Tôn Vân Anh
Tôn Vân Anh (ur. 1979) – polsko-wietnamska dziennikarka, aktorka, tłumaczka, pisarka, edukatorka oraz aktywistka na rzecz demokracji i praw człowieka, mieszkająca w Polsce.
| Data i miejsce urodzenia |
1979 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
dziennikarka, aktorka, tłumaczka, edukatorka, pisarka i aktywistka |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Alma Mater |
Biografia
edytujUrodzona w 1979 roku w Wietnamie[1]. Do Polski przyjechała z rodziną legalnie jako nastolatka, w szkole spotkała się z zachowaniami rasistowskimi[2][1]. Ucząc się języka polskiego tłumaczyła na język wietnamski utwory pisarzy polskich (Leśmiana, Poświatowską, Szymborską, Prusa)[3]. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie obroniła licencjat z socjologii[1]. W tym czasie zaangażowała się w pomoc dla społeczności wietnamskiej w Polsce[3].
W latach 1996–1999 publikowała w wietnamskiej prasie wydawanej w Polsce („Phuong Dong”), a w latach 2003–2004 była redaktorką naczelną „Cau Vong”[4][5].
Od 2006 współpracuje z fundacją „La Strada”. Jest też korespondentką waszyngtońskiej rozgłośni Radia Wolna Azja[4].
Działaczka wietnamskiej opozycji demokratycznej[1]. W 2008 r. z powodu jej działalności na rzecz demokracji i praw człowieka Wietnam odmówił przedłużenia jej paszportu, twierdząc że jej działalność m.in. „szkodzi stosunkom polsko-wietnamskim”, przez co groziła jej deportacja z Polski do Wietnamu, a tam możliwe aresztowanie i uwięzienie[2][6][7][8][5]. W 2011 r. otrzymała jednak polskie obywatelstwo od prezydenta Polski, Bronisława Komorowskiego, po petycji wspieranej przez Helsińską Fundację Praw Człowieka i podpisanej m.in. przez Władysława Bartoszewskiego, Adama Michnika, Jerzego Hausnera i Andrzeja Seweryna[4][5].
W latach późniejszych opublikowała artykuły w prasie polskiej, m.in. w Gazecie Wyborczej[9]. Brała także udział w produkcjach telewizyjnych, grając pomniejsze role w kilku serialach w latach 2018–2019 (m.in. w serialu 1983)[10][2]. Kandydowała w wyborach samorządowych w Warszawie w 2014 (jako kandydatka niezależna) i 2024 roku (jako kandydatka Koalicji Obywatelskiej)[11][12][13][14][15].
W 2020 napisała (z Moniką Utnik-Strugałą) książkę o Wietnamie (Xin chào!: Wietnam dla dociekliwych), wydaną przez Wydawnictwo Dwie Siostry (II wyd. 2023)[1][16][17]. Napisała pierwszy podręcznik języka polskiego dla Wietnamczyków[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Tôn Vân Anh – książki autora – Wydawnictwo Dwie Siostry [online], wydawnictwodwiesiostry.pl [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ a b c Nữ nhiếp ảnh gia Ba Lan chụp chân dung người Việt [Portret Wietnamczyków w Polsce w obiektywie Zuzanny Rabikowskiej] [online], BBC News Tiếng Việt, 5 listopada 2019 [dostęp 2024-04-15] (wiet.).
- ↑ a b c Tôn Vân Anh, Karolina Słowik, Uchodźcy nie znają języka nie dlatego, że się lenią. Tylko dlatego, że źle się ich uczy [online], wyborcza.pl, 13 czerwca 2023 [dostęp 2024-04-15].
- ↑ a b c PAP, Prezydent nadał obywatelstwo wietnamskiej opozycjonistce Ton Van Anh [online], Newsweek, 1 lutego 2011 [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ a b c Prezydent nadał obywatelstwo pochodzącej z Wietnamu działaczce społecznej [online], Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 1 lutego 2011.
- ↑ Olga Mickiewicz, Ton Van Anh – polsko-wietnamska opozycjonistka [online], reportaz.polskieradio.pl, 18 sierpnia 2014 [dostęp 2024-04-15].
- ↑ Mac Lam, Việt Nam từ chối cấp hộ chiếu cho phóng viên Vân Anh (Wietnam odmówił wydania paszportu reporterce Van Anhowi) [online], Radio Free Asia, 25 listopada 2008 [dostęp 2024-04-15] (wiet.).
- ↑ Wietnamka o ucieczce przed reżimem swojego kraju. „Ciemne strony Polski i Wietnamu” [online], naTemat.pl [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ Tôn Vân Anh – Autorzy.wyborcza.pl [online], gazetapl, 26 czerwca 2023 [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ Ton Van Anh | Actor, Additional Crew [online], IMDb [dostęp 2024-04-15] (ang.).
- ↑ Los Polandos: Wietnamski punkt widzenia Ton Van Anh [online], TOK FM [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ Obcokrajowcy wchodzą do samorządu. „Muszą dać z siebie dwa razy tyle, ile polski kandydat” [online], naTemat.pl [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ Polacy wietnamskiego pochodzenia idą po władzę. Udział w wyborach proponował im Palikot i PO [online], naTemat.pl [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ Wybory Samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- ↑ Người Việt bước vào chính trường Ba Lan [Wietnamczycy weszli do polskiej polityki] [online], Radio Free Asia, 2 listopada 2014 [dostęp 2024-04-15] (wiet.).
- ↑ Van Anh Ton, Monika Utnik-Strugała, Anna Kaźmierak (red.), Xin chào! Wietnam dla dociekliwych, Wydanie II, Świat Dla Dociekliwych, Warszawa: Wydawnictwo Dwie Siostry, 2023, ISBN 978-83-8150-558-1 [dostęp 2024-04-15].
- ↑ 20 zł leżało na ziemi. Dlaczego go nie podnosili? [online], Fakt.pl, 10 września 2020 [dostęp 2024-04-15] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Patryk Zakrzewski, Tôn Vân Anh: Wszystko mi się w Polsce podobało [WYWIAD] [online], Culture.pl, 12 lipca 2023 [dostęp 2024-04-15] (pol.).
- Ton Van Anh – polsko-wietnamska opozycjonistka, Polskie Radio, 18.08.2014
- Ba-Lan, czyli Polska – wywiad z Ton Van Anh, mandragon.salon24.pl, 10.12.2011
- VAN ANH TON, biogram