Thanasis Kamburelis

Thanasis Kamburelis
Θανάσης Καμπουρέλης
Data i miejsce urodzenia	18 stycznia 1932 ; Tracja
Data i miejsce śmierci	24 czerwca 2024 ; Heraklion
Zawód, zajęcie	matematyk, elektronik, informatyk
Tytuł naukowy	doktor nauk technicznych
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Pracodawca	Elwro (1959–1979), Uniwersytet Kreteński (od 1979)
Małżeństwo	Maria Teresa z d. Żuczkowska
Dzieci	Tasos, Antygona
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Thanasis Kamburelis gr. Θανάσης Καμπουρέλης (ur. 18 stycznia 1932 w Tracji w Grecji, zm. 24 czerwca 2024 w Vasilies koło Heraklionu w Grecji^[1]) – grecki matematyk i informatyk, emigrant do Polski, projektant komputerów Odra we Wrocławskich Zakładach Elektronicznych Mera-Elwro, doktor nauk technicznych, profesor Uniwersytetu Kreteńskiego w Grecji^[2].

Życiorys

Wykształcenie

Po zakończeniu wojny domowej w Grecji w 1950 roku jako emigrant przybył do Polski. Po nauce języka polskiego ukończył szkołę średnią we Wrocławiu, od 1 września 1954 do 30 czerwca 1959 studiował na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Wrocławskiego^[3].

W 1978 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych na Politechnice Śląskiej w Gliwicach za pracę Wirtualna emulacja komputerowa w zastosowaniu do systemów Odra 1300 – RIAD (metoda indeksowa i metoda stronicowa) (współautor Andrzej Zasada)^[4].

Praca w Elwro

Kamburelis 1 sierpnia 1959 rozpoczął pracę w nowo otwartych Zakładach Elektronicznych Elwro we Wrocławiu. Początkowo był projektantem organizacji i architektury komputerów, a w latach 1961–1964 kierownikiem pracowni struktur logicznych, zajmującej się w szczególności algorytmami działań arytmetycznych na liczbach stało- i zmiennoprzecinkowych. Prace te były wdrażane w kolejno budowanych w Elwro komputerach Odra 1001, Odra 1002, Odra 1003 oraz Odra 1013^[3]^[5].

Thanasis Kamburelis przy pamięci PT (przewijaku) taśmy magnetycznej komputera Odra 1304

W latach 1965–1968 kierował zespołem projektu architektury i struktury logicznej komputera Odra 1204 ze zrównolegleniem bloków funkcjonalnych z wykorzystaniem mikroprogramowania. Komputer ten w 1968 roku został skierowany do produkcji seryjnej.

Kamburelis konsultował też możliwości współpracy z firmą ICT (potem przemianowaną na International Computers Limited ICL) przy kupnie komputerów serii ICL 1900 oraz wykorzystaniu ich oprogramowania w polskich maszynach. Po podpisaniu umowy w czerwcu 1967 roku, uczestniczył w pierwszym szkoleniu polskich inżynierów w ICT w Manchesterze^[6]. Potem został głównym projektantem organizacji komputera serii Odra 1300 o architekturze programowo zgodnej z komputerami serii ICL 1900. Produkcja seryjna komputerów Odra 1304 ruszyła w 1970 roku. Kamburelis określił kierunki modyfikacji Odry 1304 w nowocześniejszą wersję Odrę 1305 na układach scalonych^[7]^[8].

Jego udział w całym przedsięwzięciu został po latach podsumowany przez dra Bronisława Piwowara^[9]:

Z uznaniem należy podkreślić kluczową rolę Kamburelisa przy realizacji Umowy Software’owej z ICL. Był wówczas zgodnie uznawany za najlepszego w Polsce specjalistę w zakresie architektury i struktury logicznej komputerów cyfrowych. Będąc zdolnym i pracowitym, posiadał także wyjątkowy talent organizowania zespołów twórczych. Świetnie radził sobie w relacjach ze specjalistami i kierownictwem fabryki, może dlatego, że zawsze był bardzo profesjonalny i życzliwy.

