Sulioci
Sulioci (gr. Σουλιώτες - Suliotes, Suliots) – chrześcijańska społeczność gminy Souli w Grecji uformowana w toku ustawicznych walk (głównie z islamskim otoczeniem) o tożsamość i fizyczne przetrwanie w czasach nowożytnych (XVII-XVIII wiek). Określenie etnicznej, czy narodowej przynależności jest problematyczne, należy przyjąć, że Sulioci to autochtoniczna ludność bałkańska, będąca uciekinierami z różnych rejonów Epiru, Tesprotii i Czamerii, w przeszłości posługująca się językiem, zbliżonym do albańskiego i (równolegle) językiem greckim[1]. Sulioci zaistnieli na arenie międzynarodowej prowadząc krwawe walki z Ali Paszą (relacjonowane w prasie europejskiej). Hart ducha kobiet, po wyczerpaniu się amunicji, wybierających wraz z dziećmi śmierć w przepaści (1803 r.)[2], należy dziś do kanonu greckiego wychowania. Miejsce ich kaźni, góra Zalogos, wzbogacona monumentalnym zespołem pomnikowym, stanowi dziś cel szkolnych wycieczek[3].
W wojnie o niepodległość Grecji, w latach 1821-1828, Sulioci wyróżnili się m.in. w trakcie obrony ateńskiego Akropolu. Następnie kierowali uznawaną przez Greków za jedno ze szczytowych i najbardziej heroicznych wydarzeń (greckiej) historii, obroną miasta Mesolongion[4], następnie także przebiciem się przez pierścień otaczających głodujące miasto sił tureckich. Pozostałych obrońców napastnicy mordowali ze szczególnym okrucieństwem, wywołując wrzenie zachodniej opinii publicznej, w konsekwencji także szybką interwencję militarną państw zachodnich po stronie Grecji, w stopniu zabezpieczającym już grecką niepodległość[5].
Sulioci byli niegdyś liczącą kilkanaście tysięcy osób wspólnotą. Obecnie cztery historyczne wsie suliockie: Kakosouli, Kiafa, Navariko i Samoniva) zamieszkuje 748 osób, natomiast cała gmina Suli nominalnie[a]. liczy 10.951 mieszkańców[6].
Język
edytujPierwotnie Sulioci mówili własnym językiem będący formą (odmianą) dialektu czameryjskiego języka albańskiego. Po ciężkich stratach i znacznym rozproszeniu na pocz. XIX w. język Suliotów ulegał stopniowej hellenizacji, aż do ostatecznego zaniku albańskiego substratu.
Znani Sulioci
edytuj
Uwagi
edytuj- ↑ Grecy często deklarują gminę swego pochodzenia, czyli miejsce przechowywania rejestru urodzeń, jako swój adres stały. Mimo iż mieszkają w mieście, ich gmina rodzinna otrzyma wtedy więcej funduszy.
Przypisy
edytuj- ↑ źródło: 1821 Narodziny Narodu i Państwa (oryg. gr 1821 Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ") - towarzysząca książkom seria filmów dokumentalnych uwypukla albańsko-chrześcijańskie korzenie Suliotów oraz ogólniej: okoliczność przenikania się i integracji, w tamtym okresie, ethnosów greckiego i chrześcijańsko-albańskiego, aż do utworzenia przez nie wspólnego, nowożytnego państwa i narodu greckiego.
- ↑ "HΠΕΙΡΟΣ" - przewodnik turystyczny po Epirze, praca zbiorowa. str.71
- ↑ "HΠΕΙΡΟΣ" - przewodnik turystyczny po Epirze, str.69
- ↑ Szczegółowe studium obrony Akropolu i Mesolongion zawarto w pracy 1821 Narodziny Narodu i Państwa - (oryg. gr 1821 Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ")
- ↑ 1821 Narodziny Narodu i Państwa - ocena prof. Thanosa Weremisa.
- ↑ Greckie Ministerstwo Wewnętrznej Decentralizacji i E-administracji, decyzja nr 45892, [1]
Bibliografia
edytuj- 1821 Narodziny Narodu i Państwa - (oryg. gr 1821 Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ-ΚΡΑΤΟΥΣ"), praca zbiorowa, kier. naukowe prof. Thanos Weremis, wyd I, Skai Biblio, Ateny 2010
- "HΠΕΙΡΟΣ" - kompletny przewodnik turystyczny po Epirze, praca zbiorowa. str.71, wyd. EXPLORER, Ateny 2002, ISBN 960-8214-02-5