T-40

T-40 – radziecki lekki czołg pływający z okresu II wojny światowej.

T-40

T-40 w Muzeum Czołgów w Kubince
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Typ pojazdu	czołg pływający
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	2
Historia
Prototypy	1939
Produkcja	1940–1941
Wycofanie	1946
Egzemplarze	709
Dane techniczne
Silnik	1 silnik GAZ 202 o mocy 70 KM
Transmisja	mechaniczna
Pancerz	3–13 mm
Długość	4,03 m
Szerokość	2,23 m
Wysokość	1,95 m
Masa	bojowa: 5500 kg
Osiągi
Prędkość	45 km/h w wodzie: 6 km/h
Zasięg pojazdu	300
Pokonywanie przeszkód
Rowy (szer.)	1,7 m
Ściany (wys.)	0,6 m
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 działko SzWAK kal. 20 mm lub 1 wielkokalibrowy karabin maszynowy DSzK kal. 12,7 mm 1 karabin maszynowy DT kal. 7,62 mm
Użytkownicy
ZSRR, III Rzesza, Rumunia

Historia

Pod koniec lat 30. dowództwo Armii Czerwonej zaczęło poszukiwania następcy znajdujących się na jej uzbrojeniu czołgów pływających T-37A i T-38. Zespół konstrukcyjny Fabryki nr 37 w Moskwie, kierowany przez N. A. Astrowa, opracował projekt nowego wozu. Otrzymał on oznaczenie T-40. Miał spawany pancerz a kształt kadłuba przypominał kadłub łodzi. W wodzie napędzany był przez czterołopatową śrubę i kierowany przez dwa stery umieszczone z tyłu kadłuba. Zarówno śruba jak i stery były zabezpieczone lekkim pancerzem przed ich przypadkowym zniszczeniem przez odłamki. Wszystkie włazy czołgu były hermetycznie zamykane, by mógł bez problemu pokonywać większość śródlądowych przeszkód wodnych, a także poruszać się po większych akwenach w warunkach nie przekraczających 3 stopnia skali Beauforta. Miał silniejsze uzbrojenie niż poprzednie typy czołgów pływających. Pierwsze modele uzbrojone były tylko w dwa karabiny maszynowe: km DT kalibru 7,62 mm i wkm DSzK kalibru 12,7 mm. Późniejsze modele otrzymały silniejsze uzbrojenie w postaci działka 20 mm SzWAK. Po serii bardzo wyczerpujących testów czołg został 19 grudnia 1940 roku przyjęty do uzbrojenia Armii Czerwonej. Do końca roku zdołano wyprodukować 41 wozów. Do chwili wybuchu wojny z Niemcami wyprodukowano dalsze 181 sztuk. Ogółem zbudowano 709 egzemplarzy.

Służba

Czołgi T-40 zaczęły zastępować w uzbrojeniu pancernych jednostek rozpoznawczych używane tam wcześniej czołgi T-37A i T-38. Na początku inwazji Niemiec na ZSRR były jednak często używane do typowych zadań czołgów średnich, a nie do zwiadu czy rozpoznania, co powodowało ich duże straty. Zostały wycofane z pierwszej linii pod koniec 1941 roku, ale zostały użyte w późniejszym okresie wojny przy forsowaniu takich przeszkód wodnych jak Dniepr czy Dniestr.

Rozwojową, ale już nie amfibijną wersją czołgu był T-40S, który wszedł do produkcji jako T-60. Ostatnie egzemplarze były używane do 1946 roku w jednostkach szkoleniowych.