Szpiglasowa Przełęcz
Szpiglasowa Przełęcz (słow. Szpiglasové sedlo, niem. Miedzianejoch, węg. Miedziane-hágó[1]) – siodło położone na wysokości 2110 m n.p.m. na początku długiej północno-wschodniej grani Szpiglasowego Wierchu w Tatrach Wysokich. Przełęcz oddziela Szpiglasowy Wierch i Miedziane. Jest dostępna dla turystów i stanowi jedno z dwóch przejść łączących Dolinę Pięciu Stawów Polskich i kotlinę Morskiego Oka[2].
.jpg) Szpiglasowa Przełęcz od południowego wschodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
2110 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°11′52,50″N 20°02′32,60″E/49,197917 20,042389
| |
Przełęcz powstała wskutek ruchów tektonicznych w strefie dyslokacji, które doprowadziły również do powstania Doliny za Mnichem. W zimie w rejonie przełęczy jest duże zagrożenie lawinowe. W 2001 r. w lawinie zginęło tutaj dwóch turystów i dwóch ratowników[3].
Przejście znane było góralom od dawna, upowszechniło się wśród turystów ok. 1850 r. Towarzystwo Tatrzańskie zbudowało szlak w 1896, a oznakowało go w 1902 r. Szlak został ułatwiony przez wycięcie niektórych odcinków skał w 1937. Prace zostały wykonane staraniem Polskiego Związku Narciarskiego. Niektóre odcinki wykonywano przy użyciu dynamitu. Od początku trasa wzbudziła kontrowersyjne opinie przeciwników jej budowy i uzyskała pogardliwą nazwę „Ceprostrady”. Nie została do końca ukończona zgodnie z projektem. Mimo krytycznych opinii jest jednak wygodnym podejściem na Szpiglasową Przełęcz od Morskiego Oka[3].
Pierwsze odnotowane przejście zimowe – Zdzisław Rittersschild z 40 żołnierzami z Kompanii Wysokogórskiej 12 kwietnia 1921 r.[4]
Obecna nazwa Szpiglasowej Przełęczy pochodzi od Szpiglasowych Perci (odcinek ścieżki wiodącej z Doliny Pięciu Stawów Polskich przez Czerwony Piarg na Szpiglasową Przełęcz), tej zaś od wydobywanego dawniej w okolicy szpiglasu (niem. Spießglas) – antymonitu[3]. Niewielkie pokłady tej rudy wyczerpały się jednak szybko. Wcześniej przełęcz nazywano: Przełęcz pod Miedzianem lub Przełęcz Miedziane[1].
Z rzadkich roślin w rejonie przełęczy występują ukwap karpacki i skalnica odgiętolistna – gatunki w Polsce występujące tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach, a także rzadka w górach turzyca obła[5].
-
Przełęcz z Doliny Pięciu Stawów Polskich -
Szpiglasowa Przełęcz, nad nią Mięguszowiecki Szczyt i Cubryna -
Wrota Chałubińskiego i Szpiglasowa Przełęcz wyrastające nad Doliną za Mnichem, widziane z wierzchołka Mnicha -
Szlak na przełęcz z Doliny Pięciu Stawów Polskich -
Szlak na przełęcz z Doliny Pięciu Stawów Polskich
Szlaki turystyczne
edytuj
– od schroniska PTTK nad Morskim Okiem przez przełęcz do Doliny Pięciu Stawów Polskich. Przy samej przełęczy, gdzie od strony Doliny Pięciu Stawów Polskich skały są kruche i strome, krótki odcinek ubezpieczony jest łańcuchami.
- Czas przejścia znad Morskiego Oka na przełęcz (Ceprostrada): 2:15 h, ↓ 1:40 h.
- Czas przejścia z przełęczy do skrzyżowania ze szlakiem niebieskim prowadzącym przez Dolinę Pięciu Stawów Polskich (Szpiglasowe Perci): 1:10 h, ↑ 1:30 h. Stamtąd szlakiem niebieskim 30 min do schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ a b c Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Walentkowa Przełęcz – Przełączka pod Zadnim Mnichem, t. 4, Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1951.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.
Linki zewnętrzne
edytuj- Archiwalne zdjęcia przełęczy w bibliotece Polona