Wikipedia

Sufczyce

wieś w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Oleśnica

Sufczyce – wieś sołecka[5] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Oleśnica[6][4].

Sufczyce
wieś
Ilustracja
Sufczyce na austro-węgierskiej mapie wojskowej Galicji Zachodniej (1801-1804)
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

staszowski

Gmina

Oleśnica

Wysokość

152–189 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

285[2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-220[3]

Tablice rejestracyjne

TSZ

SIMC

0257443[4]

Położenie na mapie gminy Oleśnica
Mapa konturowa gminy Oleśnica, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Sufczyce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Sufczyce”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Sufczyce”
Położenie na mapie powiatu staszowskiego
Mapa konturowa powiatu staszowskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Sufczyce”
Ziemia50°28′08″N 21°04′24″E/50,468889 21,073333[1]

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Wieś w powiecie wiślickim województwa sandomierskiego w latach 70. XVI wieku należała do wojewody krakowskiego Piotra Zborowskiego[7].

Położenie geograficzne

edytuj

Wieś Sufczyce położona jest w obrębie Działów Połanieckich, subregionu Niecki Nidziańskiej, nad terasą zalewową rzeki Wschodniej. Obszar ten zbudowany jest głównie z mioceńskich iłów, gipsów i piasków, pokrytych częściowo utworami czwartorzędowymi. Przeważają tu lekkie gleby bielicowe[8][9]. Przez wieś przepływa potok Młynkówka (Pobocznica).

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Sufczyce[6][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0257450 Budy część w2si
0257466 Krupice część wsi
0257472 Pod Górkami część wsi

Archeologia

edytuj

Na terenie Sufczyc zlokalizowanych jest kilka stanowisk archeologicznych datowanych od okresu neolitu po średniowiecze. W późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza teren pokrywający się z obszarem dzisiejszej wsi zajmowała osada ludności grupy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej[10][11]. Układ dzisiejszej wsi jest przykładem średniowiecznej ulicówki.

Historia

edytuj

Wieś poświadczona źródłowo od XV w. W 1466 r. przypadła w udziale kasztelanowi sądeckiemu i staroście generalnemu ruskiemu Andrzejowi Oleśnickiemu herbu Dębno[12][13]. Po śmierci Andrzeja w 1492 r. najprawdopodobniej przypadły wraz z Oleśnicą i okolicznymi wsiami jego bratankowi, wojewodzie lubelskiemu Janowi Oleśnickiemu (Bochotnickiemu) herbu Dębno[14]. W latach 80. i 90. XVI w. Sufczyce, podobnie jak i okoliczne wsie klucza oleśnickiego, należą do Zofii z Wzdowa, wdowy po kasztelanie radomskim Krzysztofie Lanckorońskim[7]. W rękach Lanckorońskich pozostaje do połowy XVIII w. W 1752 r. przechodzą w ręce Macieja Sołtyka, który poślubił wdowę po Stanisławie Lanckorońskim. W 1801 r. właścicielem wsi jest Ludwik Kalinowski. W dokumentach wieś występuje pod nazwami: Suchczicze, Suchczyce, Suszczyce, Sufcice, jako należąca do dóbr oleśnickich. W roku 1809 wieś miała 37 domów zamieszkiwanych przez 233 osoby (57 rodzin)[15]. W 1827 r. we wsi było 35 domów i 296 mieszkańców[16]. Do 13 stycznia 1870 Sufczyce były siedzibą gminy wiejskiej. Po utracie praw miejskich przez Oleśnicę w 1869 r., gminy połączono tworząc gminę Oleśnica[17]. Od listopada 1888 r. do września 1889 r. w dworze w Oleśnicy, stanowiącym własność Zaborowskich, pracował jako guwerner dzieci Gustawa Zaborowskiego Stefan Żeromski. Żeromski w "Dziennikach" tak opisywał pierwszą wizytę w Sufczycach: "Drogi równo ujeżdżone, przepyszne. Mijaliśmy wieś Suchcice, wieś ogromną dobrze zabudowaną, bogatą. Wszystkie chałupy słomą kryte a jednak obszerne i mające często kształt dworków. Szyby w oknach duże, kominy murowane, ściany bielone..."[18].

