Szubienica w Poznaniu

Szubienica w Poznaniu – narzędzie wykonywania kary śmierci poprzez powieszenie, zlokalizowane w Poznaniu.

Historia

Pierwsza szubienica w Poznaniu stała w XIV lub XV wieku (pierwsza wzmianka – 1403^[1]) na łąkach nadwarciańskich, w pobliżu kościoła dominikańskiego. W XV wieku obiekt przeniesiono z uwagi na częste powodzie i podtopienia, które uniemożliwiały korzystanie z urządzenia przez długie okresy. Nową, drewnianą szubienicę wzniesiono około dwa kilometry na południe od Bramy Wrocławskiej, na Wildzie, przy drodze mosińskiej (obecna ul. Dolna Wilda między Krzyżową i Chłapowskiego). Rozebrano ją w XVI wieku, kiedy to decyzją magistratu postanowiono wznieść kolejną. W 1543 miał na niej zawisnąć pierwszy skazaniec – Tomasz z Sarnowa, któremu karę zamieniono na ścięcie. Na szubienicy tej często ginęły w XVI wieku osoby skazane za czary i magię, co było owocem szeroko zakrojonej przez kler i świeckich akcji zwalczania kultu szatana. Zdarzały się też przypadki palenia osób na stosie, ćwiartowania i ścinania przy szubienicy (zwłoki wystawiano potem często na widok publiczny na kilka dni). W marcu 1571 zakończono kolejną przebudowę obiektu – tym razem była to szubienica z 9 tysięcy cegieł (pochodzących z cegielni Jana Baptysty Quadro) i drogich bali dębowych ze studnią na szkielety wisielców^[2]. Tracono tutaj nie tylko mieszkańców Poznania i okolic, ale też osoby z innych części kraju, np. Krzysztofa Wardę z Warszawy, Stanisława z Pułtuska, czy Stanisława Skowronka z Czerska (1577)^[3]. Mogło tu zawisnąć do czterech skazańców naraz. Od XVI wieku na szubienicy wieszano też kobiety, wcześniej głównie pławione w Warcie. Wiek XVII obfitował w kolejne egzekucje za czary, np. Reginę Boroszkę ze Stęszewa skazano za kopulację z czterema diabłami i spalono przy szubienicy. Murowane miejsce kaźni na Wildzie zostało rozebrane przez stacjonujące tu w połowie XVIII wieku wojska rosyjskie i odbudowane ponownie przez poznańskie władze miejskie w latach 1780-1781 (10.000 cegieł i 9 belek dębowych). Przetrwało do połowy XIX wieku^[4].

Upamiętnienie

W miejscu szubienicy (ul. Dolna Wilda) stoi obecnie kapliczka Serca Jezusowego. U wylotu ul. Krzyżowej postawiono natomiast krzyż w miejscu, gdzie skazani modlili się przed egzekucją^[1]. Kapliczka wkomponowana jest w mur od ul. Dolna Wilda. Jest murowana, z metalowym krucyfiksem, datami 966-1966, żeliwną tabliczką fundacyjną z 1927 (Kapliczka pamiątkowa fundacji Stowarzyszenia Porządku Publicznego Poznań – Wilda. Dnia 5 czerwca 1927 r.) i napisem Kapliczka pamiątkowa, Pomnik 1000-lecia Chrztu Polski. Zbudowana około 1667 r., odnowiona 1927 r., odbudowana w roku Millenijnym 14. IV. 1966 r. W hołdzie Sercu Jezusowemu czciciele robotnicy dzielnicy Poznań – Wilda. Oprócz tego wykuto długą inskrypcję na część Serca Jezusowego^[5].

Zobacz też

pręgierz w Poznaniu

Przypisy

↑ ^a ^b Poznań – przewodnik po zabytkach i historii, JanuszJ. Pazder (oprac.), JerzyJ. Borwiński, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 333, ISBN 83-87847-92-5, OCLC 830535344 .
↑ Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, 1971, s.94
↑ Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, 1971, s.104
↑ Szymon Wrzesiński, Pomniki bólu i śmierci – zabytki dawnego prawa na ziemiach polskich, Replika, Zakrzewo, 2008, ISBN 978-83-60383-86-5
↑ Joanna i Jerzy Sobczakowie, Poznań – kapliczki przydrożne, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2010, ss.52-53, ISBN 978-83-7503-112-6

[Wydawnictwo_Miejskie_2003-1] Poznań – przewodnik po zabytkach i historii, JanuszJ. Pazder (oprac.), JerzyJ. Borwiński, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 333, ISBN 83-87847-92-5, OCLC 830535344 .

[2] Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, 1971, s.94

[3] Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, 1971, s.104

[4] Szymon Wrzesiński, Pomniki bólu i śmierci – zabytki dawnego prawa na ziemiach polskich, Replika, Zakrzewo, 2008, ISBN 978-83-60383-86-5

[5] Joanna i Jerzy Sobczakowie, Poznań – kapliczki przydrożne, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2010, ss.52-53, ISBN 978-83-7503-112-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]