Teresa Murak
Teresa Murak (ur. 5 lipca 1949 w Kiełczewicach) – polska rzeźbiarka, autorka instalacji, performerka.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki |
rzeźbiarstwo |
| Epoka |
konceptualizm |
| Odznaczenia | |
| |
Twórczość
edytuj.jpg)
Uważana za jedną z najważniejszych polskich artystek konceptualnych oraz za prekursorkę sztuki ziemi w Polsce[1]. Zaliczana również do artystek feministycznych (nie do końca zgodnie z intencją) ze względu na esencjalne znaczenia swoich prac. Choć podejmuje kwestie płci w swoich pracach, nie utożsamia się z ruchem kobiecym[2]. Najbardziej charakterystycznym dla niej tworzywem jest rzeżucha. W latach 70. wykonywała także monumentalne organiczne rzeźby w pejzażu oraz mniejsze formy z użyciem mułu rzecznego i rozczynu żytniego. Poprzez wprowadzenie do prac elementu procesu wzrostu roślin, artystka nadała swoim pracom wymiar performatywny[3].
Ważnym elementem instalacji i performance artystki jest tematyka ekologiczna – przyroda, łączność człowieka i natury, rośliny i ich związki z ludźmi. W 1974 r. jej pierwszy performance – spacer po Warszawie w sukni porośniętej rzeżuchą – wywołał sensację. Jak wspomina artystka, tylko przypadkowe spotkanie z Tadeuszem Nalepą podczas tej niekonwencjonalnej „wycieczki” po mieście uchroniło ją od poczucia kompletnego wyobcowania. Żaden z przechodniów nie utożsamiał się z jej pracą. W latach 70. XX wieku swoje prace wystawiała w Galerii Repassage.
Artystka współpracuje z grupami młodzieży w ramach niektórych zorientowanych ekologicznie Zasiewów i innych projektów. Zasiewy miały m.in. miejsce na pasie zieleni nieopodal warszawskiej Biblioteki Narodowej – artystka wysiewała zboże w okolicach przystanku tramwajowego, wykonując swój bezinteresowny gest w zasadzie bez publiczności. Teresa Murak jest osobą wierzącą i transcendencja ma olbrzymie znaczenie w wielu jej pracach. Do swojej twórczości włącza również elementy taoizmu i innych wyznań, z zapałem kolekcjonuje zioła.
W 2010 była wśród założycieli Stowarzyszenia Polska Jest Najważniejsza, w skład którego weszli niektórzy członkowie warszawskiego komitetu poparcia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich[4].
Nagrody i wyróżnienia
edytujW 2005 roku otrzymała Nagrodę im. Katarzyny Kobro. W 2015 została odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[5].
Bibliografia
edytuj- Teresa Murak, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22].
- Materiały z portalu "Obieg"
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3 (redaktorzy Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna), Warszawa 1993, s. 483
Przypisy
edytuj- ↑ Feminizm ziemi. Powrót Teresy Murak | obieg.pl [online], archiwum-obieg.u-jazdowski.pl [dostęp 2021-04-21].
- ↑ Iwo Zmyślony: Zasiew. Rozmowa z Teresą Murak. dwutygodnik.com. [dostęp 2016-06-24]. (pol.).
- ↑ Wirtualne Muzea Małopolski [online], muzea.malopolska.pl [dostęp 2021-04-21] (pol.).
- ↑ Stowarzyszenie PJN istniało już wcześniej [online], gazetapolska.pl, 17 grudnia 2010.
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-07-05].