Wikipedia

T-509

trałowiec radzieckiej konstrukcji

T-509 – radziecki, a następnie egipski trałowiec z okresu zimnej wojny, jeden z ośmiu pozyskanych przez Egipt trałowców proj. 254. Okręt został zwodowany 2 lutego 1955 roku w stoczni numer 363 w Leningradzie, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR przyjęto go 6 sierpnia tego roku. W 1970 roku jednostka została zakupiona przez Egipt i weszła w skład Marynarki Wojennej pod nazwą „Minja” (arab. منيا). Okręt, oznaczony numerem 302, został zatopiony przez izraelskie samoloty w Zatoce Sueskiej 6 lutego 1970 roku.

T-509
Ilustracja
Bliźniaczy polski trałowiec ORP „Dzik”.
Klasa

trałowiec

Typ

254M

Projekt

B 4

Oznaczenie NATO

T-43 class

Historia
Stocznia

Nr 363, Leningrad

Położenie stępki

8 września 1954

Wodowanie

2 lutego 1955

 Marynarka Wojenna ZSRR
Nazwa

T-509, MT-509 (od 1966)

Wejście do służby

6 sierpnia 1955

Wycofanie ze służby

1970

 Egipska Marynarka Wojenna
Nazwa

„Minja” (302)

Wejście do służby

1970

Zatopiony

6 lutego 1970

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 549 ton
pełna: 610 t

Długość

59 metrów całkowita
54 m na KLW

Szerokość

8,7 m

Zanurzenie

2,3 m

Napęd
2 silniki wysokoprężne 9D o łącznej mocy 2200 KM
2 śruby
Prędkość

15 węzłów

Zasięg

3500 Mm przy prędkości 10 węzłów

Sensory
sonar Tamir-11
radary Lin-M, Rym-K
system „swój-obcy” Kremnij-2
radionamiernik ARP-50-1,2M
Uzbrojenie
4 działka kal. 37 mm (2 x II)
4 działka kal. 25 mm (2 x II)
4 wkm kal. 14,5 mm (2 x II)
2 mbg, 10-16 min
Wyposażenie
2 trały kontaktowe MKT-1
trał magnetyczny TEM-52M
2 trały akustyczne BGAT
radiostacja R-609
Załoga

80

Projekt i budowa

edytuj

Prace nad pełnomorskim trałowcem bazowym rozpoczęły się w ZSRR w 1943 roku, na bazie doświadczeń z budowy i eksploatacji trałowców projektu 58(inne języki) i projektu 263[1][a]. Początkowo projektem zajmowało się biuro konstrukcyjne CKB-370, następnie CKB-17, a ostateczną koncepcję jednostki opracowało CKB-363 w 1946 roku[1][2]. Nowe okręty miały być zdolne do określania granic pól minowych i ich likwidacji, prowadzenia trałowań kontrolnych i rozpoznawczych, torowania przejść w polach minowych, eskortowania za trałami innych jednostek i stawiania min[1]. Dodatkowym wymaganiem była zdolność do wykrywania i niszczenia okrętów podwodnych[2]. W 1947 roku rozpoczęto produkcję seryjną, budując łącznie ok. 180 okrętów w wersjach 254, 254K, 254M i 254A[1].

T-509 zbudowany został w stoczni numer 363 w Leningradzie (numer stoczniowy 711)[3][4]. Stępkę okrętu położono 8 września 1954 roku, został zwodowany 2 lutego 1955 roku, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR wszedł 6 sierpnia tego roku[3][4].

