Superpuchar Turcji w piłce nożnej
Superpuchar Turcji w piłce nożnej (tur. TFF Süper Kupa) – trofeum przyznawane zwycięskiej drużynie meczu rozgrywanego pomiędzy aktualnym Mistrzem Turcji oraz zdobywcą Pucharu Turcji w danym sezonie (jeżeli ta sama drużyna wywalczyła zarówno mistrzostwo, jak i Puchar kraju - to jej przeciwnikiem zostaje finalista Pucharu, wcześniej do 1993 był to wicemistrz, a do 1977 zdobywca Pucharu Premier-Ministra).
| Państwo | |
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Organizator rozgrywek | |
| Data założenia |
1966 |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
2 |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca |
Galatasaray SK (1966) |
| Obecny zwycięzca |
Beşiktaş JK (2024) |
| Najwięcej zwycięstw |
Galatasaray SK (17) |
Historia
edytujW sezonie 1966 odbył się pierwszy oficjalny mecz o Superpuchar Turcji, który nazywał się wtedy Puchar Prezydenta (tur. Cumhurbaşkanlığı Kupası). Pierwszy pojedynek rozegrano 21 września 1966 roku. W tym meczu Galatasaray SK pokonał 5:1 Beşiktaş JK. W 1981 roku turniej został przemianowany na Puchar Głowy Państwa (tur. Devlet Başkanlığı Kupası). Po wznowieniu demokracji, turniej w 1983 roku został przemianowany z powrotem na Puchar Prezydenta. Od 1999 przez następne siedem lat turniej nie rozgrywano i startował ponownie w 2006 roku z nazwą Superpuchar TFF (tur. TFF Süper Kupa). Inauguracyjny mecz sezonu 2006 miał miejsce w Niemczech, gdzie zamieszkuje duża populacja tureckich emigrantów. Sukces nowego formatu doprowadziło do kontynuacji gry o Superpuchar na neutralnych boiskach Turcji. Od 1966 do 1998 roku wszystkie dotychczasowe mecze odbyły się na stadionie Ankara 19 Mayis w Ankarze, z wyjątkiem 1975 roku, kiedy to mecz rozegrano na Cebeci İnönü Stadium w Ankarze.
W finale zawsze grali mistrz Turcji oraz zdobywca Pucharu Turcji, ale zdarzały się wyjątki od tej reguły. W 1968 roku Fenerbahçe zdobył zarówno mistrzostwo i puchar, osiągając w ten sposób dublet. Federacja postanowiła przyznać Superpuchar klubowi, ale zmienił przepisy. W latach od 1973 do 1977, w przypadku osiągnięcia dubletu przez ten sam zespół, drugim finalistą został zdobywca Pucharu Premier-Ministra (tur. Başbakanlık Kupasi). Podczas 12 edycji rząd elekt został zniesiony, dlatego między 1981 a 1984 nie rozgrywano Puchar Premier-Ministra. Dlatego Federacja podjęła kolejną zmianę, według której w przypadku osiągnięcia dubletu przez ten sam zespół, drugim finalistą został wicemistrz Turcji. Finały sezonów 1983, 1984, 1990 i 1993 odbyły się w ten sposób. W 2006 roku, po reaktywacji, Federacja zmieniła regulamin po raz ostatni, i finaliści Pucharu Turcji zaczęli pretendować na miejsce w finale, w przypadku osiągnięcia dubletu przez ten sam zespół. W 2024 roku w finale przeciwko Galatasaray drużyna Fenerbache wystawiła do gry 19-latków w ramach protestu przeciwko tureckiemu związkowi piłki nożnej, a mecz zakończył się walkowerem na korzyść Galatasaray[1].
Format
edytujMecz o Superpuchar Turcji rozgrywany jest przed rozpoczęciem każdego sezonu. W przypadku remisu po upływie regulaminowego czasu gry przeprowadzana jest dogrywka. Jeżeli i ona nie wyłoni zwycięzcy, to od razu zarządzana jest seria rzutów karnych.
Zwycięzcy i finaliści
edytuj
Uwagi:
- wytłuszczono i kursywą oznaczone zespoły, które w tym samym roku wywalczyły mistrzostwo i Puchar kraju (dublet),
- wytłuszczono zespoły, które zdobyły mistrzostwo kraju,
- kursywą oznaczone zespoły, które zdobyły Puchar kraju,
- (w) oznaczone zespoły, które zakwalifikowały się jako wicemistrz kraju,
- (z) oznaczone zespoły, które zakwalifikowały się jako zdobywca Pucharu Premier-Ministra.
