Teleportacja
Teleportacja (z gr. τῆλε, tele "odległy"[1] i łac. portare "nosić"[2]) – hipotetyczny w skali makroskopowej proces przenoszenia obiektów z jednego miejsca w inne, bez zachowania ciągłości istnienia obiektu w przestrzeni. Słowo teleportacja zostało po raz pierwszy użyte prawdopodobnie przez Charlesa Forta.
Przy obecnym stanie nauki i techniki mówi się jedynie o teleportacji kwantowej, dotyczącej:
- jedynie stanów cząstek elementarnych i oznacza przesłanie stanu kwantowego cząstki A do odległej cząstki B. Proces wiąże się ze zniszczeniem stanu kwantowego A ;
- pierwszej teleportacji kwantowej dokonano poprzez przesłanie stanu polaryzacji pomiędzy dwoma fotonami (Anton Zeilinger i współpracownicy, Nature 11 grudnia 1997). Nature z roku 2004 poinformowało, że naukowcom z USA i Austrii udało się teleportować stany kwantowe pomiędzy dwoma atomami.
- teleportacja kwantowa nie jest procesem natychmiastowym. Nawet w najprostszym przypadku jest niemożliwa bez klasycznego przekazu (np. światłowodem) informacji. Zatem proces ten nie może zachodzić z prędkością większą od prędkości światła w próżni.
Teleportacja obiektów makroskopowych należy nadal do dziedziny s-f i paranauki.
Teleportacja w mitach pop-kultury
edytujRzekomym przypadkiem teleportacji, który opisywała prasa sensacyjna lat 40. XX wieku w USA i który do dziś budzi duże zainteresowanie, był eksperyment filadelfijski, jaki miał mieć miejsce 28 listopada 1943 r. Świat nauki jednak nigdy nie potwierdził oficjalnie tego zdarzenia i funkcjonuje ono jako mit pseudonaukowy.
Teleportacja w fantastyce naukowej
edytujTeleportacja jest bardzo popularnym motywem fantastyki naukowej, gdzie występują urządzenia jak międzygwiezdne teleportery, zwłaszcza tak zwanej hard science-fiction. Występowała między innymi w twórczości Stanisława Lema (np. w utworze "Człowiek z Marsa"), Harry'ego Harrisona (w utworze Krok od Ziemi) oraz w serii Star Trek (Transporter).
Autorzy SF w swych wyobrażeniach o teleportacji mówią o użyciu fal radiowych, lokalnego zakrzywienia czasoprzestrzeni (wormhole), czy też o rzeczywistej teleportacji na poziomie kwantowym, itp. Proces miałby polegać na zakodowaniu informacji o obiekcie, przesłaniu samej informacji do miejsca odbioru i odtworzeniu obiektu z materii lub energii tam dostępnej.
Z teleportacją związany jest często inny popularny motyw SF – podróżowanie w czasie.
Teleportacja jest również często przedstawiana w grach komputerowych o tematyce science fiction (gdzie zasada działania jest wyjaśniana naukowo na podstawie wiedzy z czasów przyszłych w świecie przedstawionym gry) oraz o tematyce fantasy (gdzie zwykle jest przejawem działania magii). Najbardziej znanymi grami poruszającymi tematykę teleportacji jest gra Portal i jej sequel Portal 2, stworzone przez Valve Corporation.
Teleporter międzygwiezdny
edytujTeleporter międzygwiezdny albo międzygwiazdowy – hipotetyczna technologia występująca w fantastyce naukowej, głównie w tzw. space operach, umożliwiająca teleportację osób lub obiektów pomiędzy układami planetarnymi lub galaktykami[3].
Technologia ta pojawia się w wielu dziełach literackich i filmowych takich jak Kontakt czy Gwiezdne wrota, oraz grach komputerowych jak Mass Effect[4], i oparta jest na różnych koncepcjach, m.in. na tunelu czasoprzestrzennym lub innych sposobach manipulacji czasoprzestrzenią oraz na teleportacji kwantowej[5][6]; pojawiają się także przykłady oparte na psionice[7].
Aktualnie nie istnieje prawdziwa technologia, która by umożliwiała teleportację międzygwiezdną, jednak współcześnie znane prawa fizyki nie wykluczają możliwości powstania takiej maszyny[3]. Główną barierą przy tworzeniu teleporterów opartych na tunelach czasoprzestrzennych jest zdobycie egzotycznej materii lub innego źródła ujemnego zakrzywienia czasoprzestrzeni. W przypadku teleportacji kwantowej i podobnych rozwiązań prędkość podróży międzygwiezdnej byłaby ograniczona prędkością światła w próżni, przez co podróż nadal zajmowałaby wiele lat, a w przypadku podróżowania między galaktykami setki tysięcy lat lub wielokrotnie więcej[3].
Patenty
edytujW 2006 roku Urząd Patentów i Znaków Towarowych Stanów Zjednoczonych przyznał patent na "System teleportujący całe ciało" rzekomo będący generatorem tuneli czasoprzestrzennych[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Słownik Wyrazów Obcych "tele-"
- ↑ tamże, "porto"
- ↑ a b c Michio Kaku: Physics of the Impossible: A Scientific Exploration Into the World of Phasers, Force Fields, Teleportation, and Time Travel. Stany Zjednoczone: Doubleday Publishing, 2008. ISBN 978-0-385-52069-0.
- ↑ BioWare, Mass Effect. Microsoft Game Studios, 2008. PC. .
- ↑ Carl Sagan: Contact. Stany Zjednoczone: Simon & Schuster, 1985. ISBN 0-671-43400-4.
- ↑ Faster-Than-Light Travel in Fiction: Warp Drive, Stargate, Hyperspace, Technology in the Hitchhiker's Guide to the Galaxy. Stany Zjednoczone: Books Llc, 2010. ISBN 1-155-18269-3.
- ↑ Anne McCaffrey: The Rowan. Stany Zjednoczone: Ace Books, 1991. ISBN 0-441-73576-2.
- ↑ Patent US20060071122 - Full body teleportation system - Google Patents [online], www.google.com [dostęp 2017-11-27].
Linki zewnętrzne
edytuj
Sajan Saini, Will we ever be able to teleport?, kanał TED-Ed na YouTube, 31 lipca 2017 [dostęp 2024-08-22].