Dane taktyczno-techniczne

edytuj
 
Podwójne stanowisko 2M-7 wkm kal. 14,5 mm

Okręt był dużym, pełnomorskim trałowcem[3][5]. Długość całkowita wynosiła 59 metrów (54 metry na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 8,7 metra i zanurzenie 2,3 metra[6]. Wykonany ze stali, całkowicie spawany kadłub jednostki podzielony był na jedenaście przedziałów wodoszczelnych (od dziobu): I – forpik i magazyn, II – komora łańcuchowa i magazyn żywności, III – pomieszczenia mieszkalne i służbowe oraz magazyny, IV – zbiorniki i pomieszczenia załogi, V – komora amunicyjna, VI – mechanizmy pomocnicze, VII – maszynownia, VIII – magazyny i komora amunicyjna, IX – wały napędowe i pomieszczenia załogi, X – magazyn trałowy i XI – maszyna sterowa i magazyny: chemiczny i mundurowy[7]. W przebiegającym niemal na całej długości kadłuba dnie podwójnym mieściły się zbiorniki paliwa, wody i zęzy[7]. Pod podwyższonym pokładem dziobowym znajdowały się kolejno: magazyn farb, urządzenie kotwiczne, jadalnia oficerska, kabiny oficerów i pomieszczenia podoficerskie[7]. W dalszej części nadbudówki znajdowały się pomieszczenia mechanizmów radiotechnicznych, kambuz, przewody kominowe, pomocniczy generator prądotwórczy oraz bęben kabloliny trału elektromagnetycznego[7]. Dwuipółkondygnacyjna nadbudówka dziobowa mieściła pomieszczenie dowódcy, kabinę szyfrów, kabiny radio, pomieszczenie operatorskie urządzeń radiotechnicznych, sterówkę, kabinę nawigacyjną ze stanowiskiem operatora sonaru oraz, na szczycie, zadaszone stanowisko dowodzenia i wysoki, trójpodporowy maszt z antenami radarów i reflektorem[8]. Wyporność standardowa wynosiła 549 ton, zaś pełna 610 ton[6][b]. Okręt napędzany był przez dwa nawrotne, turbodoładowane czterosuwowe silniki wysokoprężne 9D o łącznej mocy 2200 KM, poruszające poprzez wały napędowe dwiema śrubami nastawnymi WRSz[6][9]. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 15 węzłów (maks. 8,3 węzła podczas trałowania)[9]. Zasięg wynosił 2100 Mm przy prędkości 15 węzłów, 3500 Mm przy 10 węzłach i 1500 Mm z trałem przy prędkości 10 węzłów[6]. Energię elektryczną wytwarzały dwa generatory o mocy 100 KM i jeden o mocy 34 KM[4]. Autonomiczność okrętu wynosiła 7 dób[6].

Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły dwa podwójne zestawy działek przeciwlotniczych W-11M kalibru 37 mm L/70, umieszczone na pokładzie dziobowym i łodziowym, z zapasem 1000 sztuk amunicji na lufę[7]. Donośność praktyczna wynosiła 7000 metrów (pozioma), zaś pułap zwalczania samolotów wynosił około 4000 metrów[7]. Na pokładzie łodziowym, po obu stronach komina umieszczono dwa podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm L/112, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 2000 naboi[7]. Na nadbudówce dziobowej znalazły się dwa podwójne stanowiska wielkokalibrowych karabinów maszynowych 2M-7 kal. 14,5 mm L/89, z zapasem 2000 sztuk amunicji na lufę[3][7]. Broń ZOP stanowiły dwa miotacze BMB-2 z zapasem 10 bomb głębinowych B-1[7]. Ponadto okręt posiadał dwa tory minowe, na których mógł przenosić 10 min typu KB-3 lub 16 wz. 08/39[3][6]. Wyposażenie uzupełniały trały: dwa kontaktowe z nożycami MKT-1, jeden trał elektromagnetyczny TEM-52M i dwa akustyczne BGAT[3][6]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało system rozpoznawczy „swój-obcy” typu Kremnij-2 (składający się z urządzenia nadawczego Fakieł-MZ i odbiorczego Fakieł-MO), radiostację UKF R-609, nadajnik KF R-644, odbiornik KF R-671, odbiornik pełnozakresowy R-675, radionamiernik ARP-50-1,2M, sonar Tamir-11, radar obserwacji ogólnej Lin-M i system radionawigacji Rym-K, składający się ze stacji odbiorczej Nr 4 i urządzenia Koordinator[10]. Jednostka wyposażona była też w wyrzutnie dla 8 świec dymnych MDSz, windę kablową o uciągu 800 kG, żurawik trałowy o udźwigu 5,8 tony, 10-wiosłową łódź okrętową i tratwy ratunkowe[7].

