Wikipedia

Szwadron Kawalerii KOP „Nowe Święciany”

Szwadron Kawalerii KOP „Nowe Święciany” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Szwadron Kawalerii KOP „Nowe Święciany”
20 szwadron kawalerii
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1925

Rozformowanie

1939

Nazwa wyróżniająca

„Nowe Święciany”

Dowódcy
Pierwszy

rtm. Emanuel Marian Kalkowski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numer

kryptonimowy: 87[a]

Dyslokacja

Januliszki[2]
Nowe Święciany

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

6 Brygada OP
pułk KOP „Wilno”
35 Dywizji Piechoty

Ułani z 20 szwadronu KOP

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza[3], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę[4]. W 1925 został sformowany 20 szwadron kawalerii. W marcu 1926 szwadron został podporządkowany dowódcy 6 Brygady Ochrony Pogranicza[5]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu[6]. Stany szwadronu były zbliżone do stanów szwadronów formowanych w 1924[5]. Jednostką formującą był 13 pułk ułanów[7].

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju[8]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym[9]. Jednostką administracyjną dla batalionu był pułk KOP „Wilno”, ale szwadron zaopatrywało podkwatermistrzostwo batalionu KOP „Nowe Święciany”[10].

W lipcu 1929 zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”[11]. Szwadron wszedł w skład grupy północnej[12]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania[12]. Obok nazwy geograficznej, do 1931 stosowano również numer szwadronu[13].

W 1934(?)1932[b] dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy północnej[15].

W 1938 nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy III[18]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe[18] po cztery sekcje[19], w tym sekcję rkm[9]. Szwadron wchodził w skład pułku KOP „Wilno”[20].

Szwadron zmobilizowano w sierpniu 1939. Utworzył kawalerię dywizyjną 35 Dywizji Piechoty[21].

Żołnierze szwadronu

edytuj
Dowódcy szwadronu[22]
  • rtm. Emanuel Marian Kalkowski z 4 psk (od 22 VI 1925[23][24])
  • rtm. Wacław Wróblewski II (był w 1928[25])
  • rtm. Wilhelm Kalwas (1934)
  • rtm. Kazimierz Bogusławski (1935)
  • rtm. Stanisław Zakrzewski (od 22 VIII 1936[25])
  • rtm. Romuald Dowbor z 17 puł (1939[21][26])
Obsada szwadronu w marcu 1939[27]
  • dowódca szwadronu – rtm. Stanisław Zakrzewski
  • oficer szwadronu – por. kaw. Paweł Ładarew
  • oficer szwadronu – por. kaw. Henryk Romanowicz[28]
Obsada szwadronu we wrześniu 1939[29]
  • dowódca szwadronu – rtm. Romuald Dowbor
  • zastępca dowódcy szwadronu – por. kaw. Henryk Romanowicz[30] †1940 Charków[31]
  • dowódca plutonu – por. kaw. Paweł Ładarew
  • dowódca plutonu – ppor. kaw. rez. Jan Pius Aleksander Skirmunt

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1]
  2. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934[14][15][16].
    Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932[17]
  3. ↑ W 1938 nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron "Nowe Świeciany"[18].
  4. ↑ Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki[9].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 426.
  2. ↑ Kościański 1994 ↓, s. 55.
  3. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 11-12.
  4. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 111.
  5. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 26.
  6. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 21.
  7. ↑ Zarządzenie nr L.1600/o.de B./25 ↓.
  8. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 4-6.
  9. ↑ a b c Zarządzenie nr L.5201/tj.org./38 ↓.
  10. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 1 i 3 zał. 47.
  11. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
  12. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 34.
  13. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 2.
  14. ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 156.
  15. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
  16. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
  17. ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
  18. ↑ a b c Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52.
  19. ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 158.
  20. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 58.
  21. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 82.
  22. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 10.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 88 z 1 IX 1925, s. 477.
  24. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
  25. ↑ a b Wykazy imienne oficerów KOP ↓.
  26. ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 17.
  27. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 945.
  28. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 144, 945, jako por. Henryk Romanowski ur. 14 stycznia 1907.
  29. ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 304.
  30. ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 304 jako por. Jan Romanowski.
  31. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 451.

Bibliografia

edytuj
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1925.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
  • Zdzisław Kościański: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1924–1939. W: Lech Grochowski(red.): Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
  • Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Iwona Wiśniewska, Katarzyna Promińska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Brygada Korpusu Ochrony Pogranicza «Wilno»”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2013.
  • Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/287.)
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.5201/tj.org./38 z 3 listopada 1938.
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie sformowania dowództw 4 i 5 brygady OP, 12-20 baonów i 12-20 szwadronów Ochrony Pogranicza nr L.1600/o.de B./25 z lutego 1925.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937. (sygn.177/132.)
  • Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934. [dostęp 2016-02-15].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Szwadron_Kawalerii_KOP_„Nowe_Święciany”&oldid=74979801”