsza królowa, 2013, s. 249-250, ISBN 978-83-89981-57-2.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Thomas_Howard_(3._książę_Norfolk)&oldid=74255369”