Załoga okrętu składała się z 80 oficerów, podoficerów i marynarzy[6][c].

Służba

edytuj

T-509 służył początkowo we Flocie Północnej, a 19 maja 1966 roku jego oznaczenie zmieniono na MT-509[4]. 19 grudnia 1966 roku okręt wcielono do Floty Czarnomorskiej, zaś w 1970 roku został zakupiony przez Egipt i wszedł w skład Egipskiej Marynarki Wojennej[3][4]. Okręt, nazwany „Minja” (arab. منيا), otrzymał numer taktyczny 302[3]. Jednostka została zatopiona podczas wojny na wyczerpanie przez izraelskie samoloty szturmowe A-4 Skyhawk nieopodal Hurghady w Zatoce Sueskiej 6 lutego 1970 roku, w ramach operacji „Zikokit B” (uczestniczyło w niej 18 samolotów A-4 ze 102., 109. i 115. Dywizjonu Izraelskich Sił Powietrznych)[11][12]. Okręt został trafiony dwiema bombami Mk 82, co spowodowało jego zatonięcie[12]. Obecnie wrak trałowca stanowi atrakcję dla miłośników podwodnego nurkowania[12].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Podany przez R. Rochowicza numer projektu 263 nie występuje nigdzie na liście projektów okrętów zaprojektowanych w ZSRR.
  2. ↑ Navypedia podaje, że wyporność wynosiła 540/600 ton[3].
  3. ↑ Według Navypedii załoga liczyła 77 osób[3].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Robert Rochowicz. Trałowce projektu 254. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/1998 (9). s. 27. 
  2. ↑ a b Robert Rochowicz. Uniwersalne oracze morza. Trałowce bazowe projektu 254. „Morza i Okręty”. Nr 2/2016 (7). s. 33. 
  3. ↑ a b c d e f g h i j Ivan Gogin: BAHAIRA seagoing minesweepers (1954−1955/1956–1970). Navypedia. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Seagoing minesweepers, border guard patrol ships – Project 254. RussianShips.info. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  5. ↑ John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1974-75. New York: Franklin Watts, 1974, s. 103.
  6. ↑ a b c d e f g h Robert Rochowicz. Uniwersalne oracze morza. Trałowce bazowe projektu 254. „Morza i Okręty”. Nr 2/2016 (7). s. 39. 
  7. ↑ a b c d e f g h i j Robert Rochowicz. Uniwersalne oracze morza. Trałowce bazowe projektu 254. „Morza i Okręty”. Nr 2/2016 (7). s. 37. 
  8. ↑ Robert Rochowicz. Uniwersalne oracze morza. Trałowce bazowe projektu 254. „Morza i Okręty”. Nr 2/2016 (7). s. 38. 
  9. ↑ a b Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: 1996, s. 421.
  10. ↑ Robert Rochowicz. Uniwersalne oracze morza. Trałowce bazowe projektu 254. „Morza i Okręty”. Nr 2/2016 (7). s. 38-39. 
  11. ↑ Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: 1996, s. 88.
  12. ↑ a b c Krzysztof Dąbrowski. Egipskie okręty pod bombami izraelskich samolotów. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2016 (135). s. 94. 

Bibliografia

edytuj
  • Krzysztof Dąbrowski. Egipskie okręty pod bombami izraelskich samolotów. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2016 (135). ISSN 1231-014X. 
  • Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: BAHAIRA seagoing minesweepers (1954−1955/1956–1970). Navypedia. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
  • John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1974-75. New York: Franklin Watts, 1974. ISBN 0-531-02743-0. (ang.).
  • Robert Rochowicz. Trałowce projektu 254. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/1998 (9). Magnum-X, Warszawa. ISSN 1426-529X. 
  • Robert Rochowicz. Uniwersalne oracze morza. Trałowce bazowe projektu 254. „Morza i Okręty”. Nr 2/2016 (7). ZBiAM, Warszawa. ISSN 2450-2499. 
  • Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Seagoing minesweepers, border guard patrol ships – Project 254. RussianShips.info. [dostęp 2017-12-02]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=T-509&oldid=74910489”