Tęczankowate (Melanotaeniidae) – rodzina ryb aterynokształtnych (Atheriniformes). Liczne gatunki są popularnymi rybami akwariowymi o dużym znaczeniu w akwarystyce. Wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem w wyniku szybkiej degradacji ich środowiska. Rodzajem typowym rodziny, a zarazem najliczniejszym w gatunki jest rodzaj Melanotaenia.

Tęczankowate
Melanotaeniidae[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Melanotaenia praecox
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Infragromada

doskonałokostne

Rząd

aterynokształtne

Rodzina

tęczankowate

Glossolepis incisus
Iriatherina werneri
Melanotaenia boesemani

Występowanie

edytuj

Przedstawiciele tej rodziny zamieszkują głównie słodkie wody północnej i wschodniej Australii, Nowej Gwinei i kilku pobliskich wysp, gdzie niektóre są endemitami. Bedotia i Rheocles (wydzielane do odrębnej rodziny) są endemitami Madagaskaru. Tęczankowate występują w wodach płynących i stojących. Nieliczne zasiedlają wody słonawe, rzadko morskie.

Cechy charakterystyczne

edytuj

Są to niewielkie, kolorowe ryby o ciele bocznie silnie ścieśnionym, smukłym do krępego. Długość ciała mieści się w przedziale od kilku do 12 centymetrów. Wyróżniają się obecnością dwóch płetw grzbietowych z szeroką przerwą między nimi. Pierwsza z tych płetw ma 3–7 promieni i jest znacznie mniejsza od drugiej (6–22 promieni). Linia boczna nieobecna lub słabo rozwinięta. Łuski duże. U wielu gatunków dymorfizm płciowy jest silnie zaznaczony.

Systematyka

edytuj

Systematyka rodziny pozostaje sporna. Taksonomowie zgodnie przyjmują, że Melanotaeniidae sensu lato jest taksonem monofiletycznym. Dyskusyjne pozostają relacje pokrewieństwa pomiędzy poszczególnymi grupami zaliczanymi do tej rodziny (w jej najszerszym ujęciu). Wielu autorów, np. Allen (1995), Ivantsoff et al. (1997), Aarn i Ivantsoff (1997)[2], wyodrębnia z tradycyjnie rozumianej Melanotaeniidae rodziny Bedotiidae, Pseudomugilidae i Telmatherinidae. Joseph Nelson (2006) zalicza do Melanotaeniidae 17 rodzajów w 4 podrodzinach (Bedotiinae, Melanotaeniinae, Pseudomugilinae i Telmatherininae) wskazując na niewyjaśnione relacje pokrewieństwa pomiędzy nimi.

Klasyfikacja

edytuj

Rodzaje zaliczane do tej rodziny[3]:

CairnsichthysChilatherinaGlossolepisIriatherinaMelanotaeniaPelangiaRhadinocentrus

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Melanotaeniidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Aarn & W. Ivantsoff. Descriptive anatomy of Cairnsichthys rhombosomoides and Iriatherina. werneri (Teleostei: Atheriniformes), and a phylogenetic analysis of Melanotaeniidae. „Ichthyological Explorations of Freshwaters”. 8(2), s. 107–150, 1997. (ang.). 
  3. Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 7 czerwca 2012 [dostęp 2012-08-08] (ang.).

Bibliografia

edytuj