Szamozyt

*Szamozyt*^[1]
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy	Chamozyt
Skład chemiczny	(Fe2+,Mg,Fe3+)5Al[(OH,O)8\|AlSi3O10] zmienny
Twardość w skali Mohsa	od 2 do 3
Przełam	nierówny
Łupliwość	według (001)
Pokrój kryształu	bardzo drobne
Układ krystalograficzny	jednoskośny
Gęstość	3,0-3,4 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	szara,zielonoszara lub brunatna, a niekiedy zielonoczarna
Rysa	szarozielona
Połysk	szklisty lub matowy
Współczynnik załamania	nα = α=1,600 ; β=1,600 ; γ=1,670
Inne	nieprzeźroczysty
	Dodatkowe dane
Szczególne własności	słabo magnetyczny, rozpuszczalny w HCl
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szamozyt lub chamozyt – złożony minerał z gromady krzemianów żelaza i glinu, z grupy chlorytów (żelazowych).

Nazwa minerału pochodzi od szwajcarskiej miejscowości Chamoson^[2], gdzie w 1820 minerał został odkryty i opisany przez Pierre'a Berthiera.

Charakterystyka

Właściwości

Występuje wyłącznie w postaci skupień oolitowych. Rzadko spotykany jako składnik skupień zbitych oraz jako pojedynczy minerał. Pojawia się jako produkt hydrotermalny skrystalizowany w szczelinach i druzach pegmatytowych. Współwystępuje najczęściej z syderytem, kaolinitem, kwarcem, magnetytem, pirokseny, plagioklazem, oliwinem, kalcytem. Minerał w utleniającym płomieniu czerwienieje w płomieniu redukującym czernieje, rozpuszczalny w HCl. Minerały podobne: delessyt, turyngit^[1].

Geneza

Produkt przeobrażeń hydrotermalnych w skałach osadowych pochodzenia morskiego.

Występowanie

W dużych ilościach występuje wśród skał osadowych pochodzenia morskiego, zwłaszcza wśród osadów jury środkowej (jury brunatnej). Tworzy hydrotermalne złoża rud żelaza.

W Polsce: Miedzianka koło Jeleniej Góry, Częstochowa (składnik rud żelaza^[3]^[4]).

W świecie: Szwajcaria – Chamoson, Valais; Maderantal, Uri; Czechy – Hermanovice; Kladno; Niemcy – Schmiedefeld koło Suhl; Scheiz, Turyngia; Anglia – Frodingham, Lincolnshire; Wickwar, Gloucestershire, Penzance, Cornwall; Irlandia – Knowehead, Co. Antrim; Japonia – kopalnia Arakawa w prefekturze Akita; Shogase, prefektura Tokushima; USA – Creede, Mineral Co., Colorado; koło Hot Springs, Garland Co., Arkansas; Beacon Hill mine, Champion, Marquette Co., Michigan; Kanada – Wabana, Newfoundland

Zastosowanie

ruda żelaza

Zobacz też

krzemiany warstwowe

Przypisy

↑ ^a ^b Rudolf Ďuďa, Rejl Luboš: Wielka Encyklopedia minerałów. Elipsa 2", cop, Warszawa 1994,. ISBN 83-86013-00-1.
↑ szamozyt. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2013-11-20].
↑ szamozyt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-11-20] .
↑ Szamozyt. Encyklopedia WIEM, Onet.pl. [dostęp 2013-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-12)].

Bibliografia

J.Parafiniuk, Minerały systematyczny katalog 2004 – TG ”Spirifer” W-wa 2005
A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993 ISBN 83-85636-03-X
A. Bolewski, Mineralogia szczegółowa – Wyd. Geologiczne W-wa 1965
A. Adamski, Górnictwo rud żelaza w regionie częstochowskim, Wyd. SITG, Częstochowa, 1994, ISBN 83-902609-6-4

Linki zewnętrzne

Chamosite. webmineral.com. [dostęp 2013-11-20].

[dud-1] Rudolf Ďuďa, Rejl Luboš: Wielka Encyklopedia minerałów. Elipsa 2", cop, Warszawa 1994,. ISBN 83-86013-00-1.

[SWO-2] szamozyt. Słownik wyrazów obcych PWN. [dostęp 2013-11-20].

[EPWN-3] szamozyt, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2013-11-20] .

[WIEM-4] Szamozyt. Encyklopedia WIEM, Onet.pl. [dostęp 2013-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-12)].

[1]

[2]

[3]

[4]