Straż Wybrzeża Gruzji
Straż Wybrzeża Gruzji (gruz. საქართველოს სანაპირო დაცვა, sakartvelos sanap’iro datsva) – morski oddział Policji Granicznej Gruzji, formacja porządkowa odpowiedzialna za ochronę morskich granic Gruzji i jej wód terytorialnych na Morzu Czarnym. Sformowana po powstaniu niepodległej Gruzji. Od 2009 roku zastąpiła także Siły Morskie Gruzji.
| Państwo | |
|---|---|
| Siły zbrojne | |
| Znak rozpoznawczy |
|
| Bandera |
|
Historia
edytuj
Decyzja o utworzeniu własnych sił do ochrony wód terytorialnych przez Gruzję została podjęta wkrótce po odzyskaniu przez nią niepodległości 9 kwietnia 1991 roku, podczas procesu rozpadu ZSRR. W 1993 roku utworzono osobno Siły Morskie Gruzji jako marynarkę wojenną, oraz cywilną formację porządkową w ramach straży granicznej – Straż Wybrzeża[a]. Gruzja nie uczestniczyła w podziale Floty Czarnomorskiej ZSRR pomiędzy Rosję, która przejęła większość floty, a Ukrainę[1]. Dopiero w drugiej połowie lat 90. Gruzja otrzymała lub zakupiła kilka niewielkich okrętów, zarówno dla sił morskich, jak i straży granicznej, od Ukrainy, a także innych państw regionu[1]. Większa pomoc zagraniczna była udzielana w zakresie Straży Granicznej[1]. Jednostki Straży Wybrzeża otrzymywały numery burtowe z prefiksem P, przy tym zasady numeracji zmieniały się[2].
Jednymi z jej pierwszych jednostek patrolowych o większej wartości były dwa poradzieckie patrolowce projektu 1400 (Zhuk) (P-206 i 207)[2]. W 1998 roku Straż Wybrzeża otrzymała swój największy okręt patrolowy „Aieti” (P-22) (były niemiecki trałowiec typu Lindau)[2][3]. Następnie doszły dwa kutry patrolowe typu Dauntless i dwa amerykańskie patrolowce Coast Guardu typu Point[2]. Przed 2008 roku wcielono także okręt patrolowy „Giorgi Toreli” (P-21) radzieckiego projektu 205P i kilka nowych jednostek, w tym szybki kuter „Sokhumi” (P-24)[3][4]. Okręty te uzbrojone były jedynie w broń maszynową, niektóre w małokalibrowe działka[2].
Część jednostek Straży Wybrzeża została zniszczona podczas wojny rosyjsko-gruzińskiej w sierpniu 2008 roku[4]. 10 sierpnia 2008 roku doszło do starcia okrętów rosyjskich z pięcioma kutrami patrolowymi Straży Wybrzeża, w którym według Rosji zatopiono jeden gruziński kuter, a następnie tego dnia zatopiono jeszcze jeden projektu 1400M[5]. Kilka okrętów sił morskich i Straży Wybrzeża, w tym patrolowiec „Aieti”, zostało następnie zniszczonych przez rosyjskie oddziały w zajętej bazie Poti 13 sierpnia[5]. Podawana była informacja o zatopieniu na morzu patrolowca „Giorgi Toreli”, jednakże w 2014 roku znajdował się on nadal w służbie[4].
Po wojnie z Rosją Straż Wybrzeża wykorzystywała ocalałe lub wyremontowane okręty oraz nowo pozyskane jednostki. W 2009 roku marynarka wojenna Gruzji została zlikwidowana, a jej pozostałe okręty patrolowe włączono do Straży Wybrzeża[4]. W 2015 roku posiadała ona trzy patrolowce o wyporności ponad 100 ton (P-21 „Giorgi Toreli”, P-22 „Kutaisi”, P-24 „Sokhumi”), 10 o wyporności kilkudziesięciu ton (o numerach P-101 do 110) i sześć kilkunastotonowych (o numerach od P-001)[4]. Jej personel liczył 685 osób, w tym 276 oficerów[4]. Główną bazą było Poti, a drugą Batumi[4].
W 2018 roku USA przekazały Gruzji dwa duże patrolowce Coast Guardu typu Island, nazwane: „Ochamchire” i „Dioskuria”[6].
Uwagi
edytuj- ↑ Według niektórych publikacji, straż wybrzeża jako część straży granicznej została utworzona 7 lipca 1993 roku wraz z marynarką wojenną (Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 248, 250), według innych w 1993 roku doszło do rozdzielenia Straży Granicznej i Sił Morskich (Nałęcz 2008 ↓, s. 56).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Nałęcz 2008 ↓, s. 56.
- ↑ a b c d e Jane’s Fighting Ships 2002–2003 ↓, s. 250.
- ↑ a b Nałęcz 2008 ↓, s. 62.
- ↑ a b c d e f g Jane’s Fighting Ships 2015–2016 ↓, s. 284-285.
- ↑ a b Nałęcz 2008 ↓, s. 59-62.
- ↑ U.S. Gifts Two Patrol Boats to Georgia [online], Civil.ge, 18 października 2018 (ang.).
Bibliografia
edytuj- Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
- IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
- Maciej Nałęcz. Morze Czarne – Rosja vs Gruzja. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 10/2008, październik 2008. Warszawa: Magnum X.