Sweet Track
Sweet Track – prehistoryczna droga przeprawowa przez mokradła Somerset Levels w Anglii, w hrabstwie Somerset. Najstarsza ze znanych świadomie poprowadzonych dróg w Europie, której budowa sugeruje prowadzenie przemyślanych prac inżynierskich. Badania dendrochronologiczne budulca drewnianego umożliwiły dokładne podanie wieku drogi. Została wykonana w roku 3807 lub 3806 p.n.e.[1][2] Uważa się, że jest to najstarsza zachowana droga na świecie[3]. Druga co do wieku prehistoryczna droga w hrabstwie, Abott's way pochodzi z roku 2000 p.n.e.[4][5]
.jpg)
Drogę odkryto podczas wydobywania torfu w roku 1970 i nazwano ją imieniem odkrywcy Raya Sweeta[6]. Droga o długości około 2 km prowadziła przez mokradła między ówczesną wyspą przy dzisiejszej wsi Westhay a wałem niedaleko Shapwick. Była częścią sieci dróg istniejących wówczas na terenie równiny.
Podczas badania Sweet Track powstała wiarygodna teoria, że przebiegał on równolegle do jeszcze starszej drogi – z roku 3838 p.n.e., dla której przyjęto nazwę Post Track. Nie zachował się jednak żaden fragment tej drogi[7], a jedynie drewniane znaczniki i luźne, nieprzytwierdzone elementy drewniane[8].
Budowa drogi
edytujDrogę wybudowano w XXXIX wieku p.n.e. w okresie neolitu. Składała się z pionowo wbitych słupów wykonanych z jesionu, dębu i lipy, które podpierały listwy dębowe kładzione w poprzek na całej powierzchni. Kształt końców słupów wskazuje, iż były pozyskiwane ze ścinanego drewna. Do zbudowania wszystkich elementów drogi – łącznie ze wspornikami i pokryciem – wykorzystano dwanaście różnych gatunków drewna[9]. Bale, na których kładziono poprzecznie kloce, zastosowane po północnej stronie traktu, uzyskane zostały z czterystuletniego dębu. W południowej części użyto bali z dębu mającego w chwili budowy 120 lat. Całość pokryto torfem i mchem[10].
Droga była budowana bardzo szybko. Na całość trasy składało się ponad 4000 metrów płaskich elementów drewnianych podpartych 2000 metrów bali i 6000 kołkami. Prace mogły zostać wykonane wiosną roku 3806 p.n.e. przez 10 osób pracujących przez cały dzień[1][11]. Analiza znalezisk sugeruje, że raczej nie były to dwie rodziny pracujące wspólnie, a przedstawiciele co najmniej dwóch stosunkowo odmiennych kultur[9].
Inne znaleziska na Sweet Track
edytujProwadzone obok traktu wykopaliska archeologiczne potwierdziły występowanie innych elementów pochodzących z neolitu, których wiek odpowiadał wiekowi drogi. Znalezione naczynia ceramiczne charakteryzują się starannym wykonaniem, wygładzeniem, umiejętnym wykończeniem. Wątpliwe, by były używane przez budowniczych drogi, a prawdopodobnie przez jej późniejszych użytkowników[9]. Jedna z mis pełna była orzechów laskowych. Znaleziono również głowice siekier oraz groty strzał. Półmetrowa strzała świadczyć może o tym, że była to zabawka dla dziecka[10]. W pobliżu znaleziono również nasiona wrzośca rozpierzchłego (Erica vagans L.), który rośnie obecnie wyłącznie na półwyspie Lizard i nie ma dowodów poświadczających jego występowanie na terenie Somersetu.
Wnioski ze znaleziska
edytujZważywszy na podmokłość terenu, materiał budulcowy musiał być pozyskany w innym miejscu i przetransportowany na miejsce budowy[11]. Droga była używana prawdopodobnie tylko przez około dziesięć lat ze względu na grząskość terenu[12]. Rodzaj gliny, z której wykonano znalezione naczynia, nigdy nie występował w południowo-zachodniej Anglii, co potwierdzałoby, że przeprawa przez bagna była elementem większej drogi.
