Tadeusz Kobylański

Tadeusz Mieczysław Kobylański
	podpułkownik dyplomowany kawalerii
Data urodzenia	11 listopada 1895
Data i miejsce śmierci	1967 ; Rio de Janeiro
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie
Jednostki	3 Pułk Ułanów Śląskich; Oddział II SG
Stanowiska	pomocnik attaché; attaché wojskowy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Mieczysław Kobylański^[a] (ur. 11 listopada 1895^[1], zm. 1967 w Rio de Janeiro) – podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, oficer II Oddziału Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dyplomata II Rzeczypospolitej, ostatecznie jako wicedyrektor Departamentu Polityczno-Ekonomicznego i jednocześnie naczelnik Wydziału Wschodniego (P. III) Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Bliski współpracownik ministra Józefa Becka.

Życiorys

Pochodził z rodziny ziemiańskiej, służył w Armii Imperium Rosyjskiego. Od odzyskania niepodległości w Wojsku Polskim. W latach 1920–1922 studiował na École Supérieure de Guerre w Paryżu. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 245. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii). Po ukończeniu studiów otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i z dniem 15 lutego 1923 roku został przydzielony do Departamentu II Jazdy Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko kierownika referatu. Z dniem 1 kwietnia 1924 roku został mianowany pomocnikiem attaché wojskowego przy Poselstwie Polskim w Moskwie^[2]. 1 grudnia 1924 roku awansował do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 38. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. Później został mianowany attaché wojskowym przy Poselstwie Polskim w Moskwie. W czasie studiów oraz służby sztabowej i dyplomatycznej pozostawał oficerem nadetatowym 3 pułku ułanów. W listopadzie 1928 roku został przydzielony do macierzystego 3 puł na stanowisko dowódcy szwadronu^[3], lecz już z dniem 31 stycznia 1929 roku został przeniesiony w stan nieczynny na okres dwunastu miesięcy z równoczesnym przeniesiem do kadry oficerów kawalerii^[4]. Z dniem 31 marca 1930 roku został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do 3 puł^[5].

W służbie dyplomatycznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych od 1 lutego 1929 roku. Od marca 1929 roku do maja 1930 roku radca Poselstwa RP w Bukareszcie, oddelegowany do służby w II Oddziale Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (wywiad) (1930–1935). Od maja do października 1935 roku w centrali MSZ, w Departamencie Polityczno-Ekonomicznym jako radca. Od 1 grudnia 1935 roku do 17 września 1939 roku wicedyrektor Departamentu Polityczno-Ekonomicznego MSZ i naczelnik Wydziału Wschodniego (P.III). Zastąpił na obu stanowiskach Tadeusza Schaetzla.

Po agresji ZSRR na Polskę wraz z centralą MSZ przekroczył granicę polsko-rumuńską. Wyjechał do Francji, lecz nie otrzymał przydziału do wojska. Po klęsce Francji wyjechał do Lizbony, a następnie do Brazylii, gdzie przebywał do końca życia.

Spowinowacony z prezydentem RP Ignacym Mościckim (szwagier Michała Mościckiego, syna prezydenta)^[6].

Teza o szpiegostwie^[7]

Według Pawła Piotra Wieczorkiewicza, był co najmniej do roku 1937 płatnym agentem sowieckiego Razwiedupru, zwerbowanym osobiście przez Artura Artuzowa. Według profesora Wieczorkiewicza, Kobylański wprowadzał rząd polski w błąd co do intencji sowieckich, w szczególności co do radzieckiego ewentualnego ataku na Polskę. W wyniku działań agenta, minister Beck nie wierzył, że RP mogłaby walczyć na dwóch frontach.

