Synagoga w Krzepicach
Synagoga w Krzepicach – synagoga znajdująca się w Krzepicach (województwo śląskie), przy ulicy Weneckiej 1, nad rzeką Liswartą. Zniszczona przez Niemców podczas II wojny światowej.
nr rej. - 1121/69 z 27.12.1969 (woj. katowickie) - A/896/2021 z 29.10.2021 (woj. śląskie)[1] | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Budulec |
murowana |
Data budowy |
1814-1822 |
Data likwidacji | |
Tradycja |
ortodoksyjna |
Obecnie |
trwała ruina |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie powiatu kłobuckiego | |
Położenie na mapie gminy Krzepice | |
Położenie na mapie Krzepic | |
50°57′58″N 18°42′50″E/50,966000 18,714000 |
Historia
edytujBudowa synagogi w ówczesnej wsi Kuźniczka, która jest obecnie lewobrzeżną częścią Krzepic rozpoczęła się na przełomie 1814 i 1815 r. Data ukończenia nie jest do końca znana, ale przyjmuje się ją za 1822 rok, czyli datę uniezależnienia się lokalnej gminy żydowskiej od kahału z Działoszyna. Wówczas synagoga musiała być już czynna.
Podczas II wojny światowej hitlerowcy doszczętnie zdewastowali synagogę i następnie utworzyli wokół niej obóz dla Żydów. Po wojnie w stanie trwałej ruiny bez dachu nieruchomość była własnością prywatną, dopiero po śmierci wszystkich spadkobierców stała się w 2016 r. mieniem gminnym. Po przejęciu synagogi samorząd gminy podjął starania o poprawę stanu zabytku. W 2020 r. gmina otrzymała 400 tys. zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na zabezpieczenie budowli[2].
Architektura
edytujMurowany z cegły i kamienia budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 13,6 na 24,1 metra[2]. W środku we wschodniej części znajdowała się główna sala modlitewna, a w zachodniej przedsionek, nad którym na piętrze znajdował się babiniec.
Fasada ujęta jest w czterokolumnowy portyk z trójkątnym tympanonem[2], dawniej na tle schodkowego szczytu przesłaniającego dach. Nad drzwiami głównymi, a poniżej półokrągłego okna znajduje się tabliczka ze stylizowaną gwiazda Dawida, którą podtrzymuje para lwów wkomponowana w hebrajski napis z zaszyfrowaną datą:
- "O jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego, tylko dom Boży i brama do nieba"
Wewnątrz synagogi, na ścianie wschodniej zachowała się wnęka po Aron ha-kodesz ujęta w prostą opaskę ceglaną oraz zabity deskami okulus. Na ścianach znajdują się rzędy wysokich, półokrągłe zakończonych okien.
Przypisy
edytuj- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 22 grudnia 2021 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-12-25]
- ↑ a b c Marek Mamoń , Synagoga w Krzepicach zostanie uratowana? Na prace remontowe resort kultury daje 400 tys. zł [online], czestochowa.wyborcza.pl, 24 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-24] .
Zobacz też
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Synagoga w Krzepicach na portalu Wirtualny Sztetl