Po roku 1970 Kamburelis uczestniczył w opracowywaniu komputerów Jednolitego Systemu Elektronicznych Maszyn Cyfrowych (RIAD, JSEMC), a w tym szczególnie opracowanego w Elwro komputera R-32 z umożliwieniem zaakceptowania oprogramowania z maszyn serii Odry 1300 poprzez emulację na poziomie listy rozkazów procesora^[3].

Był członkiem Sekcji Automatyki, Informatyki i Pomiarów II Kongresu Nauki Polskiej 1973^[10].

Pracę w Elwro zakończył 30 kwietnia 1979 roku^[2].

Praca dydaktyczna

Kamburelis prowadził liczne kursy dla użytkowników komputerów Odra, w zakresie architektury i struktury logicznej. Na umowę-zlecenie prowadził wykłady na Uniwersytecie Wrocławskim w latach 1975–1977 oraz kierował tamże pracami magisterskimi^[3].

Po powrocie w 1979 roku do Grecji prowadził wykłady na Politechnice Tracji w Xanthi, a od października 1979 do lata 2002 był wykładowcą, a potem profesorem na Uniwersytecie Kreteńskim w Heraklionie^[2].

Życie prywatne

Kamburelis urodził się w wielodzietnej rodzinie rolniczej 18 stycznia 1932 roku w wiosce Giannouli Evrou w północno-wschodniej Grecji (Tracja). Jako nieletni brał udział w latach 1947–1949 w partyzantce w okresie wojny domowej w Grecji. Po jej zakończeniu w styczniu 1950 roku w grupie kilku tysięcy emigrantów przybył do Polski (statkiem z portu w Albanii). Polska wówczas pomogła uchodźcom greckim odzyskać zdrowie i siły. W latach 1950–1953, na polecenie władz radzieckich, młodzi Grecy jeszcze mieli wziąć udział w nowej wojnie domowej w Grecji, ale zrezygnowano z tego zamiaru i wszystkim dano w Polsce prawo pobytu, nauki i pracy^[11].

Kamburelis był żonaty z Polką, Marią Teresą (z domu Żuczkowską – filologiem klasycznym), z którą ma syna Tasosa – matematyka oraz córkę Antygonę – nauczycielkę informatyki w szkole średniej. Wspólnie z żoną opracowali i wydali słownik polsko-grecki i grecko-polski (Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1999, 2005, 2011), za co otrzymali Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki^[2].

Kamburelis posiadał obywatelstwo greckie i polskie. Z rodziną w lipcu 1979 roku powrócił do Grecji i na stałe zamieszkał w Heraklionie na Krecie. Od 2002 roku był na emeryturze. Utrzymywał stałe kontakty z Polską^[2].

