Synagoga w Sopocie

Synagoga w Sopocie
	; Widok synagogi sprzed listopada 1938
Państwo	Polska
Miejscowość	Sopot
Budulec	murowana
Architekt	Adolf Bielefeldt
Data budowy	1913–1914
Data likwidacji	12 na 13 listopada 1938
Tradycja	reformowana
	Położenie na mapie Sopotu Synagoga w Sopocie
	Położenie na mapie Polski Synagoga w Sopocie
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Synagoga w Sopocie
	54°26′31″N 18°34′16″E/54,442000 18,571000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Synagoga w Sopocie – synagoga, która znajdowała się w Sopocie przy ówczesnej Roonstrasse (późniejszej ulicy gen. Jarosława Dąbrowskiego 1). Zburzona w 1938 roku.

Architektura

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 21,12 na 15,66 metra, w stylu modernistycznym. W zachodniej części znajdował się obszerny przedsionek, z którego wchodziło się do głównej sali modlitewnej, którą z trzech stron otaczały galerie dla kobiet.

Historia

Synagoga została zbudowana w latach 1913–1914 według projektu Adolfa Bielefeldta, sopockiego architekta. Sopot znajdował się wówczas na terenie Królestwa Prus (zabór pruski). Uroczyste otwarcie synagogi nastąpiło 26 maja 1914. Wcześniej nabożeństwa, które przeważnie prowadził wędrowny kaznodzieja, odbywały się w prywatnych pensjonatach lub dojeżdżano do synagogi w Wejherowie^[1]

Prawdopodobnie w 1913 powstał również oddalony cmentarz żydowski w Górnym Sopocie.

Tablica pamiątkowa na ścianie budynku

Budynek na miejscu synagogi

Spalenie synagogi

W okresie Wolnego Miasta Gdańska, w nocy z dnia 12 na 13 listopada 1938 synagoga została zaatakowana przez tłum podczas zamieszek wywołanych wydarzeniami nocy kryształowej. Ruiny wraz z placem wykupiło w tym samym roku Towarzystwo Budowy Kościoła Polskiego z zamiarem wzniesienia w tym miejscu świątyni katolickiej. Eryk Temp, nadburmistrz miasta, a równocześnie fanatyczny nazista, nie dopuścił do przejęcia posesji i polecił zaanektować ją przez magistrat^[2]^[3]. W latach 60. XX wieku na parceli został wzniesiony budynek mieszkalny Nauczycielskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. W 1990 dzięki Fundacji Rodziny Nissenbaumów na jednej ze ścian domu umieszczono tablicę, którą skradziono w 1993. W 1999 umieszczono nową tablicę, którą ufundowała Mira Ryczke-Kimmelmann (dawna mieszkanka Sopotu).

Zobacz też

Pensjonat Schauffler w Sopocie

Przypisy

↑ Jowita Kiwnik: Śladami sopockich Żydów. wyborcza.pl.
↑ Franciszek Mamuszka: Bedeker Sopocki. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1981.
↑ Mieczysław Abramowicz: "Noc kryształowa" w Gdańsku oczami Polaków. wyborcza.pl, 2008-11-14. [dostęp 2012-08-03].

Linki zewnętrzne

Synagoga w Sopocie na portalu Wirtualny Sztetl

[1] Jowita Kiwnik: Śladami sopockich Żydów. wyborcza.pl.

[2] Franciszek Mamuszka: Bedeker Sopocki. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1981.

[3] Mieczysław Abramowicz: "Noc kryształowa" w Gdańsku oczami Polaków. wyborcza.pl, 2008-11-14. [dostęp 2012-08-03].

[1]

[2]

[3]