Statystyka
edytujKlasyfikacja według klubów
edytujW dotychczasowej historii finałów o Superpuchar Turcji na podium oficjalnie stawało w sumie 18 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Galatasaray SK, który zdobył trofeum 17 razy.
Stan na 03.08.2024.
| Lp. | Klub | Zdobywca | Finalista | Zwycięskie sezony | Przegrane finały |
|---|---|---|---|---|---|
|
| ||||
| 1. | Galatasaray SK | 17 | 10 | 1966, 1969, 1972, 1982, 1987, 1988, 1991, 1993, 1996, 1997, 2008, 2012, 2013, 2015, 2016, 2019, 2023 | 1971, 1973, 1976, 1985, 1994, 1998, 2006, 2014, 2018, 2024 |
| 2. | Beşiktaş JK | 10 | 12 | 1967, 1974, 1986, 1989, 1992, 1994, 1998, 2006, 2021, 2024 | 1966, 1975, 1977, 1982, 1990, 1991, 1993, 1995, 2007, 2009, 2016, 2017 |
| 3. | Trabzonspor | 10 | 3 | 1976, 1977, 1978, 1979, 1980, 1983, 1995, 2010, 2020, 2022 | 1981, 1984, 1992 |
| 4. | Fenerbahçe SK | 9 | 10 | 1968, 1973, 1975, 1984, 1985, 1990, 2007, 2009, 2014 | 1970, 1974, 1978, 1979, 1983, 1989, 1996, 2012, 2013, 2023 |
| 5. | Göztepe A.Ş. | 1 | 1 | 1970 | 1969 |
| Ankaragücü | 1 | 1 | 1981 | 1972 | |
| Akhisar Belediyespor | 1 | 1 | 2018 | 2019 | |
| 8. | Eskişehirspor | 1 | 0 | 1971 | |
| Konyaspor | 1 | 0 | 2017 | ||
| 10. | Bursaspor | 0 | 3 | 1986, 2010, 2015 | |
| 11. | Altay SK | 0 | 2 | 1967, 1980 | |
| 12. | Gençlerbirliği SK | 0 | 1 | 1987 | |
| Sakaryaspor | 0 | 1 | 1988 | ||
| Kocaelispor | 0 | 1 | 1997 | ||
| Kayserispor | 0 | 1 | 2008 | ||
| İstanbul Başakşehir | 0 | 1 | 2020 | ||
| Antalyaspor | 0 | 1 | 2021 | ||
| Sivasspor | 0 | 1 | 2022 |
Klasyfikacja według miast
edytujStan na 03.08.2024.
| Miasto | Liczba tytułów | Kluby |
|---|---|---|
| Stambuł | 36 | Galatasaray SK (17), Beşiktaş JK (10), Fenerbahçe SK (9) |
| Trabzon | 10 | Trabzonspor (10) |
| Akhisar | 1 | Akhisarspor (1) |
| Ankara | Ankaragücü (1) | |
| Eskişehir | Eskişehirspor (1) | |
| Izmir | Göztepe (1) | |
| Konya | Konyaspor (1) |
Klasyfikacja według kwalifikacji
edytuj| Tytuł | Zwycięstw | Finałów |
|---|---|---|
| Mistrz Turcji | 25[b] | 24[b] |
| Zdobywca Pucharu Turcji | 24[c] | 25[c] |
| Finalista Pucharu Turcji | 1 | 3 |
| Wicemistrz Turcji | 3 | 1 |
| Zdobywca Pucharu Premier-Ministra | 2 | 1 |
Zobacz też
edytujUwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Krzysztof Szydłowski, Skandal i walkower w Superpucharze Turcji! Drużyna zeszła z boiska już w 1. minucie [online], zawodtyper.pl, 7 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-07].
Bibliografia
edytuj- Oficjalna strona Tureckiego Związku Piłki Nożnej (tur. • ang.)
- Superpuchar, [w:] baza Soccerway (liga) [dostęp 2023-01-29].
- TFF Süper Kupa, [w:] baza Transfermarkt (trofeum) [dostęp 2023-01-29].
- Lista meczów na stronie RSSSF (ang.)