Tadeusz Tuszewski
Tadeusz Mieczysław Tuszewski (ur. 26 lipca 1907 w Obrze zm. 3 lutego 2004 w Warszawie) – konserwator i artysta książki, grafik, liternik, profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknej.
 Tadeusz Tuszewski w latach 60. | |
| Pełne imię i nazwisko |
Tadeusz Mieczysław Tuszewski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1907 |
| Data i miejsce śmierci |
3 lutego 2004 |
| Zawód, zajęcie |
konserwator dzieł sztuki |
| Narodowość |
polska |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się 26 lipca 1901 r. w Obrze, w rodzinie Maksymiliana (1876–1915) i Ksaweryny z Żoków (ur. 1875)[1]. Rodzice posiadali ok. 30-morgowe gospodarstwo i prowadzili oberżę[2]. Ukończył szkołę podstawową i pięć klas Gimnazjum Klasycznego w Wolsztynie[2]. Studiował w Poznaniu w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego (w 1931 r. otrzymał świadectwo ze specjalnością w grafice), następnie od 1932 r. w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, którą ukończył w 1936 r. (uzyskując dyplom z Grafiki Artystycznej i absolutorium z Grafiki Użytkowej[2]). Był uczniem m.in. Władysława Skoczylasa, Leona Wyczółkowskiego. Mistrzem Tuszewskiego był nestor polskiej szkoły konserwacji papieru Bonawentura Lenart, w którego pracowni został asystentem zaraz po uzyskaniu dyplomu, w 1936 r.
Podczas okupacji niemieckiej zajmował się samodzielną pracą artystyczną i praktyką konserwatorską w Bibliotece Narodowej w Warszawie w Pracowni Konserwacji Książki u prof. B. Lenarta. Jesienią 1944 r. został wywieziony do obozu pracy na terenie Niemiec[2].
Od 1945 r. współdziałał w odtworzeniu pracowni konserwacji ASP i organizacji pracowni konserwacji w głównych archiwach i muzeach. Od 1964 r. jako docent, później profesor prowadził Pracownię (później katedrę) Konserwacji Starych Druków i Grafiki. Zajmował się przede wszystkim sztuką książki i konserwacją papieru. 1 października 1983 r. przeszedł na emeryturę[2].
Jako introligator oprawił kilkaset książek i dokumentów zabytkowych i współczesnych, w tym obiekty szczególnie cenne dla polskiej kultury jak rękopisy F. Chopina, C.K.Norwida, S.Żeromskiego, K.Szymanowskiego, pierwsze wydania m.in. Zwierciadła M.Reja, M.Kopernika De revolutionibus.... Oprawiał również szczególnie uroczyste współczesne dokumenty, akty i dyplomy.
Jako liternik wykonał lub zaprojektował wiele, wykonywanych w rozmaitych technikach, począwszy od pisanych patykiem i tuszem tytułów na papierowych okładkach, poprzez napisy grawerowane, trawione i malowane w różnych materiałach. Do jego realizacji w tej dziedzinie należą m.in. tablica upamiętniająca poległych profesorów ASP w Warszawie (Warszawa, ASP), tablica upamiętniająca straconych w Palmirach, tablica upamiętniająca poległych i pomordowanych muzealników i historyków sztuki (Warszawa, Muzeum Narodowe, hall główny) i tablica upamiętniająca pierwszą pielgrzymkę Jana Pawła II do Polski i pogrzeb kard. S.Wyszyńskiego (Warszawa, Plac Piłsudskiego). Jego dziełami są również akty erekcyjne m.in. odbudowy Kolumny Zygmunta, Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie, dyplomy honorowe dla F. Joliot–Curie, A.Kastlera i S.Pieńkowskiego. Prof. Tuszewski był również twórcą kilkuset ekslibrisów, wykonywanych najczęściej techniką drzeworytu. Zajmował się również mało znanymi współcześnie technikami zdobienia papieru, przeznaczonego głównie na oprawy i wyklejki. Tworzył papiery marmurkowe, klejowe, zdobione stemplami i w innych często eksperymentalnych technikach.
Głównym obszarem działalności twórczej i pedagogicznej T. Tuszewskiego była konserwacja zabytków papierowych – książki, grafiki, akwareli i rysunków. Zakonserwował ponad 25 tys. zabytków papierowych i pergaminowych, w tym wiele dzieł wyjątkowo cennych dla historii i kultury polskiej i światowej. Jako pedagog współuczestniczył i nadzorował jeszcze większą liczbę konserwacji wykonywanych przez studentów i dyplomantów. Uczestniczył w wykształceniu ponad 300 konserwatorów dzieł sztuki, w tym jako promotor blisko 50 dyplomantów. Nawet będąc emeryturze zawsze znajdował czas na konsultacje, porady i wskazania.
Był mężem Danuty z Kubiczków. Córka Joanna Tuszewska–Damięcka (ur. 1941), zajmowała się konserwatorstwem[1].
Zmarł w Warszawie, pochowany 12 lutego 2004 r. na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 53C-4-22)[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy I klasy[4]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (4 marca 1998)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[4]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[4]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[6]
- Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”[4]
Upamiętnienie
edytujDo 31 sierpnia 2019 r. był patronem Gimnazjum w Obrze.
Przypisy
edytuj- ↑ a b prof. Tadeusz Mieczysław Tuszewski www.geni.com [dostęp 2023-11-28].
- ↑ a b c d e Zespół Szkolno-Przedszkolny w Obrze [online], www.szkolaobra.bior.pl [dostęp 2023-11-28].
- ↑ Cmentarze Bródzieńskie [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 2023-11-28].
- ↑ a b c d Kazimierz Wawrzynowicz: Obra zarys dziejów. Wolsztyn: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wolsztyn, 2007, s. 237. ISBN 978-83-89208-15-6. [dostęp 2023-11-28].
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 10, poz. 185 „za wybitne zasługi dla kultury polskiej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Tuszewski: wystawa jubileuszowa. Warszawa: Wyd. ZPAP, 1997. ISBN 83-86784-96-2.