Publikacje

EMC ODRA 1003, Apllicationes Mathematicae, vol. VIII/1965, PAN Warszawa
Maszyna Cyfrowa Odra 1204, Maszyny Matematyczne, 4/1965, Sigma, Warszawa
System Odra 1305, Maszyny Matematyczne, 3/1972, Sigma, Warszawa
EMC R-30 (JS EMC RIAD), Informatyka 5/1973, Sigma Warszawa
Odra 1300 w JS EMC, Informatyka 7/1973, Sigma Warszawa
Architektura logiczna maszyny cyfrowej Odra 1305, WPM „Wema”, 1974
Odra 1300 i R-32, Informatyka 9/1975, Sigma Warszawa
Maszyny Cyfrowe WZE ELWRO, Materiały Szkoleniowe dla Telewizyjnego Kursu Informatyki, OBRI, 1975^[12]
Środki techniczne i programowe, zapewniające przenoszalność danych i programów z komputerów ODRA 1300 na komputery JSEMC. Raport Mera-Elwro, 1976 (współpraca E. Szajer).
Cyfrowe maszyny liczące w Polsce – stan obecny i prognozy przyszłościowe, referat informacyjny, II Konferencja Metody komputerowe w mechanice konstrukcji. opracowanie Thanasis Kamburelis; Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej. Oddział w Gdańsku, Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN. Zespół Mechaniki Komputerowej Komitetu Fizyki i Mechaniki Ciała Stałego PAN, Politechnika Gdańska, Gdańsk 1975, Wydawca nieznany^[13].
Wprowadzenie do Jednolitego Systemu Elektronicznych Maszyn Cyfrowych. Centrum Komputerowych Systemów Automatyki i Pomiarów „Mera-Elwro”, Biuro Obsługi Technicznej „Elwro-Serwis-Ośrodek Szkoleniowy” (opracowanie Thanaisis Kamburelis), Wrocław 1976, stron 114^[14].
Architektura logiczna EMC JS, OBRI – Problemy Informatyki, 1976
Kamburelis T., Współbieżna emulacja komputerowa, Podstawy Sterowania, tom 6 (1976), z. 4
Kamburelis T., Zasada A., Współbieżna emulacja komputerowa – metoda stronicowa, Podstawy Sterowania, tom 7 (1977), z. 1,
Kamburelis T., Problemy optymalizacji wirtualnej emulacji komputerowej, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej nr 653. Informatyka, nr 1 (1980), 0208-7286
Μαθηματα προγραμματισμου: Εισαγωγή με τη γλώσσα Pascal, trb. Mathimata programmatismu: isagogi me ti glossa Pascal, współautor T. Alevizos, Ateny 1984, stron 383^[2].
Ειδικα θεματα προγραμματισμου στην Pascal (και την Turbo Pascal), trb. Idika themata programmatismu stin Pascal (kie tin Turbo Pascal), współautor T. Alevizos, Ateny 1991, stron 635^[2].

Odznaczenia i nagrody

Nagroda Państwowa II stopnia (lipiec 1968)^[a]^[15].
Srebrny Krzyż Zasługi (16 lipca 1971)^[2]
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki (maj 1996) – Medal „Zasłużony dla kultury polskiej”
Złota Odznaka ELWRO „Zasłużony pracownik ELWRO” (22 kwietnia 1969)
Medal 35-lecia Polskiego Towarzystwa Informatycznego (PTI) (2013)
Medal 70-lecia Polskiej Informatyki – przyznany przez Kapitułę PTI (2018)
greckie Odznaczenie Honorowe Stowarzyszenia Studentów Wydziału Informatyki Uniwersytetu Krety (listopad 2001)
greckie Odznaczenie Honorowe od władz Uniwersytetu Krety za całokształt pracy (czerwiec 2005)^[2]

Uwagi

↑ Nagroda Państwowa II stopnia za rozwój konstrukcji i uruchomienie seryjnej produkcji maszyn cyfrowych otrzymał w 1968 roku zespół w składzie: mgr Thanasis Kamburelis, inż. Jarosław Adamczyk, mgr inż. Eugeniusz Bilski, inż. Jan Bocheński, prof. Antoni Kiliński, mgr inż. Janusz Książek, mgr inż. Jakub Markiewicz, inż. Jan Markowski, mgr Teodor Mika, mgr inż. Eugeniusz Nowak, mgr inż. Wasyl Potocki, mgr inż. Zbigniew Wojnarowicz, mgr inż. Andrzej Zasada.

Przypisy

↑ Thanasis Kamburelis, Wrocław, 26.06.2024 – kondolencje [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2024-06-26] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Dokumenty i informacje rodzinne.
↑ ^a ^b ^c ^d Piwowar 2007 ↓.
↑ Biblioteka Cyfrowa Politechniki Śląskiej.
↑ Cybulska 1994 ↓.
↑ Rutkiewicz 2004 ↓.
↑ Greniewski 2006 ↓.
↑ Bilski 2007 ↓.
↑ Piwowar 2009 ↓, s. 16.
↑ Miesięcznik „Informatyka”, nr 9, 1973 r.
↑ Sturis 2017 ↓.
↑ Historia Informatyki (PTI) [dostęp 2019-01-26].
↑ Biblioteka UJ.
↑ Historia Informatyki (PTI) [dostęp 2019-06-17].
↑ Trybuna Ludu z 20–22 lipca 1968 roku.