W czasie II wojny światowej okolice wsi były miejscem aktywnych działań Batalionów Chłopskich[19][20]. 4 sierpnia 1944 r. wieś zajęły wojska 1. Frontu Ukraińskiego nacierające z rejonu Połańca w kierunku Grzybowa, Stopnicy i Pacanowa[21][22]. 10 sierpnia na Budach ulokowano sztab 289. pułku 97. dywizji strzelców gwardii, broniącego rubieży Strzelce-Kępie[23]. Do końca sierpnia 1944 r. okolice były polem zaciętych walk o utrzymanie przyczółka baranowsko-sandomierskiego[24][25].

Zabytki

edytuj

Figura Chrystusa Frasobliwego z 1832 r.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133339
  2. ↑ Wieś Sufczyce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1217 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-20].
  5. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Oleśnica. Urząd Gminy Oleśnica. [dostęp 2015-04-20].
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-20]. 
  7. ↑ a b Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 109.
  8. ↑ Jan Flis. Szkic fizyczno-geograficzny Niecki Nidziańskiej. „Czasopismo Geograficzne”. 27, s. 123-159, 1956. 
  9. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: 2000, s. 51.
  10. ↑ Agnieszka Klimek, Łukasz Oleszczak, Zbigniew Robak. Forschungen an der Fundstelle der Lausitzer Kultur in Sufczyce, Fst. 8, Kr. Staszów, im Jahre 2005. „Recherches Archéologiques”. Series Nova 1, s. 141-156, 2009. ISSN 0137-3285. 
  11. ↑ Karol Dzięgielewski, Piotr Godlewski: Wschodnie oddziaływania kulturowe na terytorium zachodniej Małopolski we wczesnej epoce żelaza – źródła i interpretacje. [w:] S. Czopek (red.): Tarnobrzeska kultura łużycka – źródła i interpretacje. Rzeszów: 2009, s. 191-225. ISBN 978-83-7667-012-6.
  12. ↑ nina.gov.pl: Andrzej h. Dębno Oleśnicki. www.ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2018-01-12]. (pol.).
  13. ↑ AGAD: dok. perg. 6681 (z r. 1466 – podział dóbr Oleśnickich).
  14. ↑ l, Jan Oleśnicki [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2018-01-12] (pol.).
  15. ↑ CPAHU Lwów, Namiestnictwo: fond 146 opis 102 sprawa 1; AN Kraków, TS, sygn. 1864
  16. ↑ Sufczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 556.
  17. ↑ Postanowienie z 7 (19) listopada 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 425)
  18. ↑ Janusz Kędracki: Jak chłop z Sufczyc wyniósł na plecach Żeromskiego na brzeg. Gazeta.pl. [dostęp 2015-04-08]. (pol.).
  19. ↑ Bogdan Hillebrandt: Partyzantka na Kielecczyźnie 1939 – 1945. Warszawa: 1967.
  20. ↑ Piotr Pawlina: Podziemni żołnierze wolności. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1973, s. 395-398.
  21. ↑ От Советского информбюро. День Победы. 70 лет. [dostęp 2015-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-11)]. (ros.).
  22. ↑ Иван Степанович Конев: Записки командующего фронтом. Москва: Наука, 1972.
  23. ↑ Юрий Андреевич Науменко: Шагай, пехота!. Москва: Воениздат, 1989.
  24. ↑ Алексей Семенович Жадов: Четыре года войны. Москва: Воениздат, 1978.
  25. ↑ Василий Иванович Зайцев: Гвардейская танковая. Свердловск: Сред.-Урал. кн. изд-во, 1989, s. 17. ISBN 5-7529-0110-3.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Sufczyce&oldid=75085512”