Telgte
Telgte (IPA [tɛlktə], lokalnie [tɛlçtə]) – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Münster, w powiecie Warendorf. Według danych za rok 2018 liczyło 19 925 mieszkańców[1].
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||||
| Burmistrz |
Wolfgang Pieper (Sojusz 90/Zieloni) | ||||
| Powierzchnia |
90,7 km² | ||||
| Wysokość |
54 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31 grudnia 2018) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
02504 | ||||
| Kod pocztowy |
48291 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
WAF, BE | ||||
| |||||
Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii  | |||||
Położenie na mapie Niemiec  | |||||
 51°59′56″N 7°47′00″E/51,998889 7,783333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Historia
edytujPierwsi osadnicy pojawili się już po upadku cesarstwa rzymskiego, w okresie działalności misyjnej cesarza Karola Wielkiego wiążącej się z wojnami frankońsko-saskimi. Pierwszy biskup Münster w latach 805–809, Ludger (Ludgerus), polecił wybudować w Telgte kościół. Miejscowość rozwinęła się z uwagi na istniejący tu bród na rzece Ems. Prawa miejskie nadano Telgte w 1238 r.
W herbie miasta widnieje młody dąb, który po niemiecku nazywano dawniej właśnie Telgoth (przekształcone na Telgte). Było to związane z gęstym zalesieniem lasami dębowymi. Miasto było członkiem Hanzy.
Pobliskie miejscowości Westbevern i Raestrup w latach 70. zostały włączone w skład miasta i stały się jego dzielnicami.
Administracja
edytujOd 2010 r. urząd burmistrza pełni Wolfgang Pieper reprezentujący Sojusz 90/Zielonych, który w wyborach w 2010 r. uzyskał 71,5% głosów przeciwko wspólnemu kandydatowi CDU i SPD, a w 2016 r. 79,2%[2]. W latach 2010–2016 był jedynym burmistrzem Zielonych w Nadrenii Północnej-Westfalii[3].
Zabytki
edytujMiasto znane jest m.in. z Muzeum Szopek Bożonarodzeniowych (Krippenmuseum) liczącego ponad 150 eksponatów szopek z całego świata. Naprzeciwko, w Muzeum Münsterlandu (Museum Heimathaus Münsterland), znajduje się m.in. Glatzer Heimatstube (pol. Kłodzka Izba Regionalna), największa z trzech w Niemczech, poświęcona tradycji i kulturze materialnej hrabstwa kłodzkiego i ziemi kłodzkiej, utworzona dzięki staraniom wielkiego dziekana kłodzkiego Franza Monsego, który tu osiedlił się po wysiedleniu[4]. Niedaleko centrum, nad rzeką Ems, w 1988 r. postawiono kolumnę z rzeźbą Madonny pierwszego arcybiskupa praskiego Arnoszta z Pardubic z kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodzku, wykonaną ze śląskiego marmuru. Miejsce to ma upamiętniać ofiary wojny i wysiedlenia. Wzdłuż brzegu rzeki prowadzi droga krzyżowa z rzeźbami z brązu z postaciami ponadnaturalnej wielkości osadzonymi na granitowych blokach[4][5].
Pielgrzymki
edytujMiasto jest znanym miejscem pielgrzymkowym. Pierwsza pielgrzymka piesza do figury Piety Matki Boskiej Bolesnej (z XIV w., a pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1455)[6][7], odbyła się w 1651 r. na polecenie biskupa Münster, Christopha Bernharda von Galena, który drogę również pokonał. Do kaplicy z obrazem (zbudowanej w 1654 r.) udają się coroczne pielgrzymki z Münster, Warendorfu i Osnabrück (ta ostatnia z 10 000 pielgrzymami jest największa co do ich liczby w Niemczech[8] – przed pielgrzymką z Ratyzbony do Altötting). Corocznie przybywa do Telgte 150 000 pielgrzymów.
Miasto w literaturze
edytujTelgte jest miejscem powieści Güntera Grassa z 1979 r. Das Treffen in Telgte (Spotkanie w Telgte, 1992), która jest powieścią z kluczem. Utwór opisuje fikcyjne spotkanie niemieckich poetów i pisarzy w 1647 r. (m.in. śląscy artyści-politycy jak Andreas Gryphius, Daniel Czepko von Reigersfeld, Angelus Silesius) mające na celu porozumienie artystów, często będących ideologami zwalczających się katolików i protestantów i zakończenie wojny trzydziestoletniej. Naprawdę książka poświęcona jest spotkaniom Grupy 47, ważnej dla twórczości autora.
Współpraca
edytujMiejscowości partnerskie[9]:
Przypisy
edytuj- ↑ Bevölkerung der Gemeinden Nordrhein-Westfalens am 31. Dezember 2018.
- ↑ Wahlen. Bürgermeister Wahl 2016.
- ↑ Bürgermeisterwahl in Telgte: Grüner steht zur Wiederwahl.
- ↑ a b Henryk Grzybowski: Kłodzkie izby regionalne w Niemczech. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 4 (suplem.). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2011, s. 271. ISBN 978-83-62337-36-1.
- ↑ Henryk Grzybowski. Telgte – reminiscencje. „Nieregularnik Polanicki”. 2004 (nr 3 (8)), s. 20–21. Towarzystwo Miłośników Polanicy. ISSN 1732-470X.
- ↑ Małgorzata Staniak: Telgte. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 4 (suplem.). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2011, s. 48. ISBN 978-83-62337-36-1.
- ↑ Telgte: Schmerzhafte Muttergottes (niem.).
- ↑ Stefan Buchholz: Telgter Wallfahrt mit 10000 Pilgern. Neue Osnabrücker Zeitung, 08. Juli 2012. [dostęp 2013-02-28]. (niem.).
- ↑ Städtepartnerschaften.