Bibliografia

Marek J.M.J. Greniewski Marek J.M.J., XX. Komputery Odra 1300, [w:] ZdzisławZ. Szyjewski, Jerzy S.J.S. Nowak, Janusz K.J.K. Grabara (red.), Strategie informatyzacji, Warszawa: Polskie Towarzystwo Informatyczne, 2006, ISBN 978-83-60810-01-9 .
EugeniuszE. Bilski EugeniuszE., ThanasisT. Kamburelis ThanasisT., BronisławB. Piwowar BronisławB., Wrocławskie Zakłady Elektroniczne. Okres komputerów Odra 1300, [w:] MarianM. Noga, Jerzy S.J.S. Nowak (red.), Polska informatyka: wizje i trudne początki, Warszawa: Polskie Towarzystwo Informatyczne, 2007, s. 34–66, ISBN 978-83-60810-87-3 .
DionisiosD. Sturis DionisiosD., Nowe życie, Wydawnictwo WAB, 2017, ISBN 978-83-280-2745-9 .

Linki zewnętrzne

MariaM. Cybulska MariaM., Jak przechodziliśmy Odrę [online], Computerworld, 26 września 1994 [dostęp 2019-01-27] .
IgnacyI. Rutkiewicz IgnacyI., Odra na Tysiąclecie [online], Computerworld, 1 kwietnia 2004 [dostęp 2019-01-27] .
BronisławB. Piwowar BronisławB., Prekursorzy Elwro: Prof dr. Thanasis Kamburelis [online], Strona Elwro, 2007 [dostęp 2019-01-27] .
BronisławB. Piwowar BronisławB., Elwro. Dobry początek, rozkwit i upadek [online], Computerworld nr 47–48, 2009 [dostęp 2019-01-27] .

[15] Nagroda Państwowa II stopnia za rozwój konstrukcji i uruchomienie seryjnej produkcji maszyn cyfrowych otrzymał w 1968 roku zespół w składzie: mgr Thanasis Kamburelis, inż. Jarosław Adamczyk, mgr inż. Eugeniusz Bilski, inż. Jan Bocheński, prof. Antoni Kiliński, mgr inż. Janusz Książek, mgr inż. Jakub Markiewicz, inż. Jan Markowski, mgr Teodor Mika, mgr inż. Eugeniusz Nowak, mgr inż. Wasyl Potocki, mgr inż. Zbigniew Wojnarowicz, mgr inż. Andrzej Zasada.

[1] Thanasis Kamburelis, Wrocław, 26.06.2024 – kondolencje [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2024-06-26] .

[antygona-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Dokumenty i informacje rodzinne.

[CITEREFPiwowar2007-3] Piwowar 2007 ↓.

[4] Biblioteka Cyfrowa Politechniki Śląskiej.

[CITEREFCybulska1994-5] Cybulska 1994 ↓.

[CITEREFRutkiewicz2004-6] Rutkiewicz 2004 ↓.

[CITEREFGreniewski2006-7] Greniewski 2006 ↓.

[CITEREFBilski2007-8] Bilski 2007 ↓.

[CITEREFPiwowar200916-9] Piwowar 2009 ↓, s. 16.

[10] Miesięcznik „Informatyka”, nr 9, 1973 r.

[CITEREFSturis2017-11] Sturis 2017 ↓.

[12] Historia Informatyki (PTI) [dostęp 2019-01-26].

[13] Biblioteka UJ.

[14] Historia Informatyki (PTI) [dostęp 2019-06-17].

[16] Trybuna Ludu z 20–22 lipca 1968 roku.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[a]

[15]