Wikipedia

Szwadron Kawalerii KOP „Podświle”

Szwadron Kawalerii KOP „Podświle” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Szwadron Kawalerii KOP „Podświle”
7 szwadron kawalerii
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1924

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

„Podświle”

Dowódcy
Pierwszy

rtm. Władysław Jan Olszowski

Ostatni

rtm. Karol Dąbrowski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numer

kryptonimowy: 72[a]

Dyslokacja

Podświle

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

3 Brygada OP
3 Półbrygada OP
pułk KOP „Głębokie”
1 pułk kawalerii KOP

Multimedia w Wikimedia Commons
Zdjęcie zbiorowe szwadronu z archiwum rtm. Wiktora Moczulskiego
Stajnia szwadronu

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza[2], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę[3]. Jesienią 1924, w składzie 3 Brygady Ochrony Pogranicza, rozpoczęto formowanie jednostki 7 szwadronu kawalerii[4]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu. Według etatu szwadron liczyć powinien trzech oficerów, 19 podoficerów i 65 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 77 karabinków, 7 pistoletów oraz 82 szable[5]. Z dniem 5 października 1924 rotmistrz Władysław Jan Olszowski został przeniesiony z 3 Pułku Ułanów Śląskich do KOP na stanowisko dowódcy 7 szwadronu kawalerii[6][7].

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju[8].

Jesienią 1927 szwadron został włączony w skład 3 Półbrygady Ochrony Pogranicza, która w 1929 została przemianowana na pułk KOP „Głębokie”[9]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym[10].

W lipcu 1929 zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”[11]. Szwadron wszedł w skład grupy północnej[12]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania[12]. Obok nazwy geograficznej, do 1931 stosowano również numer szwadronu[13].

W 1934(?)1932[b] dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy północnej[15]. Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Podświle”[18].

W 1938 nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy II[20]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe[19] po cztery sekcje[21], w tym sekcję rkm[10]. Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 6 podoficerów zawodowych, 4 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe[22]. Szwadron wchodził w skład pułku KOP „Głębokie”[20].

W ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939 szwadron przegrupował się w rejon Wielunia[23], gdzie organizowany był ćwiczebny pułk kawalerii KOP[24] podporządkowany dowódcy OK IV[25][e]. Po przeformowaniu szkolnego pułku kawalerii KOP w 1 pułk kawalerii KOP, w maju 1939 rozformowano szwadron kawalerii KOP „Podświle”[25], a rtm. Karol Dąbrowski został dowódcą szwadronu ckm 1 pułku kawalerii KOP[27].

Dowódcy szwadronu

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu Korpusu Ochrony Ochrony Pogranicza ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1].
  2. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934[14][15][16].
    Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932[17].
  3. ↑ W 1938 nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron "Nowe Świeciany"[19].
  4. ↑ Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki[10].
  5. ↑ W innych opracowaniach oddział występuje pod nazwą: «Zgrupowanie Kawalerii KOP „Feliks”». Nazwa pochodzi od imienia dowódcy oddziału – ppłk. Feliksa Kopcia → [26].
  6. ↑ Rotmistrz Zdzisław Antoni Baranowski ur. 23 sierpnia 1898. Odznaczony Medalem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi. W 1932 oficer 17 pułku ułanów. W 1935 został przeniesiony do KOP. Do końca lutego 1939 dowódca szwadronu kawalerii KOP „Podświle”. Następnie przeniesiony do 7 pułku strzelców konnych na stanowisko dowódcy 4 szwadronu. Na tym stanowisku walczył w kampanii wrześniowej. 11 września 1939 został ranny. Odznaczony Krzyżem Walecznych[30][31].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 426.
  2. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 11-12.
  3. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 111.
  4. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
  5. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 21.
  6. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 75 z 21 lipca 1925, s. 399.
  7. ↑ a b Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
  8. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 4-6.
  9. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 38.
  10. ↑ a b c Zarządzenie nr L.5201/tj.org./38 ↓.
  11. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
  12. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 34.
  13. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 2.
  14. ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 156.
  15. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
  16. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
  17. ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
  18. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 1 zał. 47.
  19. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52.
  20. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 58.
  21. ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 158.
  22. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52 i 149.
  23. ↑ Prochwicz i 4/1994 ↓, s. 5.
  24. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 72.
  25. ↑ a b c Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 77.
  26. ↑ a b Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 14.
  27. ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 16.
  28. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 28 z 19 lipca 1926, s. 220.
  29. ↑ a b Wykazy imienne oficerów KOP ↓.
  30. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 709.
  31. ↑ Szacherski 1968 ↓, s. 33, 320.

Bibliografia

edytuj
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1925.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
  • Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Zbigniew Szacherski: Wierni przysiędze. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1968.
  • Iwona Wiśniewska, Katarzyna Promińska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wilno»”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2013.
  • Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/287.)
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.5201/tj.org./38 z 3 listopada 1938.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937. (sygn.177/132.)
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Szwadron_Kawalerii_KOP_„Podświle”&oldid=74979543”