Stryżawka
Stryżawka (ukr. Стрижавка, hist. pol. Strzyżawka) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w rejonie winnickim obwodu winnickiego, historycznie na Podolu.
 Kościół Matki Boskiej Bolesnej | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja (2017) • liczba ludności |
| ||||
| Kod pocztowy |
23210 | ||||
Położenie na mapie obwodu winnickiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 49°18′44″N 28°28′51″E/49,312222 28,480833
| |||||
Historia
edytuj
Historia Strzyżawki sięga XVI wieku. Przynależała administracyjnie do województwa bracławskiego prowincji małopolskiej Królestwa Polskiego. Prawa miejskie otrzymała w XVIII wieku. Należała do Potockich i Grocholskich. Po II rozbiorze Polski (1793) siedziba gminy Strzyżawka w powiecie winnickim guberni podolskiej w zaborze rosyjskim.
Grocholscy wznieśli tu niezachowany pałac w stylu klasycystycznym oraz zachowany kościół katolicki pw. Matki Boskiej Bolesnej. Urodzili się tu przedstawiciele rodu:
- Adam Remigiusz Grocholski – pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari
- Ksawery Grocholski ps. „Leonard” – polski hrabia, żołnierz WiN.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w lecie 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 250 osób. 12 stycznia 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni było Geheime Feldpolizei, Ordnungspolizei oraz ukraińska policja[2].
W 1989 Stryżawka liczyła 8424 mieszkańców[3], a w 2013 – 9046 mieszkańców[4].
Pałac
edytuj- parterowy pałac wybudowany w latach 1808–1811 w stylu klasycystycznym przez Mikołaja Grocholskiego spalony w 1918 r.[5]. Od frontu portyk z sześcioma kolumnami podtrzymującymi trójkątny fronton. Od strony Bohu również portyk z kolumnami podtrzymującymi tympanon[6].
Przypisy
edytuj
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2017 року. Державна служба статистики України. Київ, 2017. стор.13
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1570.
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 10: Województwo bracławskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 393-416, ISBN 83-04-04314-9, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Antoni Urbański: Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie. Warszawa: 1928, s. 67.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strzyżawka (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 486.
- Strzyżawka na stronie rodu Grocholskich. grocholski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-11)].