Tarcza szkolna

Tarcza szkolna – mała plakietka wykonana z sukna lub filcu najczęściej w kształcie tarczy herbowej, przeznaczona do noszenia na ubraniu w celu identyfikacji szkoły, do której uczęszcza noszący ją uczeń.

Dzieci szkolne w 1984 roku; u dziewczynek w pierwszym rzędzie widoczne tarcze: na ramieniu u drugiej i czwartej od lewej oraz na lewej piersi fartuszka u trzeciej od lewej i pierwszej od prawej.

Historia

Przez wiele lat, począwszy od wprowadzenia reformy szkolnej (w latach 1932–1933), była obowiązkowym elementem stroju uczniowskiego w Polsce. Przez pewien okres wymagano również noszenia tarcz poza szkołą. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku zaprzestano egzekwowania noszenia tarcz w szkole, po czym szybko wyszły one z użycia. W 2007 roku tarcza powróciła do szkół wraz z mundurkami szkolnymi, ale nie była już tak powszechna ani obowiązkowa.

Jako obowiązkowy i kłopotliwy element stroju uczniowskiego tarcza była niechętnie noszona przez młodzież szkolną. Natomiast nauczyciele rygorystycznie podchodzili do obowiązku noszenia tarczy, sprawdzali, czy uczniowie mają przyszyte tarcze zarówno do mundurka szkolnego, jak i ubrania wierzchniego. Notoryczny brak tarczy mógł wpływać na obniżenie oceny ze sprawowania.

Wzór

Tarcza miała na niebieskim, czerwonym lub zielonym tle (niektóre szkoły zawodowe miały tarcze koloru zielonego) biały haft bądź gumowe tłoczenia z nazwą miasta i numerem szkoły. Przed II wojną światową niebieskie tarcze nosili uczniowie uczęszczający od pierwszej do szóstej klasy. Czerwone tarcze otrzymywali starsi. Zwyczaj ten przetrwał do dziś. Uczniowie szkół podstawowych mają tarcze z niebieskim tłem. Zmiana koloru na czerwony przysługuje uczniom szkół średnich.

Wraz z rozwojem technologii wykonywania plakietek ich wygląd zróżnicował się. Komputerowy haft pozwala na wyszywanie na tarczach kolorowych napisów i skomplikowanych wzorów, np. logo, emblematów czy godła.

Galeria

Zespół Szkół Zawodowych PKP w Tarnowskich Górach
I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Suwałkach
Zasadnicza Szkoła Zawodowa PKP ZNTK w Lubaniu
Tarcza szkolna Szkoły Podstawowej nr 10 im. Komisji Edukacji Narodowej w Toruniu (1971 rok)
Tarcza szkolna Szkoły Podstawowej nr 234 im. Juliana Tuwima w Warszawie, przy ul. Esperanto 5 na Woli, ucznia klasy I z roku szkolnego 1995/1996
Tarcza warszawskiej szkoły podstawowej (lata 90. XX wieku)
Tarcza szkolna Szkoły Podstawowej nr 64 im. Juliana Tuwima w Katowicach, przy ulicy Medyków 27 (koniec lat 80. XX wieku)
Tarcza szkolna ZSZ PKP w Legnicy
II LO im. Stefana Żeromskiego w Tomaszowie Mazowieckim
I Liceum Ogólnokształcące w Legnicy
Tarcza szkolna X LO w Poznaniu
Tarcza SP 4 w Kamiennej Górze

Zobacz też

Bibliografia

Małgorzata Szubert: Leksykon rzeczy minionych i przemijających. Warszawa: Muza SA, 2003. ISBN 83-7319-138-0.