Sposób budowy drogi wskazuje na dobrą organizację społeczeństwa w tamtym okresie[9]. Aby wykonać dwukilometrowy odcinek traktu w ciągu jednego dnia, niezbędny jest podział pracy, planowanie i należyty nadzór – wykonywane prace, ich kolejność i użyte surowce świadczą o drobiazgowym zarządzaniu budową. Świadczy to też o determinacji i wysoko umotywowanej potrzebie stworzenia drogi – przeprowadzone prace logistyczne sugerują, że droga była elementem większego planu ludzi ją budujących[9].
Drogi Somersetu okresu neolitu
edytujPierwsze trakty w Somersecie powstawały głównie wzdłuż rzek. Z epoki neolitu znanych jest co najmniej trzydzieści osiem dróg[10]. Sweet Track nie był drogą wzdłuż rzeki a przeprawową – stąd również jej unikalność. Drogi służyły głównie do przemieszczania się ludności, ale również transportu surowców i produktów, choć nie ma dowodów na ich transport lądowy. Drogi transportu dóbr materialnych w Somersecie, jak np. Wiltshire Ridgeway, powstawały dopiero w epoce żelaza[10]
Obecny stan techniczny i dostęp
edytujWiększość drogi znajduje się obecnie w oryginalnym miejscu, gdzie prowadzi się prace konserwacyjne, głównie osuszające grunt. Niektóre elementy znajdują się w British Museum[13].
Miejsce nie jest udostępnione do zwiedzania[14].
Bibliografia
edytuj- Michael Coster: The Origins of Somerset. Manchester: Manchester University Press. ISBN 0-7190-3675-5.
- John Coles: Sweet Track to Glastonbury:The Somerset Levels in Prehistory. Thomas and Hudson. ISBN 0-500-27507-6.
- G. J. Webster: The Archaeology of South West England. Taunton: Somerset Heritage Service. ISBN 978-0-86183-392-4.
- Francis Pryor: Britain BC. Londyn: Harper Perennial, 2004. ISBN 978-0-00-712693-4.
Przypisy
edytuj- ↑ a b New Scientist: Science: The day the Sweet Track was built. [dostęp 2008-09-18]. (ang.).
- ↑ Robert Dunning: History of Somerset. Tiverton: Somerset Books. ISBN 0-861183-476-3.
- ↑ Special issue on Wetlands / The Somerset Levels. [w:] Current Archaeology 172 [on-line]. Current Archaeology, 2007-04-05210503. [dostęp 2007-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-11)].
- ↑ Kris Kirst: Abott's Way. [dostęp 2008-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-20)]. (ang.).
- ↑ Somerset Historic Environment Record: Abott's Way. [dostęp 2008-09-23]. (ang.).
- ↑ Robin Williams, Romey Williams: The Somerset Levels. Bradford on Avon: Ex Libris Press, 1992. ISBN 0-948578-38-6.
- ↑ Pat Hill-Cottingham, Briggs, D., Brunning, R., King, A. & Rix, G: The Somerset Wetlands. Somerset Books, 2006. ISBN 0-86183-432-1.
- ↑ Somerset Historic Environment Record: Post Track, Shapwick Heath. [dostęp 2008-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-31)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Michael Coster: The Origins of Somerset. Manchester: Manchester University Press. ISBN 0-7190-3675-5.
- ↑ a b c d G. J. Webster: The Archaeology of South West England. Taunton: Somerset Heritage Service. ISBN 978-0-86183-392-4.
- ↑ a b British Museum: Section od the Sweet Track. [dostęp 2008-09-18]. (ang.).
- ↑ Sweet Track (Peat Moors Centre). [dostęp 2008-09-18]. (ang.).
- ↑ The Sweet Track. [dostęp 2008-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-21)]. (ang.).
- ↑ Digital digging: Sweet Track, Shapwick Heath.. [dostęp 2008-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-30)]. (ang.).