Sułkowice

Sułkowice
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Rynek w Sułkowicach
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	myślenicki
Gmina	Sułkowice
Aglomeracja	krakowska
Data założenia	XII wiek
Prawa miejskie	1969
Burmistrz	Artur Grabczyk
Powierzchnia	16,44 km²
Populacja (01.01.2024); • liczba ludności; • gęstość	; 6464; 393,2 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 12
Kod pocztowy	32-440
Tablice rejestracyjne	KMY
	Położenie na mapie gminy Sułkowice Sułkowice
	Położenie na mapie Polski Sułkowice
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Sułkowice
	Położenie na mapie powiatu myślenickiego Sułkowice
	49°50′16″N 19°47′44″E/49,837778 19,795556
TERC (TERYT)	1209074
SIMC	0952137
	Urząd miejskiRynek 1; 32-440 Sułkowice
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Sułkowice – miasto w woj. małopolskim, w powiecie myślenickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Sułkowice.

Położenie

Sułkowice położone są w dolinie rzeki Harbutówki i w dolinach uchodzących do niej potoków: Jastrząbka, Lubianka i Jasieniczanka. Otaczają je cztery pasma wzgórz: Wzgórza Lanckorońskie, Pasmo Bukowca i Pasmo Barnasiówki należące do Pogórza Wielickiego oraz Pasmo Babicy należące do Beskidu Makowskiego^[2]^[3]. Sułkowice są jednym z ośrodków miejskich aglomeracji krakowskiej.

Historia

Pierwsze wzmianki o Sułkowicach pochodzą z 1136 i 1245 roku. Od 1410 r. aż do drugiej połowy XVIII w. miejscowość wraz z pobliskimi wsiami stanowiła uposażenie starostwa niegrodowego w Lanckoronie. Zajęciem ludności początkowo było rolnictwo, później bujnie zaczęło rozwijać się kowalstwo. Sprzyjały temu warunki naturalne – występowanie rudy darniowej^[4], oraz duże zalesienie obszaru, dzięki czemu dostępne były surowce potrzebne w procesie wytopu. Z czasem wyroby sułkowickich kowali stały się znane i cenione w całym kraju. W drugiej połowie XIX wieku w miejscowości działało ok. tysiąca kowali. Pod koniec XVIII w. nastąpiły ważne wydarzenia: W 1771 r. koło Harbutowic doszło do bitwy konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi. Sześć lat później Sułkowice i okoliczne wsie zostały zakupione przez księżną Franciszkę z Krasińskich. Pod koniec XIX w. dobra te trafiły do arcyksiążąt Rainera i Leopolda Habsburgów.

W dziejach Sułkowic tragicznie zapisały się lata ostatniej wojny. W 1943 roku doszło do pacyfikacji miejscowości, w której śmierć poniosło 26 osób. Za działalność w ruchu oporu miasto zostało odznaczone w 1977 r. Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy^[5]. W 1969 r. Sułkowice otrzymały prawa miejskie, zaczynając tym samym nowy okres w historii.

W latach 1975–1998 miasto leżało w woj. krakowskim.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6].

Ogrodzenie kościoła parafialnego z kapliczkami i posągami przy wejściu św. Jana Nepomucena i św. Floriana;
kaplica pw. św. Zofii z otoczeniem.

Inne zabytki

Synagoga w Sułkowicach

Sport

W mieście działa klub piłkarski Gościbia Sułkowice, rozgrywający mecze na stadionie przy ul. Sportowej 45 (300 miejsc na widowni)^[7].

Religia

Kościoły i kaplice

kościół parafialny Najświętszego Serca Pana Jezusa konsekrowany w 1964 r.
kościółek św. Zofii z 1825 r. (odprawia się w nim mszę tylko w święto św. Zofii)
kaplica Podwyższenia Krzyża Świętego z 1813 r., remontowana w latach 2004–2005 (msza tylko w niedzielę po Podwyższeniu Krzyża Świętego)

W latach 1960–1972 proboszczem parafii w Sułkowicach był ks. Bruno Wyrobisz, kapłan rzymskokatolicki diecezji łuckiej na Wołyniu, działacz oświatowy, w czasie II wojny światowej kapelan Wojska Polskiego, po wojnie organizator nauczania zawodowego^[8].