[Artuzow] pozyskał np. attaché polskiego poselstwa, majora Sztabu Generalnego, zausznika marszałka Piłsudskiego. (…) Ostatnio wyjaśniło się, że był nim Tadeusz Kobylański. (…) służył w Moskwie w latach 1925–1928. Zwrócił tam na siebie uwagę jako karciarz, wielbiciel hulanek i spekulant. Zdrada nastąpiła jednak nie tylko na tle finansowym, ale i homoseksualnym. Kobylański, jako sowicie opłacany agent, dostarczał, co najmniej do roku 1937, kompletnych informacji we wszystkich interesujących Sowietów zakresach. Ponieważ był funkcjonariuszem II Oddziału Sztabu Głównego, a następnie wicedyrektorem Departamentu Polityczno-Ekonomicznego i zarazem naczelnikiem Wydziału Wschodniego MSZ, spowinowaconym i zaprzyjaźnionym do tego blisko z rodziną prezydenta Mościckiego, działania dwójki i polityka Becka nie miały odtąd przed Moskwą żadnych tajemnic^[8].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2157 – 1921^[9]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1938)^[10]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1929)^[11]
Krzyż Oficerski Orderu Korony (Rumunia)
Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy (Rumunia)
Krzyż Kawalerski Orderu Korony (Włochy)
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi (1936, Węgry)^[12]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Wazów (1937, Szwecja)^[13]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Białej Róży (1939, Finlandia)^[14]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu św. Olafa (Norwegia)^[15]
Wielka Wstęga Orderu Korony (1937, Rumunia)^[16]

Uwagi

↑ Tadeusz Mieczysław Kobylański w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Tadeusz I Kobylański” w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie por. piech. Tadeusza II Kobylańskiego

Przypisy

↑ W Rocznikach oficerskich jako datę urodzenia podano 11 października 1895 r.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 3 kwietnia 1924 roku, s. 182.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 341.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 30.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 maja 1930 roku, s. 136.
↑ AndrzejA. Pepłoński AndrzejA., Wywiad a dyplomacja II Rzeczypospolitej, Toruń: Mado, 2004, s. 136, ISBN 83-85228-23-3, OCLC 830660326 .
↑ O. Ken, Mobilizacyonnoje płanirowanije i politiczeskije rieszienija (koniec 1920-ch – sieriedina 1930-ch gg.), Moskwa 2008, s. 428. Biogram informatora figuruje nawet w słowniku biograficznym sowieckiego wywiadu, zob. K. Diegtariew, A. Kołpakidi, Wnieszniaja razwiedka SSSR, Moskwa 2009, s. 663–664.
↑ Paweł Piotr Wieczorkiewicz Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, Wydawnictwo RYTM, Warszawa 2001, s. 687, ISBN 83-88794-71-X. Wieczorkiewicz powołuje się na prace historyków rosyjskich: Валерий Гоголь, Виктор Андриянов Бомба для Сталина: внешняя разведка России в операциях стратегического масштаба, Москва 1993; Wyd. Газетно-журнальное объединение „Воскресенье” (Walerij Gogol, Wiktor Andrianow: Bomba dla Stalina. Wniesznaja razwiedka Rossiji w opieracyjach stratiegiczeskogo massztaba, Moskwa 1993), s. 23, ISBN 5-88528-019-3; Александр Папчинский, Михаил Тумшис Щит расколотый мечом: НКВД против ВЧК Современник, Москва 2001 (Aleksandr Papczinski, Michaił Tumszys Szczit raskołotyj mieczom. NKWD protiw WCZK Wyd.Sovremennik, 2001), s. 254–255, ISBN 5-270-01319-3.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 12.
↑ Odznaczenia. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 96 z 29 kwietnia 1938.
↑ 27 listopada 1929 „za zasługi w służbie dyplomatyczno-wojskowej” M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644.
↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 299, 1936.
↑ Sveriges statskalender / 1940. Bihang, s. 166.
↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 19, 1939.
↑ Piotr Łossowski: Dyplomacja Drugiej Rzeczpospolitej. Z dziejów polskie służby zagraniczej. Warszawa 1992, s. 116.
↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 6, s. 134, 1937.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Marek Kornat, Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop_Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej. Warszawa 2002, Wyd. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, ISBN 83-915767-2-8.
MarekM. Kornat MarekM., Polityka równowagi 1934–1939. Polska między Wschodem a Zachodem., Kraków: Wyd. Arcana, 2007, ISBN 978-60940-12-9, OCLC 189607581 .
Paweł Piotr Wieczorkiewicz Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, Warszawa 2001, Wydawnictwo Rytm, ISBN 83-88794-71-X.
AndrzejA. Pepłoński AndrzejA., Wywiad a dyplomacja II Rzeczypospolitej, Toruń: Mado, 2004, ISBN 83-85228-23-3, OCLC 830660326 .
RobertR. Potocki RobertR., Polityka państwa polskiego wobec zagadnienia ukraińskiego w latach 1930–1939, Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2003, ISBN 83-917615-4-1, OCLC 830495161 .
Jan Szembek Diariusz i teki Jana Szembeka opr. Tytus Komarnicki t. 1. London 1964, Wyd. Polish Research Centre.
Paweł Piotr Wieczorkiewicz Polscy agenci Kremla Tygodnik Wprost Numer: 51/52/2005 (1203).
Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1987, s. 384. ISBN 83-211-0892-X.

