Tajmyrski Rezerwat Biosfery
Tajmyrski Rezerwat Biosfery[1] (ros. Госуда́рственный приро́дный биосфе́рный запове́дник «Таймы́рский») – ścisły rezerwat przyrody (zapowiednik) znajdujący się w Rosji, na północy Kraju Krasnojarskiego, w Tajmyrskim Dołgano-Nienieckim rajonie, na półwyspie Tajmyr. Jego obszar wynosi 17 815,36 km², z czego 370,18 km² to obszar wodny (Morze Łaptiewów)[2][3][4].
| |
| rezerwat przyrody | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Położenie | |
| Siedziba | |
| Data utworzenia |
23 lutego 1979 roku |
| Powierzchnia |
17 815,36 km² |
| Ochrona |
kategoria IUCN – Ia (ścisły rezerwat przyrody) |
Położenie na mapie Kraju Krasnojarskiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 73°57′00″N 99°01′00″E/73,950000 99,016667
| |
| Strona internetowa | |
Rezerwat został utworzony dekretem rządu Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej z dnia 23 lutego 1979 roku. W 1995 roku otrzymał status rezerwatu biosfery UNESCO. Od 2013 roku podlega wraz z Wielkim Rezerwatem Arktycznym i Rezerwatem Putorańskim Zjednoczonej Dyrekcji Rezerwatów Tajmyru z siedzibą w Norylsku[2][5].
Opis
edytujRezerwat składa się z czterech części położonych na półwyspie Tajmyr. Są to:
- główne terytorium tundry (13 240,42 km²) znajdujące się w dorzeczu rzeki Tajmyra (w jej górnej części) i częściowo obejmujące pasmo górskie Byrranga i jezioro Tajmyr,
- Ary-Mas (156,11 km²) – lasotundra znajdująca się w południowej części półwyspu Tajmyr. Rośnie tu modrzew dahurski. Jest tu też dużo jezior,
- Łukunskij Les (90,55 km²) – lasotundra znajdująca się w dorzeczu rzeki Łukunskaja (prawy dopływ Chatangi). Rośnie tu również modrzew dahurski,
- część arktyczna (4 332,2 km²) położona na wybrzeżu Morza Łaptiewów (Zatoka Marii Proncziszczewej) i częściowo obejmująca pasmo górskie Byrranga.
Strefa ochronna rezerwatu nosi nazwę Bikada (9 377,6 km²) i znajduje się w pobliżu wschodniego brzegu jeziora Tajmyr i obejmuje północno-wschodnią część Niziny Północnosyberyjskiej oraz przyległy obszar pasma Byrranga. Nazwa pochodzi od płynącej przez strefę rzeki Bikada[6][2][7].
Przyroda
edytuj
Szata roślinna rezerwatu jest bardzo zróżnicowana. Całe terytorium znajduje się w strefie tundry obejmującej wszystkie jej rodzaje (lasotundra, tundra krzewinkowa, tundra mszysto-porostowa, tundra arktyczna, tundra górska). Występuje tu 448 gatunków wyższych roślin naczyniowych, 222 gatunki mchów i 265 porostów[8].
Na terenie rezerwatu żyje 21 gatunków ssaków (nie licząc płetwonogich i waleni w Morzu Łaptiewów), 110 gatunków ptaków i ponad 15 gatunków ryb[9][10].
Żyją tu m.in. renifery tundrowe (najliczniejsza populacja na świecie), lemingi brunatne, piżmowoły arktyczne, zające bielaki, lisy polarne, wilki polarne, gronostaje europejskie, rosomaki tundrowe, niedźwiedzie brunatne, niedźwiedzie polarne. W morzu występują m.in. nerpy obrączkowane, fokowąsy brodate i morsy[9][7].
Z ptaków żyją tu m.in. edredon turkan, nur białodzioby, łabędź mały, bielik, orzeł przedni, białozór, sokół wędrowny, bernikla rdzawoszyja i różne gatunki wydrzyków[7][10].
Klimat
edytujKlimat na terenie rezerwatu jest ostry, kontynentalny, surowy, z długimi mroźnymi zimami i krótkimi latami. Średnia roczna temperatura −14,0 °C. Najzimniejszym miesiącem jest luty (średnio −33,4 °C), najniższa zanotowana średnia to −58 °C. Okres z ujemnymi średnimi miesięcznymi temperaturami trwa 265 dni. Roczne opady 200–300 mm. Noc polarna 65 dni, dzień polarny 83 dni[11].
Przypisy
edytuj- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej, 2019, s. 252. ISBN 978-83-254-1988-2.
- ↑ a b c Таймырский государственный природный биосферный заповедник [online], www.mnr.gov.ru [dostęp 2021-10-09].
- ↑ Таймырский | ООПТ России [online], oopt.aari.ru [dostęp 2021-10-09].
- ↑ ООПТ России – Таймырский биосферный заповедник [online], www.oopt.info [dostęp 2021-10-09].
- ↑ Таймырский заповедник в России [online], reserves-park.ru [dostęp 2021-10-09] (ros.).
- ↑ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ПРИРОДНЫЙ БИОСФЕРНЫЙ ЗАПОВЕДНИК «ТАЙМЫРСКИЙ» [online], zapovedsever.ru [dostęp 2021-10-09].
- ↑ a b c Таймырский заповедник [online], web.archive.org, 9 grudnia 2015 [dostęp 2021-10-09] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-09].
- ↑ РАСТИТЕЛЬНЫЙ МИР ЗАПОВЕДНИКА «ТАЙМЫРСКИЙ» [online], zapovedsever.ru [dostęp 2021-10-09].
- ↑ a b Фауна заповедника «Таймырский» [online], zapovedsever.ru [dostęp 2021-10-09].
- ↑ a b Таймырский заповедник в России [online], reserves-park.ru [dostęp 2021-10-09] (ros.).
- ↑ ПРИРОДНО-КЛИМАТИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ ЗАПОВЕДНИКА "ТАЙМЫРСКИЙ" [online], zapovedsever.ru [dostęp 2021-10-09].