Tadeusz Feliks Skwarczyński
Tadeusz Feliks Skwarczyński (ur. 29 października 1894 w Stanisławowie, zm. 20 lutego 1978 w Łodzi) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego.
 Fotografia nagrobna Tadeusza Skwarczyńskiego | |
 podpułkownik dyplomowany artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 października 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 lutego 1978 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
szef wydziału |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodził się 29 października 1894 w Stanisławowie, w rodzinie Jana i Marii Anieli z domu Bartomańskiej[1]. Powinowatymi jego matki byli Józef Haller i Stanisław Haller[2].
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej armii. Jego oddziałem macierzystym był c. i k. pułk artylerii polowej nr 11. Na stopień nadporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1917 w korpusie oficerów artylerii polowej i górskiej[3].
1 czerwca 1921 pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 2 dywizjon artylerii ciężkiej Legionów[4]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 73. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Jego oddziałem macierzystym był wówczas 6 dywizjon artylerii konnej we Lwowie[5].
W 1923 w dalszym ciągu pełnił służbę w 6 dywizjonie artylerii konnej we Lwowie[6]. 1 czerwca 1923 został przeniesiony z dowództwa 11 Dywizji Piechoty do 11 pułku artylerii polowej w Stanisławowie[7][8]. 1 listopada 1924 został „odkomenderowany” do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza rocznego Kursu Doszkolenia[9]. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 29. lokatą w korpusie oficerów artylerii. 15 października 1925, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do dowództwa 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie na stanowisko szefa sztabu[10][11]. 5 listopada 1928 otrzymał przeniesienie do 23 pułku artylerii polowej w Będzinie na stanowisko dowódcy dywizjonu[12]. W 1930 opracował publikację pt. Zarys historji wojennej 23 Pułku Artylerii Polowej[13]. Z dniem 15 września 1930 został przeniesiony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie na stanowisko wykładowcy[14]. 26 marca 1931 otrzymał przeniesienie z Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu nad Bugiem na stanowisku szefa oddziału[15][16][17]. Od sierpnia 1932 do września 1939 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na stanowiskach: szefa Wydziału Ogólnego, kierownika Samodzielnego Referatu Ogólnego (od 1 lipca 1933) i ponownie szefa Wydziału Ogólnego (od maja 1939)[18][19][20]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 1. lokatą w korpusie oficerów artylerii[21][22][23].
Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas kampanii wrześniowej został odwołany do garnizonu 13 sierpnia 1939, po czym trafił do niewoli niemieckiej[24] i przebywał w oflagach (prawdopodobnie Oflag II B Arnswalde)[25][23].
Po wojnie był członkiem ZBoWiD[23]. Zmarł 20 lutego 1978 w wieku 84 lat[23][26]. Został pochowany 24 lutego 1978 w grobowcu rodzinnym na Starym Cmentarzu w Łodzi[23].
5 sierpnia 1922 w Dąbrówce Polskiej pod Sanokiem ożenił się ze Stefanią Strzelbicką, córką emerytowanego c. k. urzędnika i starosty, Mieczysława Strzelbickiego, który zmarł kilka tygodni po ich ślubie[1]. Młode małżeństwo osiadło w Stanisławowie[27]. Córkami Stefanii i Tadeusza Skwarczyńskich były: Maria, po mężu Olszewska (1928–2011, biolog, emerytowana profesor Uniwersytetu Łódzkiego, członek rzeczywisty PAN) i Joanna (1935–1948, zginęła tragicznie w lipcu 1948 na Jeziorze Gardno, mając 13 lat[28]). W kwietniu 1940 jego żona, dwie córki i matka zostały aresztowane przez NKWD i zesłane do Kazachstanu, skąd jako nieliczne powróciły w listopadzie tego roku.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1930)[29][22]
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[30]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej[30]
- Krzyż Wojskowy Karola[30]
- Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913[30]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 133 (poz. 52).
- ↑ Skwarczyńska 1987 ↓, s. 292.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1071, 1146.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 310, 873.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 193.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 806, 817.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 31 lipca 1923 roku, s. 498.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 657, 740.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 78 z 12 sierpnia 1924 roku, s. 445.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 106 z 15 października 1925 roku, s. 571.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 432, 454.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 342.
- ↑ Zarys historii wojennej 23 Pułku Artylerii Polowej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, s. 3, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 210.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 104.
- ↑ Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku), Sztab Główny, Drukarnia Sztabu Generalnego, Warszawa 1931, s. 24.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 180, 477.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 131, 132, 134, 138, 139, 319, 340.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 422.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 516.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 421.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 159.
- ↑ a b c d e Tadeusz Skwarczyński. Nekrolog. „Dziennik Popularny”. Nr 44, s. 4, 23 lutego 1978.
- ↑ Druhna Joasia Skwarczyńska – Patronka Ładu Serca. arkadia.zhr.pl. [dostęp 2014-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 listopada 2014)].
- ↑ Oflag II B Arnswalde – taka lista jest tylko jedna. choszczno.pl. [dostęp 2014-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 listopada 2014)].
- ↑ Małgorzata Golicka-Jabłońska: Tak trzeba. 2013, s. 294.
- ↑ Skwarczyńska 1987 ↓, s. 279, 291.
- ↑ Gronczewska Anna, Tragiczne, harcerskie wakacje. [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”). 2 VII 2010, nr 84, s. 6.
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 127, poz. 187 „za zasługi na polu wyszkolenia i organizacji wojska”
- ↑ a b c d Ranglisten 1918 ↓, s. 1146.
Bibliografia
edytuj- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Stefania Skwarczyńska. U źródeł autobiografii naukowej. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. Tom 32, s. 279-312, 1987.
- Małgorzata Golicka-Jabłońska: Tak trzeba, Łódź 2013, s. 294.