[1] Tadeusz Mieczysław Kobylański w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Tadeusz I Kobylański” w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie por. piech. Tadeusza II Kobylańskiego

[2] W Rocznikach oficerskich jako datę urodzenia podano 11 października 1895 r.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_33_z_3_kwietnia_1924_roku,_s._182-3] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 3 kwietnia 1924 roku, s. 182.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_14_z_5_listopada_1928_roku,_s._341-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 341.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_3_z_29_stycznia_1929_roku,_s._30-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 30.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_9_z_14_maja_1930_roku,_s._136-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 maja 1930 roku, s. 136.

[7] AndrzejA. Pepłoński AndrzejA., Wywiad a dyplomacja II Rzeczypospolitej, Toruń: Mado, 2004, s. 136, ISBN 83-85228-23-3, OCLC 830660326 .

[8] O. Ken, Mobilizacyonnoje płanirowanije i politiczeskije rieszienija (koniec 1920-ch – sieriedina 1930-ch gg.), Moskwa 2008, s. 428. Biogram informatora figuruje nawet w słowniku biograficznym sowieckiego wywiadu, zob. K. Diegtariew, A. Kołpakidi, Wnieszniaja razwiedka SSSR, Moskwa 2009, s. 663–664.

[9] Paweł Piotr Wieczorkiewicz Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, Wydawnictwo RYTM, Warszawa 2001, s. 687, ISBN 83-88794-71-X. Wieczorkiewicz powołuje się na prace historyków rosyjskich: Валерий Гоголь, Виктор Андриянов Бомба для Сталина: внешняя разведка России в операциях стратегического масштаба, Москва 1993; Wyd. Газетно-журнальное объединение „Воскресенье” (Walerij Gogol, Wiktor Andrianow: Bomba dla Stalina. Wniesznaja razwiedka Rossiji w opieracyjach stratiegiczeskogo massztaba, Moskwa 1993), s. 23, ISBN 5-88528-019-3; Александр Папчинский, Михаил Тумшис Щит расколотый мечом: НКВД против ВЧК Современник, Москва 2001 (Aleksandr Papczinski, Michaił Tumszys Szczit raskołotyj mieczom. NKWD protiw WCZK Wyd.Sovremennik, 2001), s. 254–255, ISBN 5-270-01319-3.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_1_z_26_stycznia_1922_roku,_s._12-10] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 12.

[11] Odznaczenia. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 96 z 29 kwietnia 1938.

[12] 27 listopada 1929 „za zasługi w służbie dyplomatyczno-wojskowej” M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644.

[13] Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 299, 1936.

[14] Sveriges statskalender / 1940. Bihang, s. 166.

[15] Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 19, 1939.

[16] Piotr Łossowski: Dyplomacja Drugiej Rzeczpospolitej. Z dziejów polskie służby zagraniczej. Warszawa 1992, s. 116.

[17] Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 6, s. 134, 1937.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]