Tadeusz Hiż
Tadeusz Leon Hiż (ur. 27 kwietnia 1883 w Warszawie, zm. 31 grudnia 1945 w Krakowie) − polski poeta, publicysta i tłumacz, postać cyganerii warszawskiej. Publikował w organach sanacyjnych: Głosie Prawdy i Gazecie Polskiej.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
Życiorys
edytujBył synem Józefa Tomasza Hiża (1848−1922) i Leontyny Kucz (1850−1920); wnukiem Karola Kucza (od strony matki) oraz Józefa Hiża; prawnukiem Jana Augusta Hiża (od strony ojca); bratankiem Tadeusza Hiża, współwłaściciela firmy wydawniczej „Turkułł i Hiż” w Warszawie[1].
Urodził się w 1883 roku w Warszawie. „Tradycje rodzinne, a zwłaszcza wzory dziadka [Karola Kucza]” miały wywrzeć na niego duży wpływ[1]. Jako kilkuletni chłopiec wyjechał z rodzicami do Petersburga, gdzie jego ojciec zajmował wysokie stanowisko w rosyjskim syndykacie „Prodameta” (Prodaza metalov)[1]. Tam Tadeusz Hiż ukończył gimnazjum. Następnie w 1902 roku wstąpił na Wydział Prawny Uniwersytetu Petersburskiego. Brał udział w życiu polskiej młodzieży, był członkiem zarządu i gospodarzem polskiej kuchni studenckiej w Petersburgu. Został aresztowany za zorganizowanie wiecu w 1907 roku[1].
Pod koniec studiów, by złożyć egzamin państwowy, przeniósł się do Moskwy. Pozostał tam przez dwa lata. Zaprzyjaźnił się wówczas z Tadeuszem Micińskim, Zdzisławem Lechnickim i Remigiuszem Kwiatkowskim, z którym założył pismo literackie Wzlot, a później Głos Polski. Nie złożywszy egzaminu, powrócił do rodziców do Petersburga. Tam rozpoczął pracę w Dzienniku Petersburskim, za redakcji Stefana Grosterna. Jednocześnie publikował w Kraju, za redakcji Bohdana Kutyłowskiego. Pisywał głównie felietony i recenzje literackie[1].
W 1920 roku powrócił wraz z rodzicami do Warszawy. Podjął pracę w referacie prasowym Ministerstwa Przemysłu i Handlu jako radca prawny. Wkrótce potem powrócił do działalności dziennikarskiej. Dzięki znajomościom petersburskim rozpoczął pracę w Kurierze Porannym. W maju 1926 roku przeszedł do sanacyjnego Głosu Prawdy, prowadzonego przez Wojciecha Stpiczyńskiego[1].
Od 1929 roku publikował felietony, recenzje literackie i sprawozdania sądowe w sanacyjnej Gazecie Polskiej, redagowanej przez Adama Koca. Prowadził tam stałą rubrykę Niedole i smutki[1]. W tym czasie „stał się popularną postacią wśród (...) cyganerii warszawskiej”, „też ze względu na swój charakterystyczny strój”[1]. Przebywał w gronie poetów, intelektualistów, muzyków i malarzy, do którego należeli Kazimierz Tetmajer, Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński, Emil Zegadłowicz i Franciszek Fiszer[1].
Przełożył na język polski z języka angielskiego książkę 16 zasad człowieka interesu kanadyjskiego dziennikarza Herberta Newtona Cassona (1923), oraz z języka francuskiego powieść Walka o ogień J.-H. Rosny (wraz z Ignacym Mrozowskim, 1929).
Ostatnie wiersze napisał w czasie powstania warszawskiego. Dwa z nich, Bezimienni i Barykada znalazły się w Antologii polskiej poezji podziemnej Jana Szczawieja (1957)[1]. Po powstaniu Tadeusz Hiż osiadł w Krakowie. Tam zmarł 31 grudnia 1945[2][3]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim 3 stycznia 1946[2][4][5].
W 1915 roku ożenił się z Emilią z domu Elżanowską, wówczas studentką Politechniki Petersburskiej. Mieli dwóch synów: Stanisława (1915−1999) i Henryka (1917−2006).
Publikacje (wybór)
edytuj- Wybór wierszy, Warszawa 1908
- Sen o skrzydłach. Wiersze i sceny, Petersburg 1914
- Kościuszko, Piotrogród 1917
- Hejnał, tom poetycki, Warszawa 1934
- Talent, dziwactwo i coś jeszcze, szkice, Warszawa 1937
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Witold Giełżyński: Hiż Tadeusz Leon (1883–1945). W: Polski Słownik Biograficzny. T. IX. 1960–1961, s. 539.
- ↑ a b Nekrolog Tadeusza Hiża. Polona, 1946. [dostęp 2021-09-14].
- ↑ Tadeusz Hiż. Nekrolog. „Dziennik Polski”, s. 5, Nr 4 z 4 stycznia 1946.
- ↑ Andrzej Romanowski: "Rozkwitały paki białych róż... Wiersze i pieśni z lat 190-1918 o Polsce, o wojnie i o żołnierzach. Warszawa: Czytelnik, 1990, s. 160-161. ISBN 83-07-01914-1.
- ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Tadeusz Hiż. rakowice.eu. [dostęp 2017-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-27)].
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Tadeusza Hiża w bibliotece Polona