Stradom (przedsiębiorstwo)
Stradom SA – polskie przedsiębiorstwo produkcyjne w Częstochowie z branży włókienniczej, zajmujące się głównie produkcją tkanin polipropylenowych.
 Budynki zakładu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. 1 Maja 21 |
| Data założenia | |
| Forma prawna | |
| Prezes |
Jarosław Rzytka |
| Udziałowcy |
BR Group[1] |
| Nr KRS | |
| Zatrudnienie |
219 |
| Dane finansowe | |
| Kapitał zakładowy |
1.980.883,00 zł |
Położenie na mapie Częstochowy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°47′49,5″N 19°06′49,5″E/50,797083 19,113750
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujStradom SA powstał w 1882 roku pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Częstochowskich Zakładów Jutowych i Konopnych B-cia Goldsteinn i Opernnheim[2]. W 1898 r. firma została przekształcona w towarzystwo akcyjne[3]. Już w 1900 roku zostało przekształcone w spółkę akcyjną Częstochowskie Zakłady Wyrobów Włókienniczych "Stradom" S.A., a siedziba firmy została przeniesiona do Warszawy[2].
Fabrykę zlokalizowano nad rzeką Stradomką. Początkowo działały w niej 3 maszyny przygotowowawcze i przędzalnia włókien konopnych oraz pięć maszyn przygotowawczych i przędzalnia juty. Uruchomiono także 22 maszynowe szwalnie do szycia worków. Zatrudnienie kształtowało się na poziomie 800 pracowników. W 1909 roku wymieniono część maszyn z linii produkcyjnej juty na nowe, sprowadzone z Wielkiej Brytanii. W 1911 i 1912 roku zakupiono dodatkowe tereny po zlikwidowanej odlewni żelaza i ulokowano tam halę produkcyjną włókien konopnych, w której znalazło się o 3 zestawy do produkcji więcej niż dotychczas[2].
W okresie I wojny światowej z fabryki wywieziono wszystkie surowce, jednak park maszynowy nie ucierpiał i produkcja mogła zostać częściowo wznowiona w 1918 roku[2], jednak dopiero w 1926 r. osiągnięto poziom produkcji sprzed wojny[3]. W latach 1922–1936 przeprowadzono rozbudowę zakładów, uruchomiono także kolejne maszyny do przerobu włókien, dwukrotnie zwiększając moce produkcyjne. W tym okresie zbudowano także farbiarnię, dział impregnacji, niciarnię i bielnik. Produkcja obejmowała przędzę lnianą, konopną, jutową, siodlarską, szewską, lonotwą, nici maszynowe, brezent, drelich, ręczniki, sznury i liny okrętowe, namioty, plecaki, chlebaki i ubrania robocze[2].
W okresie wielkiego kryzysu redukowano czas pracy robotników i prowadzono zwolnienia, co skutkowało strajkami[3]. W okresie okupacji hitlerowskiej zakłady pracowały bez przerwy, ale asortyment produktów uległ ograniczeniu[2], a firma znajdowała się pod zarządem niemieckim. Dzięki zaangażowaniu załogi zakład uniknął zniszczeń w czasie przechodzenia frontu i szybko wznowiono produkcję pod tymczasowym zarządem państwowym. W 1946 r. firmę znacjonalizowano[3] i nazwano początkowo Zakłady Przemysłu Lniarskiego Nr 5[2].
Stradom znacjonalizowano w 1947 roku, a od roku 1952 firma działała pod nazwą: Częstochowskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Stradom”. Przedsiębiorstwo posiadało Zakładowy Dom Kultury (z kinem „Włókniarz”)[4], żłobek, przedszkole, przychodnię, stołówkę, ośrodki wczasowe w Łebie i Tarasie nad Pilicą[5]. Pod koniec lat 80. XX wieku obok włókien naturalnych zaczęto stosować polipropylen. W latach 1986–1988 pracownica zakładu Zofia Stępień wchodziła w skład najwyższego gremium kierowniczego PZPR - Biura Politycznego KC PZPR.
Po upadku systemu socjalistycznego i rozpoczęciu transformacji ustrojowej na przełomie lat 80. i lat 90. XX wieku Stradom stał się w 1992 r. jednoosobową spółką Skarbu Państwa. Trzy lata później akcje fabryki zostały wniesione do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Pod koniec lat 1980. spółka podjęła się przerobu surowca polipropylenowego, a praca z surowcami naturalnymi (lnianym, konopnym i jutowym) była stopniowo wygaszana[3] i zakończyła pracę pod koniec następnej dekady.
W wyniku nowego podziału administracyjnego Częstochowy z 2004 roku zakład leży w granicach dzielnicy Trzech Wieszczów, a nie na Stradomiu[6].
W 2006 Stradom SA wszedł do grupy kapitałowej FAM. Po wybuchu kryzysu finansowego w 2008 r. nastąpiło załamanie rynku tkanin technicznych. W związku z tym w następnym roku podjęto inwestycje celem podjęcia produkcji na potrzeby branży drogowniczej. W 2014 r. Skarb Państwa sprzedał 25% akcji przedsiębiorstwa, a kontrolę nad spółką przejął fundusz inwestycyjny THC SPV3[3]. W marcu 2015 roku przedsiębiorstwo wdrożyło i uzyskało certyfikat systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001:2004[7]. Trzy lata później Stradom SA stał się własnością czeskiej spółki BR Group z branży tekstylnej. W lutym 2020 r. zdecydowano o postawieniu zakładu w stan likwidacji restrukturyzacyjnej[3].
Drużyna piłkarska
edytujW 1934 r. przy zakładach powstał Klub Kulturalno Sportowy Stradom Częstochowa. W latach 1936–1939 drużyna grała w częstochowskiej A klasie (III poziom rozgrywek).
Przypisy
edytuj- ↑ Stradom zmienił właściciela. To inwestor branżowy z Czech
- ↑ a b c d e f g Stefan Krakowski, Alfred Czarnota: Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych. Katowice: Śląsk, 1964, s. 201-203.
- ↑ a b c d e f g Marek Mamoń, Częstochowskie zakłady Stradom w likwidacji. Jest plan zwolnień grupowych [online], czestochowa.wyborcza.pl, 26 lutego 2020 [dostęp 2020-02-26].
- ↑ „Informator Kulturalny Województwa Częstochowskiego”, 1-12 1978. Częstochowa: Wojewódzki Dom Kultury.
- ↑ Zjednoczenie Przemysłu Lniarskiego: Informator dla studentów i absolwentów wyższych uczelni. Warszawa: Wydawnictwo Katalogów i Cenników, 1975, s. 18.
- ↑ UCHWAŁA Nr 318/XXVIII/2004 Rady Miasta Częstochowy z dnia 15 marca 2004 r. w sprawie utworzenia Dzielnic oraz nadania im Statutów.
- ↑ Częstochowskie zakłady Stradom walczą o rynek
Bibliografia
edytuj- Eliza Kwiatkowska: Stradom wciąż tka i tka. Gazeta.pl, 2010-09-20 20:26. s. 1. [dostęp 2019-02-22]. (pol.).
- Zjednoczenie Przemysłu Lniarskiego: Informator dla studentów i absolwentów wyższych uczelni. Warszawa: Wydawnictwo Katalogów i Cenników, 1975, s. 16-18.
Zobacz też
edytuj- Stradom – dzielnica Częstochowy