Sucha Góra (Słowacja)

wieś i gmina w słowackiej części Orawy

Sucha Góra, również Sucha Góra Orawska[6] (słow. Suchá Hora, węg. Szuchahora) – wieś i gmina (obec) na Słowacji w powiecie Twardoszyn, na granicy polsko-słowackiej. Sąsiaduje z podhalańskim Chochołowem.

Sucha Góra Orawska
Suchá Hora
Ilustracja
Flaga
Flaga
Państwo

 Słowacja

Kraj

 żyliński

Powiat

Twardoszyn

Starosta

Miloš Šustek[1]

Powierzchnia

21,85[2] km²

Wysokość

798[3] m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


1 479[4]
67,51[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 43[3]

Kod pocztowy

027 13[3]

Tablice rejestracyjne

TS

Położenie na mapie kraju żylińskiego
Mapa konturowa kraju żylińskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Sucha Góra Orawska”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, u góry znajduje się punkt z opisem „Sucha Góra Orawska”
Ziemia49°21′57″N 19°47′19″E/49,365833 19,788611
Strona internetowa

Historia

edytuj

Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1566 roku[7]. Do końca I wojny światowej wieś należała do Węgier. Po I wojnie światowej, Sucha Góra jako zamieszkana wyłącznie przez ludność polską, 5 listopada 1918 r. została przyłączona do Polski. 28 listopada 1918 r. Dekretem Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, przyjętym przez rząd ludowy Jędrzeja Moraczewskiego zarządzone zostały tu wybory powszechne do Sejmu Ustawodawczego na dzień 26 stycznia 1919 r. Przynależność do Polski potwierdziło 31 grudnia 1918 r. polsko-czechosłowackie porozumienie zawarte w Chyżnem wyznaczające przebieg tymczasowej granicy wprost od Babiej Góry do Tatr. Jednakże 13 stycznia 1919 r. na skutek sfingowanego rozkazu naczelnego wodza Sił Sprzymierzonych gen. Ferdynanda Focha, Wojsko Polskie otrzymało nakaz wycofania się z tego terenu i w jego miejsce wkroczyło wojsko czechosłowackie. 27 września 1919 r. Rada Ambasadorów zapowiedziało przeprowadzenie tu plebiscytu, i wiosną 1920 r. teren plebiscytowy (całość Górnej Orawy) znalazł się pod kontrolą Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, ale do plebiscytu nie doszło. Decyzją Rady Ambasadorów z 28 lipca 1920 r. Sucha Góra powróciła w granice państwa polskiego, ale w 1924 została (wraz z sąsiednią Głodówką) przekazana Czechosłowacji w wymianie za połowę większej miejscowości zamieszkanej przez ludność polską – Lipnicy Wielkiej, która decyzją Rady Ambasadorów została 28 lipca 1920 przepołowiona granicą państwową[8][9]. W październiku 1938 r. ponownie powróciła do Polski, na mocy wymuszonego porozumienia. 30 czerwca 1939 wieś weszła w skład gminy Chochołów[10]. Na początku II wojny światowej wieś została zajęta przez Słowację, a po II wojnie światowej znalazła się w granicach Czechosłowacji.

 
Miejsce przekroczenia granicy przez marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego 27 października 1941 r. w Suchej Górze

We wsi jest używana gwara orawska, zaliczana przez polskich językoznawców jako gwara dialektu małopolskiego języka polskiego, przez słowackich zaś jako gwara przejściowa polsko-słowacka[11].

Przypisy

edytuj
  1. Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-26]. (słow.).
  2. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 21,85S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
  3. a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
  4. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
  5. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
  6. Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. KSNG, 2013. s. 266. [dostęp 2017-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  7. Suchá Hora – História. [w:] E-OBCE.sk [on-line]. TERRA GRATA. [dostęp 2017-11-26]. (słow.).
  8. Jerzy M. Roszkowski: „Zapomniane Kresy” Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895-1925. Nowy Targ: Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, 2018. ISBN 978-83-930675-4-1..
  9. Małgorzata Liśkiewicz: Orawa 1918-1924. Lipnica Wielka: Stowarzyszenie Lipnica Wielka na Orawie, 2020. ISBN 978-83-960626-0-4..
  10. Dz.U. z 1939 r. nr 57, poz. 375.
  11. Júlia Dudášová-Kriššáková, Goralské nárečia z pohľadu súčasnej slovenskej jazykovedy, Prešov: Vydavateľstvo Prešovskej univerzity v Prešove, 2016, s. 24-29, ISBN 978-80-555-1714-8 (słow.).

Linki zewnętrzne

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Małgorzata Liśkiewicz: Orawa 1918–1924. Skąd przybywamy, kim jesteśmy. Lipnica Wielka: Stowarzyszenie Lipnica Wielka na Orawie 2020. ISBN 978-83-960626-0-4.
  • Jerzy M. Roszkowski: „Zapomniane Kresy” Spisz, Orawa, Czadeckie w świadomości i działaniach Polaków 1895-1925, Nowy Targ: Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu, 2018 ISBN 978-83-930675-4-1.