Teofil Wolicki
Teofil Wolicki (ur. 20 października 1768 w Godziętowach[1][2] k. Doruchowa, zm. 21 grudnia 1829 w Poznaniu) – polski duchowny rzymskokatolicki, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski w latach 1828–1829.
| Prymas Polski | ||
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia |
20 października 1768 | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 grudnia 1829 | |
| Arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański | ||
| Okres sprawowania |
1828–1829 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat |
1792 | |
| Sakra biskupia |
15 maja 1829 | |
| Odznaczenia | ||
 
| ||
| Data konsekracji |
15 maja 1829 |
|---|---|
| Konsekrator |
Życiorys
edytujJego rodzicami byli ziemianin Ignacy Wolicki i Józefa (Barbara) z domu Wesiołowska. Ukończył seminarium księży misjonarzy w Warszawie, przyjmując święcenia kapłańskie. Następnie studiował prawo i teologię w Akademii Wileńskiej i w Rzymie.
Po powrocie do kraju pracował w kancelarii koronnej i bibliotece Stanisława Augusta Poniatowskiego pod kierownictwem bp. Jana Chrzciciela Albertrandiego. W 1792 został proboszczem w Barcicach. W 1794 Ignacy Raczyński, który właśnie został biskupem poznańskim, mianował go swoim audytorem nadwornym, nadając mu prepozyturę kolegiaty w Środzie Wielkopolskiej. Raczyński wyjednał mu także prowizję papieską z datą 2 sierpnia 1794 na kanonię poznańską przypisaną do Rogoźna, na której został instalowany 1 grudnia 1794. 25 października 1795 objął w zarząd parafię rzymskokatolicką św. Marcina w Dusznikach (Wielkopolska) jako trzecie beneficjum (wcześniej otrzymał prebendy w Środzie i Rogoźnie). Funkcję proboszcza w Dusznikach pełnił do 1829. 29 lipca 1805 Wolicki obronił doktorat obojga praw na Akademii Krakowskiej. 16 czerwca tego samego roku został archidiakonem poznańskim, a w 1807 prepozytem kapituły gnieźnieńskiej. Pozostając głównym doradcą biskupów Ignacego Raczyńskiego i Tymoteusza Gorzeńskiego, napisał kilka dzieł teologicznych i pasterskich.
W 1812 przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego[3]. Gdy powstało Wielkie Księstwo Poznańskie, począwszy od 1816 był radcą w Rejencji Poznańskiej[potrzebny przypis]. Deputowany na Sejm Księstwa Warszawskiego z okręgu powiatu poznańskiego i śremskiego departamentu poznańskiego w latach 1809, 1811, 1812[4], członek korespondent Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829[5].
Gdy zmarł abp Gorzeński, kapituły wybrały go w 1825 na wikariusza kapitulnego, co wiązało się z funkcją zarządcy archidiecezji aż do swego wyniesienia na arcybiskupa. Jako zarządca troszczył się o szkoły parafialne, był również inicjatorem budowy nowego mauzoleum pierwszych władców Polski w katedrze poznańskiej. W 1828 został wybrany arcybiskupem. Wybór ten jeszcze w tym samym roku zatwierdził papież.
Zmarł po chorobie w 1829. Pochowano go w krypcie pod kaplicą Szołdrskich w katedrze poznańskiej, zaś upamiętnił go pomnikiem w katedrze jego świecki współpracownik hr. Edward Raczyński.
Odznaczenia
edytujW 1823 został odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy[6], a w 1819 pruskim Orderem Orła Czerwonego III klasy[7].
Przypisy
edytuj- ↑ K. Śmigiel: Słownik biograficzny arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski. Poznań: WBP, 2002, s. 298.
- ↑ Teofil Wolicki. catholic-hierarchy.org. [dostęp 2017-10-20]. (ang.).
- ↑ „Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego”. Nr 1, s. 4, 1812.
- ↑ A. Biernat, I. Ihnatowicz, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 462–470.
- ↑ Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 13.
- ↑ S. Łoza. Kawalerowie orderu św. Stanisława (1.XII.1815 – 29.IX.1830), cz. 11 (Turski-Żymirski). „Miesięcznik Heraldyczny”. R. XI. Nr 11/1932. s. 203–205.
- ↑ Handbuch über den Königlich Preußischen Hof und Staat für das Jahr 1821. Berlin: 1821, s. 48
Linki zewnętrzne
edytuj- Nota biograficzna Teofila Wolickiego na stronie archidiecezji gnieźnieńskiej (arch.). [dostęp 2024-02-01].
- Teofil Wolicki [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2012-01-21] (ang.).
- Publikacje Teofila Wolickiego w bibliotece Polona. [dostęp 2021-09-17].